O ήρωας της Κυπριακής τραγωδίας, ο 21χρονος Γιώργος Ζερβομανώλης «επέστρεψε» χθες Παρασκευή 16 Αυγούστου του 2024 στο χωριό του τα Παράκοιλα της Δυτικής Λέσβου. Ανήμερα της 50ης επετείου του θανάτου του, αμυνόμενος κατά τη διαδικασία απαγκίστρωσης των υπερασπιστών του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ από το ύψωμα Α στα περίχωρα της Λευκωσίας, στις 16 Αυγούστου 1974.
Και ήταν εκεί για να «υποδεχτεί» τον ήρωα ο υφυπουργός Πολιτισμού Ασημάκης Φωτήλας, εκπροσωπώντας την κυβέρνηση, βουλευτές, εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης, των στρατιωτικών αρχών και άλλων κοινωνικών φορέων. Μαζί τους και αντιπροσωπία του αδελφοποιημένου με το Δήμο Δυτικής Λέσβου προσφυγικού Δήμου Λευκονοίκου της Κύπρου με επικεφαλής τον αντιδήμαρχο Θεόδωρο Χοίρα.
Ο Γιώργος Ζερβομανώλης ο οποίος εθεωρείτο αγνοούμενος επί 43 χρόνια, έως το 2017 οπότε και ταυτοποιήθηκαν τα λείψανα του σε ομαδικό τάφο, «στέκει» από χθες στην πλατεία της Κοινότητας Παρακοίλων στην προτομή του που φιλοτεχνήθηκε με πρωτοβουλία του Δήμου Δυτικής Λέσβου. Είναι έργο του νέου Λέσβιου Γιάννη Καλάργαλη. Κατασκευάστηκε από μπρούτζο και εδράζεται σε βάση από ντόπιο ηφαιστιογενές πέτρωμα (ιγνιμβρίτη).
Τοποθετήθηκε στο χώρο της πλατείας που πλέον φέρει το όνομα του ήρωα, και πολύ κοντά στο πατρογονικό του σπίτι. Ενώ ας σημειωθεί ότι αναπλάστηκε συνολικά ο χώρος καθώς και το κτήριο των γραφείων της Κοινότητας και πολιτιστικού κέντρου του χωριού που βρίσκονται εκεί.
Στο χαιρετισμό του ο δήμαρχος Δυτικής Λέσβου Ταξιάρχης Βέρρος σημείωσε μεταξύ των άλλων: «Πώς αλήθεια, μια στιγμή διχασμού στην ιστορία ενός τόπου, μπορεί να φέρει μισό αιώνα κατοχής, προσφυγιάς, ξεριζωμού, πόνου; Πώς μια τραγική επιλογή διχασμού, μια παρέκκλιση από τις δημοκρατικές αξίες μπορεί να σπείρει τον όλεθρο και την καταστροφή; Να παραδώσει μισή πατρίδα στα βάρβαρα και αιματοβαμμένα χέρια του Αττίλα;
Να μαυροφορέσει μάνες, να ορφανέψει παιδιά, ν’ αφήσει εκατόμβες νεκρών και αγνοουμένων. Γι’ αυτό βρισκόμαστε σήμερα εδώ… Με την ψυχή βαριά και τη μνήμη φορτισμένη… Γιατί δεν επιτρέπεται να ξεχάσουμε. Δεν επιτρέπεται να αφήσουμε ξανά τη διχόνοια και τον διχασμό να κυριαρχήσει. Βρισκόμαστε εδώ για να διασφαλίσουμε ότι τέτοια λάθη δεν θα επιτρέψουμε να επαναληφθούν. Η προτομή του Γιώργου Ζερβομανώλη, από τη θέση αυτή απ’ όπου πια θα μας κοιτά αυτό μας θυμίζει. Όχι άλλα λάθη. Όχι άλλος διχασμός, όχι άλλη διχόνοια. Λύσεις στα όποια μας προβλήματα μέσα από τη Δημοκρατία».
Η Ζαχαρώ Ιωακείμ αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Δυτικής Λέσβου τόνισε με τη σειρά της: «21 ετών παλληκαράκι, γιος μιας οικογένειας Μικρασιατών προσφύγων στα Παράκοιλα, ένας ακόμα από αυτούς που μεταλαμπάδευσε στην από εδώ μεριά του Αιγαίου το φως της Μικρασιατικής Ανατολής, ο Γιώργος υπερασπίστηκε «τας σημαίας» κάτω από τις οποίες τάχθηκε να πολεμήσει. Αλλά εις απόδειξη της Ελληνικότητας της τραγωδίας στην οποία πρωταγωνίστησε η μοίρα – Κρέων αποφάσισε να μην ταφεί καταπώς του έπρεπε.
Αλλά να παραχωθεί σε ένα ομαδικό τάφο, σε μια χωματερή ανθρώπων επί 43 ολόκληρα χρόνια. Μέχρις ότου η τύχη και η επιστήμη σε ρόλο Αντιγόνης έδειξε την ύπαρξη του ότι είχε απομείνει από εκείνον. Τα λείψανα του επέστρεψαν στο χωριό του. Αργότερα έγινε η ονοματοδοσία αυτού του χώρου με το όνομα του. Και σήμερα κλείνουμε αυτή τη σελίδα που μας στοιχειώνει».
Διαβάζοντας αποσπάσματα από την τελευταία επιστολή του Γιώργου Ζερβομανώλη στους γονείς του στο ενδιάμεσο της εισβολής και του θανάτου του ο πρόεδρος της Κοινότητας Παρακοίλων Παναγιώτης Γιαννιόγλου είπε μεταξύ άλλων πως «εδώ λοιπόν λαχταρούσε να γυρίσει, εδώ προσέβλεπε σε γαλήνιες και ειρηνικές μέρες μετά τα όσα έζησε στην Κύπρο. Και για τις καλλίτερες μέρες που προσδοκούσε για τον ίδιο και τους δικούς του, για την ειρήνη που εύχεται και ελπίζει κάθε σώφρων και νοήμων άνθρωπος.
Ο Γιώργος από τα Παράκοιλα, ο Γιώργος του Δημητρού και της κυρά Παρασκευής, ο Γιώργος από την γειτονιά των κάτω καφενείων, πότισε με την τελευταία ρανίδα του αίματος του τα ιερά χώματα της Κύπρου. Και τελικά εδώ γυρίζει σήμερα ο Γιώργος. Eδώ, στη γειτονιά που αγαπούσε. Εδώ, κοντά στην οικογένεια του και στο πατρικό του σπίτι. Καλώς ήρθες Γιώργο».
Ιδιαίτερα συγκινητική στο χαιρετισμό της προς τον ήρωα αδελφό της, η αδελφή του Γιώργου Ζερβομανώλη, Κατερίνα που με τον αδελφό της Φώτη και τα παιδιά τους, στόλισαν με λουλούδια την προτομή και με εκπροσώπους των αρχών την αποκάλυψαν. Η Κατερίνα Ζερβομανώλη αναφέρθηκε στον αδελφό της με συγκινητικά λόγια και στα δύσκολα χρόνια της προσμονής της επιστροφής, μια προσμονή με την οποία έφυγαν οι γονείς της χωρίς ποτέ να μάθουν για την τύχη του παιδιού τους που επί 43 χρόνια εθεωρείτο αγνοούμενος.
Κατά την τελετή διαβάστηκε και μήνυμα του Πρέσβη της Κύπρου στην Αθήνα Σταύρου Αυγουστίδη. Ας σημειωθεί ότι εκτός από το Γιώργο Ζερβομανώλη από τη Λέσβου κατάγονται και άλλα δυο θύματα της Τουρκικής εισβολής. Ο Ασημάκης Μπουρέκας από το χωριό Μόρια της Μυτιλήνης του οποίου τα λείψανα ταυτοποιήθηκαν νωρίς. Ενώ αγνοούμενος παραμένει μέχρι σήμερα, ο Λοχίας Κωνσταντίνος Πατσανάς 22 χρόνων από το Γαβαθά της Άντισσας στη δυτική Λέσβο.