Κρήτη: Έτσι ντύνονταν οι γυναίκες στα τέλη του 19ου αιώνα – Πόσο άλλαξε η ενδυμασία στο πέρασμα των χρόνων

Οι γυναίκες στην Ελλάδα είχαν κατά καιρούς τις δικές τους προτιμήσεις που γίνονταν μόδα. Η έκθεση που γίνεται στην Κρήτη μας ταξιδεύει στο χρόνο, με τις εικόνες να κεντρίζουν τα βλέμματα…

Η εξέλιξη της γυναικείας ενδυμασίας από τα τέλη του 19ου μέχρι και σήμερα, αποτελεί το αντικείμενο μιας σημαντικής έκθεσης του Λυκείου Ελληνίδων Χανίων που φιλοξενείται στο Πολύκεντρο Βουκολιών του Δήμου Πλατανιά στα Χανιά.

Στην έκθεση παρουσιάζεται στο ευρύ κοινό η εξέλιξη της γυναικείας ενδυμασίας από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα, σε συνάρτηση με τις κοινωνικές αλλαγές, τα δικαιώματα των γυναικών και τον ρόλο τους στην κοινωνία, την εργασία, την καθημερινότητά τους.

Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Πλατανιά Γιάννης Μαλανδράκης, «η διοργάνωση της έκθεσης υλοποιήθηκε με την πολύτιμη συνδρομή και την ευγενική παραχώρηση από το Λύκειο των Ελληνίδων Χανίων τμήματος του πλούσιου ιστορικού υλικού που διαθέτει.

Με την έκθεση που θα φιλοξενείται έως τις 28 Φεβρουαρίου στο Πολύκεντρο Βουκολιών, ο Δήμος Πλατανιά, ολοκληρώνει έναν κύκλο πολιτιστικών εκδηλώσεων, που στόχο είχαν την ανάπτυξη καλλιτεχνικών και εκπαιδευτικών δράσεων στην ενδοχώρα του δήμου μας. Οι δράσεις αυτές θα συνεχιστούν και σε επόμενο διάστημα, με την παρουσίαση καλλιτεχνικών γεγονότων και δρώμενων, σε συνεργασία με τοπικούς φορείς και δημιουργούς».

Από το 1890 μέχρι σήμερα

Tην έκθεση επιμελήθηκε η Βάλια Μαργαρίτη που σε σημείωμα της περιγράφει, με τον πλέον χαρακτηριστικό τρόπο, το περιεχόμενο της, επισημαίνοντας ότι, «αφορά την εξέλιξη της γυναικείας ενδυμασίας από το 1890 περίπου μέχρι και σήμερα, από την “ασφυξία” του κορσέ και την επιβολή του “ζουμερού μπούστου” και της “μέσης δαχτυλίδι”, στην αιφνίδια και “επαναστατική”, για την εποχή, απαλλαγή τους, με φορέματα χαλαρά, υφάσματα μαλακά και μήκη φούστας. Σ’ αυτή την εξέλιξη παίζουν μεγάλο ρόλο οι κοινωνικές συνθήκες που κατοχυρώνουν τα δικαιώματα της γυναίκας και από “ύπαρξη” με αρμοδιότητες μόνο “εντός σπιτιού” σε άνθρωπο με δυνατότητα στην εργασία και την ατομική αυτοδιάθεση.

Στην περίοδο του μεσοπολέμου από το 1920 έως το 1940 τα ρούχα ακολουθούν το δρόμο της “απελευθέρωσης” από τα αυστηρά “πρέπει” των προηγούμενων δεκαετιών, διατηρώντας όμως ακόμα τους κανόνες του: πρωινό, απογευματινό, βραδινό ένδυμα. Τη δεκαετία του 1930 το βραδινό ένδυμα έχει σαφείς επιρροές από την εικόνα των πρωταγωνιστριών του κινηματογράφου και τον τρόπο διασκέδασης στα νυχτερινά κέντρα.

Η βαριά σκιά του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου τη δεκαετία του 1940 κάνει το ρούχο πάλι λίγο αυστηρό αλλά ακόμα πιο πρακτικό γιατί η γυναίκα έχει περάσει ακόμα και στην πρώτη γραμμή. Φτάνοντας στην δεκαετία του 1950 με ανοιχτά τα τραύματα του πολέμου, έρχεται το ρούχο να δώσει ένα μήνυμα αισιοδοξίας και μια ελπίδα για ένα καλύτερο κόσμο. Οπότε το 1960 κόβουμε ακόμα πιο κοντή τη φούστα! Το ΜΙΝΙ είναι γεγονός! Όμως έρχεται ο Μάης του 1968. Η πρόταση για ρήξη με το κατεστημένο απελευθερώνει περισσότερο το γυναικείο ρούχο με “καμπάνα” παντελόνια και πουκαμίσες σε έντονα χρώματα».

Το Λύκειο των Ελληνίδων

Το Λύκειο Ελληνίδων Χανίων είναι ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της Κρήτης που «παράγουν» πολιτισμό. Ένας από τους σκοπούς του είναι η μελέτη, η επιστημονική καταγραφή, η ενδυνάμωση και διατήρηση των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων και εν γένει ο λαϊκός πολιτισμός.

Σημαντικό τμήμα του είναι αυτό του ιστορικού αρχείου, μουσειακών συλλογών και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που ασχολείται τόσο με τη συστηματική καταγραφή, τεκμηρίωση και ανάδειξη των υπαρχόντων συλλογών (αστική ενδυμασία, ασπρόρουχα, υφαντά, κά), όσο και με τον εμπλουτισμό τους.

Πρόσφατα μάλιστα έλαβε χρηματοδότηση από το υπουργείο Πολιτισμού για την ψηφιακή τεκμηρίωση και ανάδειξη των συλλογών του. Για τη διοργάνωση της έκθεσης σημαντική ήταν η συμβολή και της Αντιπεριφέρειας Χανίων.