Ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών βρίσκεται, μεταξύ άλλων θεμάτων, η συντήρηση και η ανθεκτικότητα (δηλαδή να γίνονται πιο «γερές» υποδομές, βάσει των νέων συνθηκών / αναγκών) των υποδομών στη χώρα, που έγινε εμφατικότερη και εντονότερη μετά τις καταστροφές από κακοκαιρίες που έχουν πλήξει περιοχές της Ελλάδας (π.χ. Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα και όχι μόνο).
Αυτό επανέλαβε για ακόμα μία φορά ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Χρ. Σταϊκούρας, μιλώντας χτες στο πλαίσιο συνεδρίου. «Έχουμε πολλές, πάνω από 5.000 γέφυρες, ηλικίας πολλών ετών, κάποιες ακόμα και… 100, που προφανώς θέλουν συντήρηση», είπε, σε γενικές γραμμές ο υπουργός, βάζοντας στο τραπέζι ένα μεγάλο θέμα.
Μάλιστα, ενδεικτικά σημείωσε ότι η Εγνατία Οδός είναι μια περίπτωση στην οποία απαιτείται «βαριά συντήρηση», και σε γέφυρες, κάτι που θα γίνει μέσω του νέου παραχωρησιούχου (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ) που θα αναλάβει σε λίγους μήνες την επένδυση.
Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι θεωρείται αναγκαία και επιτακτική η συντήρηση των υποδομών, πέρα από το να κάνουμε καλά και σωστά έργα. Δρόμοι, κτήρια, σιδηρόδρομοι, φράγματα, γέφυρες και άλλες υποδομές είναι, κάποιες από αυτές, ηλικίας μερικών δεκαετιών, εγκυμονούν κινδύνους για χρήστες και πολίτες, και χρήζουν συντήρησης και αναβάθμισης. Το ζητούμενο της ανθεκτικότητας απασχολεί εντονότερα, κυρίως μετά τη μεγάλη καταστροφή της Θεσσαλίας πριν ένα χρόνο, την Πολιτεία, τους φορείς, τον τεχνικό κλάδο και τους πολίτες.
Και προφανώς, η χρηματοδότηση έργων αποκατάστασης και συντήρησης, με όρους ανθεκτικότητας που ανταποκρίνονται στα νέα δεδομένα (κλιματική κρίση κ.α.), που όπως προκύπτει απαιτεί δισεκατομμύρια ευρώ συνολικά, αποτελεί έναν «γρίφο». Κονδύλια από Ταμείο Ανάκαμψης και ΕΣΠΑ στην παρούσα φάση δεν λύνουν το πρόβλημα καθώς οι ανάγκες είναι σημαντικές και τα έργα συντήρησης, όπως λένε στελέχη του χώρου, θα έπρεπε να γίνουν… χτες. Απαιτούνται σημαντικοί πόροι για τη συντήρηση των υφιστάμενων υποδομών, γεγονός που πρέπει να τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
«Όταν μιλάμε για ανθεκτικότητα, αυτή δεν σημαίνει πως πρέπει να γίνουν μεγάλα έργα. Χρειάζεται καλός σχεδιασμός και μικρά σημαντικά έργα. Σχετίζεται, όμως, περισσότερο με τις υφιστάμενες υποδομές. Πρέπει να βάλουμε άμεσα στο τραπέζι τη συντήρησή τους», είπε προ ημερών ο πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Γιώργος Στασινός. Είναι χαρακτηριστικό ότι το ετήσιο κόστος για την αντιμετώπιση της διάβρωσης των ακτών μας ανέρχεται στο ποσό των 2,6 δισ. ευρώ, όπως λίγο παλιότερα είχε πει ο κ. Στασινός.
Ο πρόεδρος του ΤΕΕ φαίνεται να είναι εξ αυτών που έχει βάλει ως προτεραιότητα την συντήρηση και την ανθεκτικότητα υποδομών. Για το κυρίαρχο, όπως έχει πλέον αναδειχθεί, ζήτημα της ανθεκτικότητας, απαιτούνται μικρά έργα, αλλά κυρίως η συντήρηση των υφιστάμενων υποδομών, αν και εξασφαλισμένοι πόροι δεν υπάρχουν.
Πάντως, από το ΤΕΕ, έχει ήδη ολοκληρωθεί η ηλεκτρονική βάση του εθνικού μητρώου υποδομών, η οποία πρέπει να εμπλουτιστεί με τα έργα της χώρας, κάτι το οποίο θα οδηγήσει στην ανάδειξη των αντίστοιχων προβλημάτων και θα χρειαστεί η λήψη των απαραίτητων αποφάσεων. Όμως, οι τοπικές αρχές, κυρίως οι δήμοι, είναι απρόθυμοι να καταχωρήσουν υποδομές που βρίσκονται εντός των ορίων τους, διότι αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να τις συντηρήσουν, αλλά δεν διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι το ΤΕΕ υλοποιεί δράσεις σε συνεργασία και με το Υπουργείο Υποδομών, όπως για παράδειγμα η συντήρηση των γεφυρών ή ο πρωτοβάθμιος σεισμικός έλεγχος στα δημόσια κτήρια.
Το ΤΕΕ επιχειρεί την ολοκλήρωση ενός εγχειρήματος που εκκρεμούσε επί δεκαετίες, που αφορά στον πρωτοβάθμιο σεισμικό έλεγχο σε σχολεία, νοσοκομεία, δημόσια κτήρια. Περίπου το 70% των κτηρίων στη χώρα έχουν κατασκευαστεί προ του 1955.
Αλλά, όπως αναφέραμε και στην αρχή, και στο υπουργείο έχουν αντιληφθεί το θέμα. Το ζητούμενο είναι να «τρέξουν» οι διαδικασίες που απαιτούνται και να εξασφαλιστούν τα χρήματα πριν καταρρεύσει κάποια γέφυρα ή δημόσιο κτήριο.