Τα τροχαία στη Θεσσαλονίκη και ολόκληρη τη χώρα αυξάνονται και η μαύρη λίστα των θυμάτων μεγαλώνει διαρκώς. Οι νέες διαπιστώσεις προβληματίζουν…
Άνθρωποι κάθε ηλικίας διασχίζουν πεζοί τους δρόμους και τις διαβάσεις κοιτάζοντας το κινητό τηλέφωνό τους ή στέλνοντας μηνύματα. Oδηγοί οχημάτων και δικύκλων απασχολούνται με το κινητό τους ενώ βρίσκονται στο τιμόνι και κινούνται.
Οι εικόνες αυτές είναι συνήθεις τα τελευταία χρόνια και η διαπίστωση είναι ανησυχητική, όπως τονίζει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, η διευθύντρια Τροχαίας Θεσσαλονίκης, Παρασκευή Παπαγεωργοπούλου. Η ίδια αναφέρει: «για τους πεζούς δεν απαγορεύεται κάτι τέτοιο από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Κακώς, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια ρύθμιση».
Για τους οδηγούς, από την άλλη πλευρά, σημειώνει ότι εννοείται πως απαγορεύεται να χρησιμοποιούν το κινητό, εάν δεν είναι σε ανοικτή ακρόαση ή δεν χρησιμοποιούν ασύρματα ακουστικά. Παράλληλα υπογραμμίζει ότι η χρήση του κινητού τηλεφώνου αποσπά τον οδηγό και τον πεζό από το να έχει την προσοχή του στον δρόμο και εκτιμά ότι δεν πρέπει να γίνεται καμία έκπτωση σε αυτό.
«Είναι δεδομένο για μας ότι δεν υπάρχει τροχαίο χωρίς έστω μία παραβίαση του ΚΟΚ. Η μη χρήση ζώνης ασφαλείας και κράνους δεν είναι παραβάσεις που οδηγούν ευθέως στο τροχαίο ατύχημα αλλά αντίστοιχα η χρήση τους μειώνει κατά πολύ τις συνέπειές τους. Αν οι οδηγοί δεν έκαναν αυτή την απλή κίνηση, θα είχαμε 25% μεγαλύτερο ποσοστό σοβαρά τραυματισμένων», τονίζει.
«Μικροί τροχονόμοι εν δράσει»
«Το 2016 αποφασίσαμε να δώσουμε έμφαση στην εκπαίδευση γιατί δεν μας αρκούσε να βεβαιώνουμε παραβάσεις», σχολιάζει άλλωστε η κ. Παπαγεωργοπούλου καθώς η Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης ήθελε να δημιουργήσει μια «μαγιά» συνειδητοποιημένων ανθρώπων που θα τηρούν βασικές διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. «Εκπαιδεύσαμε αρχικά έναν ικανό αριθμό βρεφονηπιοκόμων και νηπιαγωγών σε συνεργασία με το Δήμο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια το πρόγραμμα “πέρασε” στους παιδικούς σταθμούς.
Κατόπιν “τρέξαμε” ένα αντίστοιχο πρόγραμμα στο οποίο τροχονόμοι εκπαίδευσαν χιλιάδες μαθητές στο νομό Θεσσαλονίκης με το πρότυπο πρόγραμμα κυκλοφοριακής αγωγής “Μικροί τροχονόμοι …εν δράσει”. Σχεδιάσαμε διάφορα εργαλεία που θα μας βοηθούσαν να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά και να δώσουμε με ευχάριστο, διαδραστικό τρόπο βασικούς κανόνες οδικής ασφάλειας στους μαθητές από την Α΄ δημοτικού έως την Γ΄ λυκείου. Κατασκευάσαμε τάπητα κυκλοφοριακής αγωγής, επιδαπέδια παζλ, σχεδιάσαμε videogame και αντίστοιχα επιτραπέζια παιχνίδια. Στόχος μας ήταν ό,τι μάθαινε το παιδί μέσα από το παιχνίδι να μπορεί να το αναπαραγάγει με τους γονείς και τους συμμαθητές του» πρόσθεσε.
Παράλληλα η Τροχαία Θεσσαλονίκης, χρησιμοποίησε προσομοιωτές μέθης και χρήσης ναρκωτικών ουσιών, σε μεγαλύτερα παιδιά και έναν προσομοιωτή φρεναρίσματος, τα οποία συνοδεύονταν από σχετικό υλικό που προβαλλόταν στα σχολεία, με στόχο τη βιωματική επαφή των παιδιών με αυτά τα ενδεχόμενα.
«Επιδιώξαμε να έχουμε μικρούς τροχονόμους εν δράσει, που όταν θα μπουν στο αυτοκίνητο με τους γονείς τους θα πουν “μπαμπά ξέχασες να βάλεις τη ζώνη σου” ή “μπαμπά οδηγείς τώρα, μη μιλάς στο κινητό”», σημειώνει η διευθύντρια Τροχαίας Θεσσαλονίκης. Το πρόγραμμα «Μικροί τροχονόμοι …εν δράσει» συνεχίζεται και μάλιστα η Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης βραβεύτηκε το 2019 για τις καινοτόμες εφαρμογές που ανέπτυξε στον τομέα της οδικής ασφάλειας, από το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (ΜΕΤ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ). «Δεν σταματάμε εδώ. Αυτός ο τάπητας και τα υλικά έχουν ταξιδέψει σε διάφορες αστυνομικές διευθύνσεις ανά την Ελλάδα και είμαστε περήφανοι για αυτό», επισημαίνει η Παρασκευή Παπαγεωργοπούλου.
Τα παιδιά μπορούν να αλλάξουν τη συνείδηση της κοινωνίας
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔ-ΚΜ), δήμαρχος Πυλαίας – Χορτιάτη, Ιγνάτιος Καϊτεζίδης, μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ, εκφράζει την πεποίθηση ότι «τα παιδιά μπορούν να αλλάξουν τη συνείδηση της κοινωνίας» ενώ αναφέρει ότι το πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής στον δήμο του είναι από τα πρώτα που ολοκληρώθηκαν.
«Κάνουμε οργανωμένες επισκέψεις στο πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης και με πιστοποιημένους εκπαιδευτές. Χίλια παιδιά κάθε χρόνο συμμετέχουν σε οργανωμένες δράσεις όχι μόνο από το δήμο μας αλλά και από άλλους δήμους» σημειώνει και προσθέτει ότι η συνεργασία της Διεύθυνσης Τροχαίας με τους δήμους και τα σχολεία είναι μία συνεχής προσπάθεια αλλαγής νοοτροπίας στους δρόμους.
Φέρνοντας, άλλωστε, στο μυαλό του ένα περιστατικό από μια συνάντηση δημάρχων, αφηγείται: «Ένας σπουδαίος οδηγός – εκπαιδευτής, το 2002, σε μία συνάντησή δημάρχων, είχε απευθυνθεί στον τότε υπουργό Τάσο Μαντέλη λέγοντάς του: “κύριε υπουργέ φιλοδοξείς να αλλάξεις συνειδήσεις μέσα από τα πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής, θα σου δώσω όμως μια εικόνα που δεν απέχει από την πραγματικότητα: τον πατέρα που βάζει το παιδί του να καθίσει στο μπροστινό κάθισμα, δεν φοράει ούτε εκείνος ούτε το παιδί ζώνη ασφαλείας, στη διαδρομή παραβιάζει ένα σηματοδότη, μουτζώνει και έναν – δύο οδηγούς στο διάβα του και πάει το παιδάκι του στο πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής”. Αυτό το παιδάκι δεν θα αποκτήσει εύκολα κυκλοφοριακή αγωγή γιατί έχει …δάσκαλο κατ’ αρχήν τον ίδιο τον πατέρα του».
«Ο μπαμπάς μου κάθε πρωί περνάει με κόκκινο»
Στο ίδιο πνεύμα, η διευθύντρια Τροχαίας Θεσσαλονίκης αναφέρει τι ήταν αυτό που την παρακίνησε να προσπαθήσει να αλλάξει αυτή τη συνθήκη. «Ήμουν νεαρή υπαστυνόμος ακόμη και έκανα μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής σε μικρούς μαθητές. Όταν συνέστησα στα παιδιά την ώρα που οδηγούν το ποδήλατό τους να μην παραβιάζουν το κόκκινο, ένα παιδάκι μου είπε, “ναι κυρία μας λέτε να μην περνάμε με κόκκινο αλλά εμένα ο μπαμπάς μου κάθε πρωί που με φέρνει στο σχολείο περνάει με κόκκινο”. Αυτό ήταν το πρώτο ερέθισμα για το τι πρέπει να κάνουμε με τη νέα γενιά» προσθέτει.
Αναφερόμενος σε όσα πρέπει να γίνουν, ο κ. Καϊτεζίδης σχολιάζει: «Πρέπει να υπάρχει μία συστηματική επικοινωνία με τα παιδιά για να καταλάβουμε τι σημαίνει οδική ασφάλεια. Στα αλλεπάλληλα σεμινάρια κυκλοφοριακής αγωγής σε σχολεία, σε συνεργασία και με το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς», κάναμε προσομοίωση συνθηκών ατυχημάτων σε μαθητές Λυκείου. Τα παιδιά αυτά βγήκαν σοκαρισμένα μετά την εμπειρία που είχαν γιατί αντιλήφθηκαν πόσο μεγάλο κίνδυνο διατρέχουν αν δεν τηρούν τους κανόνες ασφαλείας στην οδήγηση».
Εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης
Η μεγαλύτερη, ωστόσο, πρόκληση είναι η σύνδεση μιας νέας κυκλοφοριακής κουλτούρας με τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τους εναλλακτικούς τρόπους ασφαλούς μετακίνησης. Ο Δήμος Νεάπολης – Συκεών διατηρεί δύο πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής, στη Νεάπολη και στα Πεύκα ενώ ο δήμαρχος Σίμος Δανιηλίδης επισημαίνει: «εκεί γίνονται εκδηλώσεις στις εβδομάδες κινητικότητας, κάθε Σεπτέμβριο, και κάποιες προς το τέλος της σχολικής χρονιάς.
Συγκεκριμένα υλοποιούνται δράσεις, κυρίως για τους μαθητές των μεγαλύτερων τάξεων, με σκοπό την ορθή και ασφαλή χρήση του ποδηλάτου. Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Κινητικότητας – European Mobility Week διοργανώνεται κάθε χρόνο, από το 2002, υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έχει καθιερωθεί ως ο σημαντικότερος θεσμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την προαγωγή βιώσιμων προτύπων κινητικότητας και αστικής ανάπτυξης.
Ο δήμος απέσπασε σχετική διάκριση το 2019 και σε σύνολο 86 συμμετοχών, αναδείχθηκε μεταξύ των έξι καλύτερων δήμων της χώρας, στην κατηγορία των μεγάλων πόλεων, που βραβεύτηκαν από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τις σχετικές δράσεις που ανέπτυξαν».
Εξάλλου, από το 2004 λειτουργεί πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής και στο δήμο Κορδελιού – Ευόσμου. «Οι μικρότεροι μαθαίνουν αρχικά ποδήλατο. Στη συνέχεια μαθαίνουν τους κανόνες που πρέπει να ακολουθεί ο πεζός και το πώς πρέπει να αντιδρούν μέσα σε ένα εικονικό αυτοκίνητο.
Οι μαθητές συζητούν με τους δασκάλους τους και θέτουν απορίες και ερωτήματα. Υπάρχει η διάθεση το πρόγραμμα να επεκταθεί και στους μαθητές των γυμνασίων. Τα μαθήματα χωρίζονται σε αυτά που γίνονται με τα ποδήλατα, σε όσα γίνονται για πεζούς και σε αυτά που γίνονται με το αυτοκίνητο» αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η Εκπαιδεύτρια Δέσποινα Μηνασίδου, υπεύθυνη του προγράμματος για τον δήμο Κορδελιού- Ευόσμου, καθηγήτρια φυσικής αγωγής και υπάλληλος του Τμήματος Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης.
«Τα μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής υλοποιούνται με μεγάλη συμμετοχή των σχολικών μονάδων εντός και εκτός του Δήμου μας. Κάθε χρόνο το πρόγραμμα εμπλουτίζεται, γίνεται πιο βιωματικό και με περισσότερη συμμετοχή των μαθητών. Αρχίζουν στης 9.00π.μ., τα παιδιά παρακολουθούν το θεωρητικό μέρος του προγράμματος, ακολουθεί διάλειμμα για φαγητό και μετά χωρίζονται σε 2 ομάδες γίνεται η περιήγηση στο χώρο του Π.Κ.Α., ενώ ταυτόχρονα τους εξηγείται τι πρέπει να προσέχουν όταν θα είναι στην ομάδα των πεζών ή των οδηγών», λέει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η κ. Μινασίδου.
Σε ό,τι αφορά την Τροχαία, η κ. Παπαγεωργοπούλου γνωστοποιεί ότι, από τις αρχές του 2023 μέχρι σήμερα, 4.930 μαθητές παρακολούθησαν 50 διαλέξεις ενώ 460 άτομα συμμετείχαν σε πέντε δράσεις κυκλοφοριακής αγωγής.
