Όταν έφηβος περνούσε την πύλη του στρατοπέδου Άουσβιτς και στο χέρι του χαρασσόταν με ανεξίτηλο μπλε χρώμα ο αριθμός 109565, ο Χάιντς Κούνιο δεν μπορούσε ίσως να φανταστεί ότι, όχι μόνο θα επιβίωνε της θηριωδίας του Ολοκαυτώματος και θα συμπλήρωνε (προ ημερών) εννέα δεκαετίες ζωής, αλλά θα έφτανε και μια μέρα που ο Γερμανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη, την πόλη που αγάπησε και τον αγκάλιασε όσο καμιά άλλη, θα παρέθετε δεξίωση με αφορμή τα 90ά γενέθλιά του!
Το χθεσινό ζεστό απόγευμα του Ιούνη, στην κατοικία του Γερμανού προξένου στη Θεσσαλονίκη Βάλτερ Στέχελ (Walter Stechel), φίλοι και συγγενείς του Χάιντς Κούνιο, μέλη της ισραηλιτικής κοινότητας της πόλης -και όχι μόνο- έσπευσαν να ανταποκριθούν στο κάλεσμα, μια “ανθρώπινη χειρονομία”, όπως εξηγούσε ο Γερμανός διπλωμάτης.
Με τη συγκίνηση χαραγμένη στο πρόσωπό του και με το βλέμμα του να πλανάται στο χώρο, περιτριγυρισμένος από την αγαπημένη του οικογένεια, τα παιδιά, τα εγγόνια και τα δισέγγονά του και άλλους κατόχους του Σταυρού της Αξίας Α’ Τάξεως του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, όπως και ο ίδιος, ο Χάιντς Κούνιο θυμήθηκε -σε άψογα γερμανικά- τα “αξέχαστα παιδικά χρόνια” και την “τραγικά δύσκολη εφηβεία” του, την επίσης δύσκολη επιστροφή από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Ολοκαυτώματος, αλλά και την τεράστια προσπάθεια που κατέβαλαν μαζί με τον πατέρα του για την ανοικοδόμηση της επιχείρησής τους.
“Ο Θεός με βοήθησε να σταθώ πάλι στα πόδια μου, και να φέρει στη ζωή μου την πολυαγαπημένη μου Σέλη, τη Φιλίπιεν μου, η οποία μού χάρισε τέσσερα λατρεμένα παιδιά”, είπε και στράφηκε με τρυφερότητα στη σύζυγό του, ακλόνητο βράχο, όπως έλεγε λίγο αργότερα, στη μακρά συμπόρευσή τους στη ζωή. Στη δύναμη του Θεού απέδωσε και το γεγονός ότι κατάφερε να ξεπεράσει τα βαριά συναισθήματά του, όπως είπε, αλλά και να παλέψει “για τη συμφιλίωση των λαών και τη διάδοση της ιστορίας του Ολοκαυτώματος στη νεολαία, την ελληνική, τη γερμανική και όλου του κόσμου”.
Μια νεολαία που, λίγο αργότερα, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, προέτρεψε να χαμογελάει και να κρατιέται μακριά από τα όποια μορφώματα του φασισμού και του ναζισμού προκειμένου “ΠΟΤΕ ΠΙΑ” (Nie wieder) να μην επαναληφθούν θηριωδίες, όπως αυτή του Ολοκαυτώματος. “Να ανοίξουν καλά τα μάτια τους και να πάνε στο πιο κοντινό μουσείο του Ολοκαυτώματος και να διαβάσουν τι μπορεί να γίνει όταν ένας άνθρωπος γίνεται παράφρων, τι μπορεί να κάνει ένας παράφρων ηγέτης μιας τόσο όμορφης χώρας”, ανέφερε χαρακτηριστικά.
Κλείνοντας το σύντομο λόγο του, ο κ. Κούνιο ευχαρίστησε τον Γερμανό πρόξενο για την “όμορφη βραδιά” κι έλαβε ως “αντίδωρο” των ευχαριστιών ένα μπουκάλι με γερμανικό κρασί Riesling που “ευτυχώς δεν έχει καμία σχέση με το βεβαρημένο γερμανικό παρελθόν”, όπως έσπευσε να …διευκρινίσει με χαμόγελο ο κ. Στέχελ.
Λίγο νωρίτερα, ο Γερμανός πρέσβης ευχαριστούσε τον κ. Κούνιο “γιατί δεν χάσατε το θάρρος σας και γιατί παρόλα τα δεινά που βιώσατε, τείνατε τη χείρα προς εμάς, τους Γερμανούς”, αλλά και για τη στήριξη “στην προσπάθειά μας να αποκαταστήσουμε το όνομα της Γερμανίας στην Ελλάδα”.
“Ο αιώνας αυτός δημιούργησε το Ολοκαύτωμα, έφερε την απομάκρυνση της τότε Γερμανίας από όλες της αξίες του πολιτισμού που κρατούσαν μέχρι τότε ενωμένη τη Δύση. Το 1945, όταν αυτή η παραβίαση του πολιτισμού τελείωσε, η Γερμανία εκτός από τις κατεστραμμένες πόλεις της που έπρεπε να ξανακτίσει, έπρεπε να κάνει κάτι ακόμη πιο σημαντικό: να οικοδομήσει τις κατεστραμμένες αξίες του πολιτισμού της. Ένα μέρος αυτής της ανοικοδόμησης των αξιών ήταν και η προσεκτική προσέγγιση των θυμάτων και του Ισραήλ, όπου τα περισσότερα των θυμάτων είχαν βρει μια καινούργια πατρίδα. Η προσέγγιση αυτή δεν μπορούσε ούτε μπορεί να γίνει χωρίς μαρτυρίες για τα γεγονότα που συνέβησαν τότε. Και εσείς, αγαπητέ κύριε Κούνιο, μας παραθέσατε μαρτυρίες, στο βιβλίο σας, σε διαλέξεις, σε συζητήσεις. Για να μπορέσει όμως γίνει η προσέγγιση πρέπει και να είμαστε ανοιχτοί και να τείνουμε την χείρα. Και εσείς μας τείνατε τη χείρα”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Στέχελ.
“Το ότι εσείς και η οικογένειά σας επιβιώσατε μέσα από αυτές τις φρικαλεότητες, το ότι βρήκατε το θάρρος να κάνετε μια καινούργια αρχή […] είναι ένα θαύμα και -κυρίως- είναι μια ζωντανή και πειστική απάντηση στα δολοφονικά σχέδια του γερμανικού καθεστώτος των εθνικοσοσιαλιστών” είπε ο Γερμανός πρόξενος και ευχήθηκε στον κ. Κούνιο να είναι παρών στα εγκαίνια του Μουσείου Ολοκαυτώματος που πρόκειται να ανεγερθεί στη Θεσσαλονίκη με τη Γερμανία να “συμμετέχει και αυτή στην απότιση τιμής και στη διατήρηση της μνήμης χρηματοδοτώντας -όπως και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος- την ανέγερσή του”.
Η βραδιά έκλεισε με τον γαμπρό του κ. Κούνιο να αφιερώνει στον πεθερό του ένα τμήμα της ένατης συμφωνίας του Μπετόβεν, τον ύμνο της χαράς, έχοντας νωρίτερα “ξεδιπλώσει” πτυχές της πολυσχιδούς προσωπικότητάς του, και τον βαθιά συγκινημένο επιζώντα του Ολοκαυτώματος να ραίνει με ευχές για καλοζωία και μακροημέρευση όλους όσοι έσπευσαν να του ευχηθούν να τα εκατοστήσει!
Ο Χάιντς Κούνιο έζησε τη φρικιαστική εμπειρία της μεταφοράς του στο Άουσβιτς- Μπιρκενάου, στις 16 Μαρτίου του 1943, σε ηλικία μόλις 16 ετών. “Εγώ και η οικογένειά μου βρισκόμασταν στην πρώτη αποστολή, που ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη. Φτάνοντας στον προορισμό, ζαλισμένοι και εξασθενημένοι, αντικρίσαμε μία εικόνα που παρέπεμπε στην “Κόλαση” του Δάντη. Μαύρος καπνός έβγαινε από τα φουγάρα, άγριες φωνές ακούγονταν από παντού, σκυλιά γάβγιζαν και πυκνό σκοτάδι κάλυπτε τα πάντα. Τότε κατάλαβα ότι κάτι κακό θα μας συνέβαινε” έλεγε, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ το 2009.
Κατάφερε να σωθεί κυρίως χάρις στην άπταιστη γνώση της γερμανικής γλώσσας, υπομένοντας επί δύο χρόνια τα δεινά της απάνθρωπης ναζιστικής μηχανής θανάτου. Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του “Έζησα τον θάνατο”, ο Χάιντς Κούνιο κατέγραψε τον ζόφο του Ολοκαυτώματος, όπως ο ίδιος τον βίωσε.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ