«Καμπανάκι» κρούει το Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) στην τριμηνιαία έκθεση του, σχετικά με το μείγμα των επενδύσεων που προσελκύει η Ελλάδα.
Ανάμεσα σε άλλους κινδύνους και προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ελληνική οικονομία, το ΙΟΒΕ εκτιμά πως συγκαταλέγεται και το γεγονός πως η χώρα προσελκύει ροή επενδύσεων με δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό κατασκευών και ακινήτων, και σε μικρότερο βαθμό επενδύσεων που προσφέρουν σημαντική προστιθέμενη αξία.
Η Ελλάδα είναι μία χώρα όπου και προ της κρίσης χρέους του 2008, το μεγαλύτερο ποσοστό των επενδυτικών ροών κατευθύνονταν πρωτίστως στον τομέα των κατοικιών και κατασκευών, αποτυγχάνοντας έτσι να «χτίσουν» ένα παραγωγικό μοντέλο που θα κατευθύνει τα κεφάλαια σε εγχώριους τομείς με υψηλή προστιθέμενη αξία και εξωστρέφεια.
Συνέπεια αυτού, είναι η Ελλάδα να καταγράφει ένα προβληματικό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο μαζί με το «δίδυμο», δημοσιονομικό, έλλειμμα, συνέβαλαν ουσιαστικά στην καταβύθιση της οικονομίας στην κρίση και στα μνημόνια.
Και αυτό διότι, όπως επισημαίνει το ΙΟΒΕ, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αποτελεί σημαντικό δείκτη της οικονομίας, αντανακλώντας τη δυναμική της στο παγκόσμιο εμπόριο, την πιθανή έκθεσή της στον εξωτερικό δανεισμό, ενώ αποτελεί μέρος και του εισοδήματος μέσω των καθαρών εξαγωγών.
Επιπλέον, μετά την κρίση χρέους της ευρωζώνης έχει συμπεριληφθεί και ως βασικός δείκτης στη διαδικασία των μακροοικονομικών ανισορροπιών, εξετάζοντας τις προοπτικές σταθερότητας, και λειτουργώντας και ως πρόδρομος δείκτης για την εξέλιξη της δημοσιονομικής κατάστασης, γιατί όταν η εγχώρια παραγωγή υστερεί από την εγχώρια ζήτηση η διαφορά καλύπτεται με εισαγωγές, δημιουργώντας εμπορικό έλλειμμα, το οποίο χρηματοδοτείται με δανεισμό από το εξωτερικό.
Το μείγμα των επενδύσεων
Ως εκ τούτου, για το ΙΟΒΕ, αποτελεί σημείο προσοχής η μεγάλη συμμετοχή κατοικιών και κατασκευών στο μείγμα των επενδύσεων, ενώ υστερούν άλλοι πιο παραγωγικοί τομείς, όπως είναι τα μηχανήματα και ο εξοπλισμός που χρησιμοποιούνται στη μεταποίηση.
Στα τρία πρώτα τρίμηνα του 2023, το μεγαλύτερο μερίδιο στην αύξηση των παγίων επενδύσεων είχε και πάλι ο τομέας των Κατοικιών και κατασκευών, αν και η τάση αυτή ανακόπηκε στο τελευταίο τρίμηνο του έτους, καθώς η αύξηση των Κατασκευών επιβραδύνθηκε σε ρυθμό +0,2%.
Εστιάζοντας στο 4ο τρίμηνο του 2023, οι συνολικές επενδύσεις μειώθηκαν ετησίως κατά -1,2% από +8,7% το προηγούμενο τρίμηνο, λόγω της υποχώρησης των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά -5,7%, από +4,8% ένα τρίμηνο νωρίτερα.
Η συρρίκνωση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου στο τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους οφείλεται στην ετήσια μείωση των επενδύσεων σε Μηχανολογικό και Μεταφορικό εξοπλισμό (-12,9%), σε επενδύσεις σε Αγροτικά προϊόντα (-19,8% έναντι -13,9% στο προηγούμενο τρίμηνο) και σε Εξοπλισμό Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνίας (-19% έναντι -17,5% στο προηγούμενο τρίμηνο), συνεχίζοντας την καθοδική τους πορεία από το δεύτερο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.
Από την πλευρά της παραγωγής, η εγχώρια ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ενισχύθηκε για ένα ακόμα τρίμηνο μόνο οριακά.
Επιπλέον, το ΙΟΒΕ τονίζει πως πέρα από την αλλαγή του μείγματος των επενδύσεων ιδιαίτερα κρίσιμο είναι να αλλάξει και το μείγμα της ανάπτυξης της εγχώριας οικονομίας, μέσω της επιβράδυνσης της κατανάλωσης και της παράλληλης ενίσχυσης των εθνικών αποταμιεύσεων, ώστε οι τελευταίες να χρηματοδοτήσουν ένα αυξανόμενο μέρος των επενδύσεων και να αποφευχθεί η περαιτέρω επιδείνωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών και οι κίνδυνοι που απορρέουν από τη διάθεση των επενδυτών για δανεισμό σε υπερχρεωμένες χώρες μέσα σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων και αβεβαιότητας.