«Τις τρεις χρονιές με τα περισσότερα κρούσματα του ιού του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα, το 2010, το 2018 και το 2022, στην Κεντρική Μακεδονία καταγράφηκε το 40 έως 95% του συνόλου των κρουσμάτων της Ελλάδας. Έτσι, δυστυχώς, η Κεντρική Μακεδονία έχει το θλιβερό προνόμιο να συγκεντρώνει το 20% των κρουσμάτων του ιού σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Αυτό ανέφερε ο πρόεδρος της εταιρείας Οικοανάπτυξη Α.Ε. Σπύρος Μουρελάτος, μιλώντας σε ανοιχτό διαδικτυακό επιστημονικό σεμινάριο που διοργάνωσε η Οικοανάπτυξη ΑΕ, με θέμα «ασθένειες μεταδιδόμενες από κουνούπια και τρόποι αντιμετώπισης στην Ευρώπη».
Για το θέμα αυτό, η καθηγήτρια Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Άννα Παπά, επισήμανε ότι το 2010 ο ιός του Δυτικού Νείλου εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο Δέλτα του Αξιού και είναι πολύ πιθανό ότι η νόσος ήλθε στην Ελλάδα με αποδημητικά πουλιά, ενώ παρουσιάστηκαν 197 νευρολογικά περιστατικά, όλα στην Κεντρική Μακεδονία.
«Εμείς επιμέναμε στην Κεντρική Μακεδονία. Είναι ένας χώρος στον οποίο υπάρχουν και το Δέλτα και οι ορυζώνες», είπε, επισημαίνοντας ότι ο ιός είναι πλέον ενδημικός στην Ελλάδα, υπάρχει ανάγκη εγρήγορσης του προσωπικού και χρειάζονται ικανά συστήματα επιτήρησης, εγρήγορσης και αντιμετώπισης.
Είπε άλλωστε, ότι στην εμφάνιση των νόσων που μεταδίδονται από τα κουνούπια επιδρούν παράγοντες όπως η θερμοκρασία, οι βροχοπτώσεις, η υγρασία, τα στάσιμα νερά, το κατά πόσο είναι βρώμικα, το κατά πόσο ο πληθυσμός κρατάει τα μέτρα πρόληψης αλλά και παράγοντες που επηρεάζουν τη μετανάστευση των αποδημητικών πουλιών.
Θα αυξηθούν το διάστημα που έρχεται οι κίνδυνοι μετάδοσης νοσημάτων από τα κουνούπια στον άνθρωπο
Την εκτίμηση ότι οι κίνδυνοι μετάδοσης νοσημάτων από τα κουνούπια στον άνθρωπο θα αυξηθούν στο διάστημα που έρχεται, έκανε ο ομότιμος Καθηγητής της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας Τάκης Παναγιωτόπουλος.
Ο ίδιος αναφέρθηκε σε ασθένειες που μεταδίδονται από κουνούπια αλλά και από σκνίπες, ενώ τόνισε πως υπάρχει και το ενδεχόμενο ταξιδιώτης από ενδημική περιοχή που φέρει κάποιον τροπικό ιό να έρχεται σε χώρα της Ευρώπης και να υπάρχει στη συνέχεια διασπορά του ιού.
Η εμπειρία από την Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία
Παρουσιάζοντας την κατάσταση που επικρατεί στην Ιταλία, η καθηγήτρια του πανεπιστημίου Sapienza στη Ρώμη Αλεσσάντρα ντε λα Τόρε (Alessandra de la Torre), επισήμανε ότι στη χώρα υπάρχουν 65 είδη κουνουπιών και από αυτά το είδος culex pipiens παρουσιάζει τη μεγαλύτερη εξάπλωση και είναι ο κύριος φορέας του ιού του Δυτικού Νείλου.
Ο διευθυντής επιχειρήσεων του μεσογειακού δικτύου υπηρεσιών καταπολέμησης κουνουπιών E.I.D. MED Γκρέγκορυ Λ’ Αμπέρ (Gregory L’ Ambert) ανέφερε ότι στη Γαλλία, σε ό,τι αφορά τις ασθένειες που μεταδίδονται από τα κουνούπια, κύριος φορέας μετάδοσης είναι το κουνούπι aedes albopictus. Σημείωσε, παράλληλα, ότι ελέγχονται οι πληθυσμοί των κουνουπιών κυρίως σε υγροτόπους.
Για την κατάσταση στη Γερμανία μίλησε ο καθηγητής Γιόνας Σμιντ-Χαναζίτ (Jonas Schmidt-Chanasit) στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου της Γερμανίας και το Ινστιτούτο «Bernhard Nocht for Tropical Medicine» της Γερμανίας, επισημαίνοντας ότι στη χώρα ο ιός του Δυτικού Νείλου έφτασε το 2018 και σήμερα κυκλοφορεί στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας όπου οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες και υπάρχει ο ποταμός Ρήνος. Εκεί εστιάζονται και οι επαγγελματικές προσπάθειες καταπολέμησης του ιού.
«Στη Γερμανία είμαστε λίγο πιο αργοί, ειδικά όταν συγκρίνουμε τον χρόνο ανίχνευσης και τα αντίμετρα στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα της Ελλάδας, στο οποίο οι αρμόδιοι είναι πιο γρήγοροι και κάνουν μόνο λίγες μέρες, μία ή δύο. Εάν αυτό το χρονικό διάστημα είναι πολύ μεγάλο, τότε είναι πραγματικά δύσκολο να είναι αποτελεσματική η καταπολέμηση κουνουπιών και ο μετριασμός της επιδημίας», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Επιπλέον είπε: «το εθνικό εργαστήριο αναφοράς στη Γερμανία είναι μόνο για να μετράει κρούσματα. Αν υπάρξει κρούσμα δεν θα γίνει καταπολέμηση κουνουπιών. Αυτή είναι η πραγματική κατάσταση στη Γερμανία. Χωρίς αντίμετρα, μόνο καταμέτρηση κρουσμάτων. Και αυτό ισχύει και για το σύστημα αιμοδοσίας. Αν υπάρχει ανθρώπινο κρούσμα, τα συστήματα αιμοδοσίας στη Γερμανία πρέπει να κάνουν τακτικά τεστ στην αιμοδοσία τους για τις λοιμώξεις από τον ιό του Δυτικού Νείλου».
Πώς γίνεται η καταπολέμηση κουνουπιών στην Κεντρική Μακεδονία
Παρουσιάζοντας τις καλές πρακτικές για την καταπολέμηση των κουνουπιών στην Κεντρική Μακεδονία, ο κ. Μουρελάτος ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι σε αυτές περιλαμβάνονται η δημιουργία δικτύων παγίδων και η παρακολούθηση της παρουσίας προνυμφών, η λήψη χιλιάδων δειγμάτων από κοτόπουλα για την ανίχνευση της ύπαρξης του ιού, η καταγραφή των διευθύνσεων των κρουσμάτων ώστε να γίνεται στοχευμένα η καταπολέμηση των κουνουπιών, η παραγωγή επιχειρησιακών μοντέλων για τις προνύμφες, (εβδομαδιαία πρόβλεψη για παρουσία ή απουσία προνυμφών κουνουπιών), η πρόβλεψη για την αφθονία κουνουπιών σε επίπεδο χωριού και η πρόβλεψη επιδημιολογικού κινδύνου για 2500 χωριά.
Επιπλέον, όπως τόνισε, γίνονται συστηματική και εκτεταμένη προνυμφοκτονία, ψεκασμοί σε βόθρους και αυλές και προτεραιοποίηση των παρεμβάσεων στο αστικό περιβάλλον, με βάση την παρουσία πρασίνου, τον αριθμό των φρεατίων και την ηλικία των κατοίκων.
Υπογράμμισε, τέλος, την ανάγκη εγρήγορσης, τη σημασία της δικτύωσης μεταξύ των φορέων καταπολέμησης κουνουπιών και του διαμοιρασμού δεδομένων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και το ρόλο της μετάφρασης των προβλέψεων σε δράσεις καταπολέμησης και ενημέρωσης.