Περίοδος έντονων ανακατατάξεων είναι η δεκαετία που διανύουμε για την Ευρώπη, καθώς παρατηρείται σημαντική αποβιομηχάνιση και απώλεια αρκετών σταθερών στις οποίες είχε συνηθίσει τα προηγούμενα χρόνια. Μια από αυτές είναι το χαμηλό ενεργειακό κόστος που εξασφάλιζε το άφθονο ρωσικό φυσικό αέριο. Πλέον ο πόλεμος, τα σαμποτάζ στους αγωγούς και οι κυρώσεις το ελαχιστοποίησαν με αποτέλεσμα να χάσει η γερμανική βιομηχανία το σημαντικότερο ανταγωνιστικό της πλεονέκτημα.
Παρόλο που τα πράγματα έχουν ηρεμήσει πλέον μετά την ενεργειακή κρίση του 2021-2022, οι επιπτώσεις της για τη βιομηχανία της Γηραιάς Ηπείρου εξακολουθούν να είναι αισθητές. Ενδεικτικό είναι ότι παρά την ομαλοποίηση των τιμών, η γερμανική παραγωγή μειώθηκε κατά 3,9% το τελευταίο δωδεκάμηνο. Αντίστοιχη πορεία ακολουθούν και οι δείκτες στις περισσότερες από τις άλλες χώρες.
Μονάδες χημικών και μετάλλων έχουν κλείσει δίχως να αναμένεται επιστροφή, ενώ οι ευρωπαϊκοί όμιλοι ανοίγουν νέες επί αμερικανικού εδάφους. Άλλωστε, είναι αναγκασμένοι από τη νομοθεσία IRA του προέδρου Μπάιντεν που επί της ουσίας επιβάλλει ότι αν θέλεις να πουλήσεις στις ΗΠΑ πρέπει να παράγεις στις ΗΠΑ.
Η ευρωπαϊκή παραγωγή είναι αντιμέτωπη και με το αυξημένο κόστος που συνεπάγεται η πράσινη μετάβαση. Η τωρινή Κομισιόν υπόσχεται οφέλη σε βάθος χρόνου, αλλά το ζήτημα είναι ποιος θα έχει επιβιώσει μέχρι τότε για να τα καρπωθεί.
Τα χρήματα που χρειάζονται για επενδύσεις σε ΑΠΕ, δίκτυα και πράσινα καύσιμα «ζαλίζουν», όμως η χρηματοδότηση υπάρχει και όντως προχωρούν με γρήγορο ρυθμό. Τουλάχιστον η Ε.Ε. μπορεί να υπερηφανεύεται ότι ναι μεν «σκοτώνει» τη βιομηχανία της, αλλά πέτυχε την απεξάρτηση από τους Ρώσους και μια σημαντική μείωση των ρύπων.
Ένα πρόσθετο πρόβλημα σήμερα είναι οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες που απαιτούν κι άλλα δισεκατομμύρια που προηγουμένως αφιερώνονταν για αναπτυξιακούς σκοπούς. Ενδεικτικό είναι ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αφιέρωσε ήδη πόρους προς αυτή την κατεύθυνση, αποστερώντας τους από την πράσινη ανάπτυξη.
Οι Ευρωπαίοι βιομήχανοι παρακολουθούν με έκδηλη ανησυχία τις παραπάνω εξελίξεις. Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος με το «καπέλο» πλέον του προέδρου του συνδέσμου μετάλλων Eurometaux, δεν παρέλειψε να επιρρίψει ευθύνες στην Κομισιόν για τη «ρότα» που ακολουθεί. Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχει μια μονομερής έμφαση στην απεξάρτηση από τη Ρωσία εις βάρος άλλων μεταβλητών, όπως και μια απουσία ολιστικής προσέγγισης που θα έδινε λύσεις.
Στο ίδιο πνεύμα, οι σύνδεσμοι Eurofer και European Aluminum ζητούν πιο ανεκτές τιμές ενέργειας, στήριξη των προϊόντων made in Europe και μέτρα κατά της Κίνας. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο κλάδος του χάλυβα έχει χάσει το 20% του εργατικού του δυναμικού τα τελευταία 15 χρόνια. Στη Βρετανία χάθηκαν 5.000 θέσεις ή 25% από τον περσινό Οκτώβριο μέχρι σήμερα.
Η νέα Κομισιόν που θα προκύψει μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές έχει, λοιπόν, πολλά μέτωπα να ασχοληθεί. Ερώτημα αποτελεί αν θα συνεχιστεί ο ίδιος βαθμός φιλοδοξίας στις πράσινες πολιτικές τη στιγμή που αρκετά κράτη-μέλη αρχίζουν να κάνουν πίσω. Επίσης, οι αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου πιθανώς να φέρουν εξελίξεις για τις οποίες λίγοι είναι προετοιμασμένοι αυτή τη στιγμή.