Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες όλων των εποχών στην Κρήτη - Οι μαρτυρίες αποτυπώνουν τα όσα έγιναν μια μέρα σαν σήμερα...
Ήταν 2.45 λίγο πριν ξημερώσει η Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου του 1856. Ένας φοβερός σεισμός, που σύμφωνα με τα γραπτά του Ελευθέριου Πλατάκη, στα Κρητικά Χρονικά, ήταν 7,7 ρίχτερ, ισοπέδωσε τον Χάνδακα. Πολλά χωριά και πόλεις της Κρήτης ερήμωσαν. Σύμφωνα με τα γραπτά, εκτός από τα σπίτια και τις εκκλησιές που κατέρρευσαν σαν χάρτινα κτίρια σκοτώθηκαν πάνω 500 άνθρωποι και τραυματίστηκαν περίπου 600 γιατί η ώρα ήταν τέτοια που όλοι σχεδόν βρισκόντουσαν στα σπίτια τους και κοιμόντουσαν.
Κι άλλοτε το νησί είχε πληγεί από μεγάλους σεισμούς όπως την εποχή του Νέρωνος το 66 μ.Χ., ή την εποχή του Δεκίου το 251 μ.Χ., με την καταστροφή εκτός πολλών πόλεων και αυτή της Κνωσού. Σημαντικές καταστροφές έγιναν και με άλλους μεγάλους σεισμούς όπως αυτούς το 1303 και το 1508.
Τούτος εδώ όμως είχε πολύ μεγάλη σημασία για του κατοίκους της Κρήτης και ιδιαίτερα του Χάνδακα γιατί ήταν ήδη πολύ ταλαιπωρημένοι από τις κακουχίες της Τουρκοκρατίας, με τον σεισμό να είναι κάτι σαν ταφόπετρα πάνω τους και κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά.
Ο ιστορικός Νικόλαος Σταυράκης διηγείται και περιγράφει την μεγάλη καταστροφή του Χάνδακα λέγοντας πως από τα 3.620 σπίτια του έμειναν όρθια μόνο τα 18 και οι φωτιές που ξέσπασαν σε διάφορα σημεία της πόλης συμπλήρωσαν την καταστροφή , καίγοντας ακόμα και καταστήματα στο Μεϊντάνι κι αλλού που ο αριθμός τους έφτασε τα 48.
Ο μικρός ναός του Αγίου Μηνά υπέστη τέτοια καταστροφή που κρίθηκε ετοιμόρροπος, το ίδιο και η Μητρόπολη του Αγίου Τίτου που ονομαζόταν τότε Βεζίρ Τζαμί. Επίσης ο παλιός ναός του Αγίου Φραγκίσκου το Χουγκιάρ Τζαμί ισοπεδώθηκε.
Ο Ναός του Αγίου Τίτου ξαναχτίστηκε αργότερα με διαταγή του Βεζύρη Ααλή –Πασά. Κατέρρευσε κι ότι είχε απομείνει από το Δούκικο Ανάκτορο καθώς και η θολωτή Πύλη Voltone από το κτίριο Ακτάρικα. Κανένας δεν μπορούσε να υπολογίσει τον τεράστιο απολογισμό αυτής της τόσο μανιώδους καταστροφής.
Πηγή: cretalive.gr, candianews.gr