Ήταν μια αποκοτιά, που εξελίχθηκε σε θεσμό. Για δεύτερη χρονιά, στο τέλος Σεπτεμβρίου, το ακριτικό Καστελόριζο έρχεται στο προσκήνιο χάρη σε ένα διαφορετικό φεστιβάλ: Το Φεστιβάλ Γρίφων, που φέρνει κοντά επιστήμονες και καλλιτέχνες σε μια γιορτή που απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους, ντόπιους και επισκέπτες…
Το 2ο Φεστιβάλ Γρίφων Καστελόριζου διοργανώνεται από τις 22 ως τις 25 Σεπτεμβρίου και είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας ενός νέου πανεπιστημιακού από το νησί, που έκανε καριέρα στην Αυστραλία και μιας γυναίκας που έχει αφιερώσει τη ζωή της στην επικοινωνία της επιστήμης. Ο Πανταζής Χούλης και η Ελένη Γραμματικοπούλου εργάστηκαν ατέλειωτες ώρες για να οργανώσουν το φεστιβάλ, έχοντας ως αρωγούς τους ανθρώπους που πίστεψαν στην ιδέα τους.
«Γεννήθηκα στην Αυστραλία, αλλά ευγνωμονώ τους γονείς μου που επέστρεψαν στην Ελλάδα. Όταν κάποιος έχει μεγαλώσει στο Καστελόριζο, ήδη έχει αντιληφθεί το πόσο ιδιαίτερος τόπος είναι. Κι όταν έχει ταξιδέψει σε πολλά άλλα μέρη, τότε κατανοεί και εκτιμά το Καστελόριζο σαν τόπο μοναδικής ομορφιάς που δεν υπάρχει πουθενά αλλού …», λέει στο ΑΠΕ ο Πανταζής Χούλης, που ίδρυσε το μοναδικό διαδραστικό Μουσείο Γρίφων που υπάρχει στον κόσμο και το oποίο έχει κηρυχθεί ως Ευρωπαϊκό Κέντρο Επιστήμης, Τεχνολογίας και Τέχνης STARTS (Science+Technology+ARTS).
Δεν είναι τυχαίο που από το ακριτικό μας νησί κατάγονται οι δύο μοναδικοί Έλληνες γριφολόγοι, ο Πανταζής Χούλης και ο Μιχάλης Τούλουζας, οι οποίοι αντιπροσωπεύουν την Ελλάδα στο International Puzzle Party. Η Ελλάδα έχει ιστορικά αποδεδειγμένη παράδοση στους γρίφους, με το Οστομάχιον του Αρχιμήδη να αποτελεί τον πρώτο τρισδιάστατο γρίφο της ανθρωπότητας, το Αίνιγμα της Σφίγγας να αποτελεί από τους πρώτους λεκτικούς γρίφους, ενώ ο Λαβύρινθος, το Κουτί της Πανδώρας και ο Γόρδιος Δεσμός, χρησιμοποιούνται συχνά ως ονόματα για σημερινούς γρίφους.
Αλλά το Φεστιβάλ Γρίφων Καστελόριζου είναι κι ένα στοίχημα: γιατί οι άνθρωποι που το οργανώνουν πιστεύουν ότι το ακριτικό μας νησί μπορεί να εξάγει πολιτισμό…
Το Μουσείο Γρίφων
Ο επισκέπτης του Μουσείου Γρίφων βρίσκεται μπροστά σε νέους μηχανισμούς, μαθηματικές επινοήσεις, καινοτόμες ιδέες. Κι επιπλέον, μαθαίνει ιστορικά στοιχεία για τους γρίφους, αλλά και την παγκόσμια επίδραση της Ελλάδας στους γρίφους. Διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή γρίφων στην Ελλάδα και μία από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως- συνολικά 4200 εκθέματα, πολλά από τα οποία είναι επινοήσεις και κατασκευές του Πανταζή Χούλη.
Η Ελλάδα έχει τεράστια παράδοση στους γρίφους, η οποία μάλιστα έχει υποτιμηθεί. Αιχμή του δόρατος αποτελεί το Οστομάχιον του Αρχιμήδη, ο αρχαιότερος καταγεγραμμένος γρίφος στην ιστορία της ανθρωπότητας, τονίζει ο κ. Χούλης.
Το μουσείο λειτουργεί όλο τον χρόνο κι έχει καταπλήξει θετικά τους επισκέπτες κάθε ηλικίας, καθώς και έναν μεγάλο αριθμό Ελλήνων και ξένων διακεκριμένων επισκεπτών που έρχονται στο νησί αποκλειστικά για το Μουσείο Γρίφων. Αν και υπάρχουν μόνο τέσσερα άλλα Μουσεία Γρίφων σε άλλες χώρες (που καλύπτουν όλα τα είδη γρίφων), αυτό στο Καστελόριζο είναι το μόνο διαδραστικό.
Η επικοινωνία της επιστήμης
Ο άνθρωπος που κινεί τα νήματα στα οργανωτικά θέματα του Φεστιβάλ Γρίφων είναι η Ελένη Γραμματικοπούλου, με μακρά εμπειρία στην επικοινωνία της επιστήμης. Έχοντας αφιερώσει δεκαετίες δουλειάς για την καταπολέμηση του επιστημονικού αναλφαβητισμού, η Ελένη Γραμματικοπούλου πιστεύει ότι το Φεστιβάλ Γρίφων στο Καστελόριζο είναι απόδειξη ότι η επιστήμη δεν έχει όρια.
Μάλιστα πιστεύει ακράδαντα στην αποκέντρωση και απόδειξη είναι ότι το ίδιο το Φεστιβάλ Γρίφων από το Καστελόριζο θα «ταξιδέψει» φέτος στην Πάτρα και στην Αθήνα. Αφήνοντας στην άκρη την εύκολη λύση να γίνει ένα φεστιβάλ στο κέντρο και από κει να «μεταφερθεί» στην περιφέρεια, η Ελένη Γραμματικοπούλου προτίμησε την αντίθετη ρότα: από το ακριτικό Καστελόριζο στην Πάτρα και στην Αθήνα.
Το ραντεβού του Φεστιβάλ Γρίφων στην Πάτρα είναι στις 21-23 Οκτωβρίου, στον χώρο των Παλαιών Σφαγείων και στην Αθήνα στις 16-18 Δεκεμβρίου, στο παλιό Καπνεργοστάσιο, στη Λένορμαν, όπου σήμερα στεγάζεται η βιβλιοθήκη της Βουλής.
Η Ελένη Γραμματικοπούλου δηλώνει στο ΑΠΕ ότι «μέσα από σειρά επιστημονικών εκδηλώσεων, δράσεων και καλλιτεχνικών δρώμενων με κύρια θεματική τους γρίφους το Φεστιβάλ Γρίφων δίνει την ευκαιρία σε μαθητές από το νησί, αλλά και από τη Ρόδο και στους ενήλικες ντόπιους και επισκέπτες να δουν και να ακούσουν, αλλά και να εκφραστούν, να κατανοήσουν, να πειραματιστούν, να δημιουργήσουν, να σκεφτούν και να βιώσουν την επιστήμη ως μια συναρπαστική εμπειρία!». Και φέτος θα δοθεί η ίδια ευκαιρία και στους φίλους των γρίφων και της επιστήμης στην Πάτρα και στην Αθήνα.
Το 2ο Φεστιβάλ Γρίφων
Στο δεύτερο Φεστιβάλ Γρίφων δεν θα υπάρχουν ομιλίες ακαδημαϊκού ύφους, αλλά απλές συζητήσεις, επιστημονικά δρώμενα με τη μορφή παιγνιδιού ή θεατρικής αφήγησης, εντυπωσιακά πειράματα, STEM, περιηγήσεις, κυνήγι θησαυρού, Stand up Science για παιδιά, εκθέσεις, κινηματογραφικά/μουσικά εργαστήρια και κυρίως αμέτρητοι γρίφοι που θα ζητούν επίμονα τη λύση τους. Εξήντα και πλέον ερευνητές. ακαδημαϊκοί, εκπαιδευτικοί και καλλιτέχνες συμμετέχουν αφιλοκερδώς προσφέροντας τις πολύτιμες γνώσεις τους και την εμπειρία τους σε θέματα επιστήμης και τεχνολογίας!
Το Φεστιβάλ Γρίφων Καστελόριζου οργανώνεται με την υποστήριξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και τον Δήμο Μεγίστης, της Γενικής Γραμματείας Έρευνας & Καινοτομίας, και των υπουργείων Εθνικής Άμυνας, Πολιτισμού & Αθλητισμού, και Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής .
Το πρώτο Φεστιβάλ Γρίφων έκλεισε με την ευχή να γίνει θεσμός και μάλιστα το Καστελόριζο να εξάγει τον δικό του πολιτισμό …. Κι ο στόχος επιτεύχθηκε, καθώς οι γρίφοι ταξιδεύουν σε λίγες μέρες στα νερά του Καστελόριζου, κι από εκεί βάζουν ρότα για την Πάτρα και την Αθήνα.
«Κύριος στόχος μας είναι η επιστημονική γνώση να φτάσει σε όλους –μικρούς και μεγάλους– με τρόπο απλό, προσιτό, διαδραστικό, αλλά και απολαυστικό», λέει στο ΑΠΕ η Ελένη Γραμματικοπούλου .
Ενδεικτικά ορισμένες από τις δραστηριότητες είναι:
Ο μαθηματικός και Ιδρυτής του μουσείου Γρίφων, Πανταζής Χούλης, θα αναδείξει τη σημασία των γρίφων, την ιστορία του νησιού αλλά και τις ομορφιές του βαδίζοντας στα μονοπάτια του νησιού που ο ίδιος χάραξε
Ο Μιχάλης Τούλουζας, πολυβραβευμένος κατασκευαστής γρίφων θα παρουσιάσει δείγματα των βραβευμένων γρίφων του. Εξαιρετική τιμή και διεθνής αναγνώριση για το φεστιβάλ αποτελεί η συμμετοχή του αμερικανού συλλέκτη αλλά και σχεδιαστή γρίφων Bob Hearn. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης Μιχάλης Λάμπρου, θα προσεγγίσει τα μαθηματικά μέσω διασκεδαστικών αφηγήσεων και μαθηματικών τρικ.
Ο Κοσμάς Γαζέας, αστροφυσικός (ΕΚΠΑ) θα μας προ(σ)καλέσει να αγγίξουμε τους πλανήτες και να περιπλανηθούμε νοητά στο ηλιακό μας σύστημα μέσα από τη διαδραστική του έκθεση Planets In Your Hand.
Σημαντική είναι η προγραμματιζόμενη ζωντανή σύνδεση με το CERN και ξεναγό τον Δρ. Θεόδωρο Γέραλη, το διευθυντή ερευνών στο Ινστιτούτο Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής του ΕΚΕΦΕ.
Ερευνητές του ΕΚΠΑ, μαζί με τους ανθρώπους του Αστεροσκοπείου Αθηνών θα μυήσουν τους φίλους του Φεστιβάλ Γρίγων σε αστρο/ηλιο παρατηρήσεις μέσα από τηλεσκόπια και λέιζερ για να γνωρίσουμε τον έναστρο ουρανό και το ηλιακό μας σύστημα.
Επίσης ερευνητές από το Ινστιτούτο Παστέρ, το Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας, το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά/ΙΕΛ, το Πανεπιστήμιο Αιγαίου θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον «παίζοντας» με την περιέργεια του κοινού σε θέματα της επιστημονικής τους περιοχής.
Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Γρίφων, ο συγγραφέας Χρίστος Καλουντζόγλου αφηγείται διαδραστικά «Το Παραμύθι των Γρίφων», που στηρίζεται στο νέο βιβλίο του, το οποίο θα κυκλοφορήσει αφού μάθουν πρώτοι οι φίλοι του φεστιβάλ τα μυστικά της ιστορίας των γρίφων.
Πέρυσι το Φεστιβάλ Γρίφων έκλεισε με τη διαβεβαίωση, πως αυτό μπορεί και θα πρέπει να γίνει ένας θεσμός, που θα φέρει το ακριτικό νησί από την εσχατιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο κέντρο του διεθνούς επιστημονικού ενδιαφέροντος, και πως το Καστελόριζο μπορεί πλέον να είναι υπερήφανο γιατί στο εξής θα εξάγει πολιτισμό.
Φέτος το Καστελόριζο καλωσορίζει τους φίλους των γρίφων και τους καλεί στη συναρπαστική διαδικασία της ανάδειξης της δημιουργικότητας των ανθρώπων που έχουν οράματα και τολμούν να τα υλοποιήσουν. Για να εξάγουν πολιτισμό από τους Καστελοριζούς στο Καστελόριζο, από το Καστελόριζο στην υπόλοιπη Ελλάδα κι από την Ελλάδα σε όλο τον κόσμο.
