4 τάσεις αλλάζουν το μέλλον της εργασίας

Οι Millennials σήμερα συγκροτούν περίπου το ένα τρίτο του εργατικού δυναμικού σε παγκόσμιο επίπεδο, τη στιγμή που η Gen Z πραγματοποιεί τα πρώτα της βήματα στην αγορά εργασίας. Καθώς διανύουμε την εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού και της αυτοματοποίησης των διαδικασιών, η συντριπτική πλειονότητα των εργασιακών κλάδων βρίσκονται, κατά γενική ομολογία, σε ένα στάδιο άκρως μεταβατικό.

Αμφότερες οι γενιές που αναφέρθηκαν προηγουμένως είναι εκ διαμέτρου αντίθετες με το μέχρι στιγμής εργασιακό κατεστημένο, ως προς την ιδεολογία, τις προτιμήσεις και τις οικονομικές δυνατότητες.

Τόσο οι κοινωνικές αντιλήψεις και πεποιθήσεις των νεότερων γενεών, όσο και διάφοροι κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες όπως η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη, η “Μεγάλη Παραίτηση”, οι ολοένα και εναλλασσόμενες ανάγκες της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, αλλά και η ακόμα νωπή εμπειρία της πανδημίας, χτίζουν, σταδιακά, ένα νέο καθεστώς στο τομέα της εργασίας. Καθεστώς το οποίο διακρίνεται από ανερχόμενες τάσεις, νέους εκπροσώπους και μεταβολή των προτεραιοτήτων. Τι αναμένεται, λοιπόν, να περιλαμβάνει η εργασία του μέλλοντος;

Εργασία εξ αποστάσεως ως εργασιακή παροχή

Αν όχι η μοναδική, μία από τις ελάχιστες θετικές επιδράσεις της πανδημίας στο παγκόσμιο τοπίο της εργασίας, είναι η τηλεργασία, η οποία, εν ολίγοις, βοήθησε τις επιχειρήσεις κάθε κλάδου να αντιληφθούν πως μπορούν να λειτουργήσουν το ίδιο αποτελεσματικά, ακόμα και χωρίς τη φυσική παρουσία του προσωπικού τους στο σύνολό του. Η τηλεργασία παραμένει, αυτή τη φορά όχι ως μέτρο προφύλαξης από τον COVID-19, αλλά ως παροχή του εργοδότη στον εργαζόμενο.

Αυτό συνεπάγεται δύο πράγματα: πρώτον, ότι οι εργαζόμενοι τείνουν να επιζητούν την τηλεργασία και, δεύτερον, ότι οι εργοδότες δεν έχουν καμία αντίρρηση να την παράσχουν. Ιδίως εν μέσω ενεργειακής κρίσης, δεν αποκλείεται η τηλεργασία να κάνει ακόμα πιο δυναμική επάνοδο, καθώς συμβάλλει στη μείωση τόσο των λειτουργικών εξόδων των επιχειρήσεων, όσο και του κόστους μεταφοράς των εργαζομένων από την κατοικία στην εργασία και αντιστρόφως.

Εργασία από το σπίτι VS εργασία από οπουδήποτε

Την περίοδο της πανδημίας, ο όρος “εργασία εξ αποστάσεως” αποτελούσε, δικαιολογημένα, συνώνυμο της εργασίας από το σπίτι. Τη στιγμή που τα μέτρα καταπολέμησης της πανδημίας ανήκουν, πλέον, στο παρελθόν, η εργασία από το σπίτι έχει αντικατασταθεί από την εργασία από οπουδήποτε. Η αλλαγή αυτή στην ορολογία, συνιστά μία ακόμα πιο ευέλικτη προσέγγιση της εργασίας, σύμφωνα με την οποία ένας εργαζόμενος έχει τη δυνατότητα να είναι το ίδιο παραγωγικός δουλεύοντας είτε από το σπίτι του, είτε από ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, μία καφετέρια, έναν κοινόχρηστο χώρο εργασίας και ούτω καθεξής.

Η εν λόγω προσέγγιση έκανε την εμφάνισή της πριν από χρόνια, με τους ψηφιακούς νομάδες να αποτελούν προεξέχον παράδειγμα εφαρμογής της στην πράξη. Η εργασία από οπουδήποτε έχει πλέον εισέλθει για τα καλά στην κουλτούρα αμέτρητων επιχειρήσεων, με την τάση αυτή προτιμάται από επαγγελματίες όπως οι developers ιστοσελίδων και εφαρμογών και οι δημιουργοί γραπτού περιεχομένου. Ήδη, όμως, επεκτείνεται και σε άλλους κλάδους, επαναπροσδιορίζοντας, βήμα-βήμα, τη σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα σε εργοδότη και εργαζόμενο.

Ανθρωποκεντρική προσέγγιση στην εργασία

Αν υφίσταται ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στη νοοτροπία της γενιάς των baby boomers και εκείνες των Millennials και της Gen Z όσον αφορά στην εργασία, τότε αυτή θα ήταν η έμαση στην ικανοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή. Μία από τις πλέον σημαντικές ανερχόμενες τάσεις στην εργασία τα τελευταία χρόνια είναι εκείνη της προτεραιοποίησης παροχών όπως το ευέλικτο ωράριο και η δυνατότητα εργασίας εξ αποστάσεως από πλευράς των εργαζομένων, εις βάρος των υψηλών αποδοχών, η σπουδαιότητα των οποίων μειώνεται, εφόσον δε συνδυάζεται με παροχές όπως οι παραπάνω.

Οι εργαζόμενοι αναζητούν, εν ολίγοις, την ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική τους ζωή, με ένα μεγάλο μέρος των εργοδοτών να μη διστάζει να την παράσχει. Η μεταβολή αυτή της παγκόσμιας εργασιακής κουλτούρας είναι βαθμιαία, ήδη, όμως, αποτιμώνται τα θετικά αποτελέσματά της στην ψυχική υγεία των εργαζομένων. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι διάφορες χώρες ανά τον κόσμο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Ισλανδία, πειραματίζονται με την τετραήμερη εργασία χωρίς να εφαρμόζουν οποιαδήποτε αλλαγή στις αποδοχές, ώστε να εξετάσουν την επίδραση μίας καλύτερης ισορροπίας στην αποδοτικότητα των εργαζομένων.

Έμφαση στις κοινωνικές και ψηφιακές δεξιότητες

Το καθεστώς εργασίας των προηγούμενων δεκαετιών έχει μεταβληθεί πλήρως. Το ίδιο ισχύει και για τα προσόντα που συνεκτιμώνται κατά την πρόσληψη ενός εργαζομένου. Δυσχερείς συνθήκες όπως ο αντίκτυπος της “Μεγάλης Παραίτησης” στις μεγάλες επιχειρήσεις και η εφαρμογή των αναγκαίων πρακτικών του ψηφιακού μετασχηματισμού στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, φέρνουν στο προσκήνιο την προτεραιοποίηση των ψηφιακών δεξιοτήτων, πολλές φορές έναντι των σπουδών — χωρίς αυτό, πάντως, να σημαίνει πως το εκπαιδευτικό υπόβαθρο δε συνυπολογίζεται στους παράγοντες πρόσληψης.

Οι κοινωνικές δεξιότητες, από την άλλη, εδώ και πολλά χρόνια θεωρούνται αδιαπραγμάτευτες για ηγετικές και μη θέσεις εργασίας διαφόρων κλάδων. Τι σημαίνουν όλα αυτά για έναν υποψήφιο εργαζόμενο; Στην ουσία, μιλάμε για ένα διαρκώς αυξανόμενο αριθμό εργοδοτών, που θα προτιμήσει έναν εργαζόμενο με πρακτικές δεξιότητες και μικρή εμπειρία, παρά με δυνατότητες που θα χρειαστεί να καλλιεργηθούν στην πράξη. Το ίδιο ισχύει και για αρετές όπως η επικοινωνία, η κριτική σκέψη, η συναισθηματική νοημοσύνη και η συνεργατικότητα, που πλέον χαρακτηρίζονται ως αναπόσπαστες κοινωνικές δεξιότητες ενός ποιοτικού εργαζομένου.

Πηγές: www.mckinsey.com, www.shrm.org, www.ft.com