Καρδίτσα: Η πλατεία Ελευθερίας το... σήμα κατατεθέν της πόλης

Ένας τόπος συνάντησης νέων ανθρώπων της πόλης, ή ανθρώπων που έρχονται από άλλες περιοχές του νομού Καρδίτσας ή και εκτός νομού. Ένας χώρος που φιλοξενεί διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις, αλλά και κεντρικές πολιτικές ομιλίες.

Ο λόγος για την πλατεία Ελευθερίας, “η οποία αρχικά ονομαζόταν «πλατεία της αγοράς» και μετονομάστηκε σε πλατεία Ελευθερίας, όταν η Θεσσαλία προσαρτήθηκε στο ελληνικό κράτος, το 1881”, όπως αναφέρει στο Αθηναϊκό – μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Δρ. Φωτεινή Λέκκα, επιστημονική υπεύθυνη του Μουσείου Πόλης του δήμου Καρδίτσας.
Ήταν ανέκαθεν, σύμφωνα με την ίδια, η κεντρική πλατεία της πόλης, την οποία διέσχιζε στα βόρεια ο σημαντικότερος εμπορικός δρόμος, η “μεγάλη οδός” (σημερινός πεζόδρομος Τερτίπη), ο οποίος συνέδεε το άλλοτε κέντρο της περιοχής, το Φανάρι, με την πρωτεύουσα της Θεσσαλίας, τη Λάρισα. Βρισκόταν στην καρδιά του εμπορικού κέντρου, το οποίο εκτεινόταν ανάμεσα στις σημερινές οδούς Ιεζεκιήλ, Χατζημήτρου, Διάκου και Καραϊσκάκη. Η ορθογώνια, επισημαίνει η κ. Λέκκα, διαμόρφωση της, με τις πολύτοξες στοές των καταστημάτων, οφείλεται στην αποτέφρωση όλων των ξύλινων καταστημάτων της αγοράς τη νύχτα της 18ης Αυγούστου 1881 και στο πολεοδομικό σχέδιο του 1884. Η χαλικόστρωσή της ήταν το πρώτο δημόσιο έργο που πραγματοποιήθηκε στην πόλη τρία χρόνια μετά την προσάρτηση.

Στον χώρο αυτό πραγματοποιούνταν, σύμφωνα με την ίδια, ακόμη και μετά την κατασκευή της Νέας Αγοράς, η εβδομαδιαία αγορά, μέχρι τη δεκαετία του 1950. Παράλληλα, η πλατεία ήταν ένας από τους ελάχιστους χώρους δημόσιων θεαμάτων και κοινωνικής συνεύρεσης στην Καρδίτσα. Όπως και το Παυσίλυπο, φιλοξενούσε μέχρι τον πόλεμο τις παραστάσεις του Καραγκιόζη, τις συναυλίες της Φιλαρμονικής και τον δεύτερο υπαίθριο κινηματογράφο Από τα τέλη της δεκαετίας του 1920, στα καφενεία της προστέθηκε και το δημοτικό περίπτερο, το οποίο είχε την αποκλειστική εκμετάλλευση του χώρου. Στο ιστορικό ξενοδοχείο “Η Ωραία Ελλάς”, το παλαιότερο και μοναδικό μέχρι τον Μεσοπόλεμο, με το “Μεγάλο καφενείο” στο ισόγειο, φιλοξενήθηκαν όλες οι πολιτικές προσωπικότητες που πέρασαν από την πόλη.

Στη θέση του κτίστηκε τις παραμονές του πολέμου το γνωστό “Πάλλας”, διατηρώντας τη διάταξη της πεσσοστοιχίας, για να στεγάσει τον σημαντικότερο χώρο θεαμάτων και ψυχαγωγίας, με αίθουσες κινηματογράφου, θεάτρου, καφενείο και μπαρ-εστιατόριο πολυτελείας.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1930 ο δήμος αποφάσισε την ασφαλτόστρωση της πλατείας, με αποτέλεσμα τα δέντρα να αντικατασταθούν από πρασιές. Το 1946 οι πρασιές περιορίστηκαν κατά μήκος της οδού Τερτίπη και φράχτηκαν με σιδερένια κιγκλιδώματα.

Σημαντικές παρεμβάσεις της δεκαετίας του 1970

“Η σημερινή όψη της πλατείας χαρακτηρίζεται από το νέο σιντριβάνι, μία σύγχρονη «πυξίδα πόλης» από γρανίτη και ατσάλι, διακοσμημένη με σύμβολα εμπνευσμένα από το νεολιθικό πολιτισμό, έργο της Νέλλας Γκόλλαντα (2005), και τον μπρούντζινο έφιππο ανδριάντα του Γεωργίου Καραϊσκάκη, έργο της γλύπτριας Νικολίτσας Λεοντή (2018)”, καταλήγει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δρ. Φωτεινή Λέκκα, επιστ. υπεύθυνη του Μουσείου Πόλης του δήμου Καρδίτσας.