Έργο με τριπλό όφελος για την Κύπρο είναι η ηλεκτρική διασύνδεση “Great Sea Interconnector”, που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ, καθώς θα της προσφέρει αυξημένη ενεργειακή ασφάλεια, πιο «πράσινο» μείγμα ηλεκτροπαραγωγής και φθηνότερη ενέργεια για όλους τους Κύπριους καταναλωτές.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ από τον ΑΔΜΗΕ θα άρει την ενεργειακή απομόνωση του τελευταίου μη διασυνδεδεμένου κράτους της ΕΕ συμβάλλοντας στην επίτευξη των υψηλών στόχων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για διείσδυση ΑΠΕ μέχρι το 2040. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται ήδη όλες οι χώρες της ΕΕ, προχωρώντας σταδιακά στη διασύνδεση των νησιωτικών περιοχών τους τις τελευταίες δεκαετίες.
Προσφάτως διασυνδέθηκε και η Μάλτα που αποτελεί το μικρότερο σε έκταση και πληθυσμό νησιώτικο κράτος μέλος της ΕΕ και το προ-τελευταίο μη διασυνδεδεμένο με το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς. Αναφορικά με τα οφέλη της διασύνδεσης είναι ενδεικτικό το παράδειγμα της Κρήτης, όπου η μέγιστη ζήτηση κυμαίνεται στα 0,8 GW, μέγεθος που αντιστοιχεί στο 65% περίπου της μέγιστης ζήτησης της Κύπρου.
Όπως έχει αποδειχτεί η διπλή διασύνδεση της Κρήτης, από Αττική και Πελοπόννησο, όχι μόνο δεν θα επιβαρύνει τους καταναλωτές αλλά, αντίθετα αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση στους λογαριασμούς ρεύματος.
Εύλογα μπορεί να αντιληφθεί κανείς ότι εφόσον η διασύνδεση της Κρήτης, ενός ηλεκτρικού συστήματος με μέγιστη ζήτηση περί τα 0,8 GW, ικανότητας 1,2 GW και συνολικού κόστους περί το 1,5 δισ. ευρώ, είναι οικονομικά βιώσιμη και προτιμητέα σε σύγκριση με την αυτόνομη ανάπτυξη του ηλεκτρικού συστήματος της, τότε και η διασύνδεση της Κύπρου, ενός μεγαλύτερου ηλεκτρικού συστήματος με μέγιστη ζήτηση περί τα 1,25GW, ικανότητας 1 GW, είναι εξίσου ωφέλιμη.
Ενεργειακός κόμβος η Κύπρος
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ θα δώσει στην Κύπρο την δυνατότητα να εξελιχθεί σε μείζονα ενεργειακό κόμβο της Μεσογείου, χάρις στις εξαγωγές πράσινης ενέργειας προς την Ευρώπη μέσω των διασυνοριακών ηλεκτρικών διασυνδέσεων που προωθεί ο ΑΔΜΗΕ.
Αντιστοίχως θα δώσει την δυνατότητα για εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας και προς το Ισραήλ, τις οποίες θα τροφοδοτήσει τόσο το εγχώριο δυναμικό ΑΠΕ, όσο και τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που διαθέτει.
Η διασύνδεση της Κύπρου είναι ο μοναδικός τρόπος για να αναπτυχθούν βιώσιμα οι ΑΠΕ και να επιτευχθούν οι υψηλοί ευρωπαϊκοί στόχοι εξασφαλίζοντας παράλληλα τιμές πολύ χαμηλότερες από τα σημερινά επίπεδα. Σε αντίθετη περίπτωση, στην επιλογή της αυτόνομης ανάπτυξης, θα απαιτηθεί πολύ μεγάλη αποθηκευτική ικανότητα εκτοξεύοντας το κόστος παραγωγής ΑΠΕ, επιβαρύνοντας σημαντικά τους Κύπριους καταναλωτές.
Η διασύνδεση αφενός θα ωθήσει την ανάπτυξη μεγάλης ισχύος ΑΠΕ και λελογισμένου μεγέθους αποθήκευσης για την ανάπτυξη αυτής της αναγκαίας τοπικής παραγωγής και αφετέρου δεν θα απαξιώσει τις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου που αναπτύσσονται στην Κύπρο και που αναμένεται να στηρίξουν το σύστημα μεταβατικά, ιδίως σε περιόδους μειωμένης ζήτησης ΑΠΕ.
Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ είναι ενταγμένη στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCIs), λαμβάνοντας επιχορήγηση ύψους 657 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Για να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε τόσο υψηλή χρηματοδότηση ενός διασυνοριακού έργου, έχει προβεί σε λεπτομερείς μελέτες κόστους – οφέλους, οι οποίες έχουν αποδείξει το όφελος για τους καταναλωτές και την οικονομική βιωσιμότητα του έργου.
Το γεγονός ότι ολοκληρώνεται η διασύνδεση ανάμεσα στην Κρήτη και την Αττική καθιστά το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου ακόμη περισσότερο επωφελές για τους καταναλωτές από την περίοδο που έγιναν οι μελέτες, δεδομένου ότι η διασύνδεση με την Κρήτη σημαίνει πλέον για την Κύπρο, διασύνδεση με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.
Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων παγκοσμίως, πρωτοπορώντας στην πόντιση καλωδίων σε βάθος 3.000 μ. και καινοτόμου τεχνολογίας σταθμών μετατροπής (High Voltage Direct Current).
Η υλοποίηση του έργου αυτού, που διακρίνεται για την υψηλή οικονομική και γεωπολιτική του αξία, θα οδηγήσει σε δραστική μείωση των εκπομπών CO2, ενώ παράλληλα τα εθνικά δίκτυα τόσο της Κύπρου όσο και εν συνεχεία του Ισραήλ θα αποκτήσουν μια πράσινη, αξιόπιστη, αμφίδρομη διασύνδεση με την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη.
Σήμερα (9.4.2024) η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ θα βρίσκεται στην Κύπρο όπου θα πραγματοποιήσει συνάντηση με στελέχη του Υπουργείου Ενέργειας και της Ρυθμιστικής Αρχής του Ισραήλ με αντικείμενο την ωρίμανση της διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ. Στην συνέχεια θα ακολουθήσει τριμερής διάσκεψη Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ υπό τον συντονισμό του ΑΔΜΗΕ και με την παρουσία των Διαχειριστών των δύο κρατών.
Παράληλλα, στις 9 και 10 Απριλίου θα διεξαχθεί διήμερη τεχνική σύσκεψη στην Κύπρο μεταξύ ΑΔΜΗΕ, GSI και Διαχειριστή Συστήματος Mεταφοράς Κύπρου. Οι τεχνικές επαφές θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της ομάδας εργασίας και των εβδομαδιαίων τηλεδιασκέψεων που έχουν καθιερώσει οι δύο Διαχειριστές για την κοινή κατανόηση των τεχνικών δυνατοτήτων της Διασύνδεσης και την ολοκλήρωση του Final Implementation Design Study που εκπονεί η Siemens.