Η λεγόμενη «μινωική» έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης, μια από τις ισχυρότερες στον κόσμο, πιθανώς έγινε μεταξύ του 1600 και του 1550 π.Χ., σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων επιστημόνων, οι οποίοι θεωρούν ότι η νέα χρονολόγηση βρίσκεται πιο κοντά στην πραγματικότητα σε σχέση με την προηγούμενη επιστημονική εκτίμηση ότι συνέβη μεταξύ του 1630 και 1600 π.Χ.
Οι ερευνητές από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ολλανδία, με επικεφαλής τον καθηγητή κλασσικής αρχαιολογίας Στουρτ Μάνινγκ του Πανεπιστημίου Κορνέλ της Νέας Υόρκης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», βασίζουν τη νέα εκτίμηση τους στην αναθεώρηση της μεθόδου υπολογισμού με βάση τον ραδιενεργό άνθρακα και τη δενδροχρονολόγηση.
Η χρονολόγηση με βάση το ραδιενεργό άνθρακα, που εφευρέθηκε στο τέλος της δεκαετίας του 1940, μετρά τη διάσπαση του άνθρακα-14, ενός ασταθούς ισοτόπου του άνθρακα, που δημιουργείται από την κοσμική ακτινοβολία και υπάρχει σε όλη την οργανική ύλη. Όμως η ακτινοβολία αυτή δεν είναι συνεχής όλες τις εποχές. Για να ληφθούν υπόψη οι διακυμάνσεις της στην ατμόσφαιρα της Γης, υπολογίστηκε το περιεχόμενο σε ραδιενεργό άνθρακα των δακτυλίων δέντρων, από τον 20ό αιώνα έως πριν χιλιάδες χρόνια. Η τεχνική αυτή, που άρχισε να χρησιμοποιείται πριν περίπου 50 χρόνια, βελτιώνεται κάθε λίγα χρόνια, καθώς προστίθενται συνεχώς νέα δεδομένα, που επιτρέπουν ένα πιο ακριβές «καλιμπράρισμα» της κλίμακας χρονολόγησης.
«Αν κάτι είναι οργανικό και παλιό -έως 50.000 ετών- το χρονολογείς με το ραδιενεργό άνθρακα», δήλωσε ο Μάνινγκ, τόνισε όμως ότι δεν μπορεί να ισχύει η ίδια κλίμακα χρονολόγησης για όλο το βόρειο ημισφαίριο και ότι κατά καιρούς πρέπει να γίνονται μικρές, αλλά ουσιώδεις διορθώσεις ανά περιοχές (π.χ. στη Μεσόγειο), οι οποίες με τη σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν σε αναθεωρήσεις ορισμένων σημαντικών προϊστορικών γεγονότων.
Τέτοια πιστεύει ότι είναι η περίπτωση της εμβληματικής έκρηξης της Θήρας, η οποία αρχικά χρονολογήθηκε από τους αρχαιολόγους περί το 1500 π.χ., ενώ αργότερα οι επιστήμονες ώθησαν την ημερομηνία πιο πίσω στο παρελθόν, στο 1600-1630 π.Χ. (με βάση τη χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα ενός κλαδιού ελιάς που θάφτηκε από την τέφρα της έκρηξης). Σύμφωνα με τη νέα έρευνα, η χρονολόγηση αυτή παραμένει πιθανή, όμως πιθανότερη θεωρείται πλέον εκείνη μεταξύ 1600-1550 π.Χ., η οποία επιπροσθέτως, σύμφωνα με τους ερευνητές, ταιριάζει καλύτερα με τα αρχαιολογικά και ιστορικά δεδομένα, μεταξύ άλλων ορισμένων κειμένων από την Αίγυπτο.
«Η σωστή χρονολόγηση θα ξαναγράψει και θα διορθώσει την ιστορία μας, όσον αφορά το ποιες ομάδες ήταν σημαντικές για τη διαμόρφωση αυτού που αργότερα έγινε ο κλασσικός πολιτισμός. Μια ακριβής χρονολόγηση αποτελεί το κλειδί για την ιστορία μας», ανέφερε ο Μάνινγκ.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163