Ειδική αναφορά κάνει στη μάχη του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικων, κου Κωστή Χατζηδάκη κατά της φοροδιαφυγής η ηλεκτρονική έκδοση της μεγαλύτερης οικονομικής εφημερίδας της Γερμανίας, Handelsblatt.
Το εν λόγω δημοσίευμα επισημαίνει πως «35 επαγγελματικές ομάδες που υποχρεούνται να διαθέτουν κινητά τερματικά καρτών, γνωστά και ως POS, στην Ελλάδα από την 1η Ιανουαρίου. Το POS είναι ένα από τα διάφορα μέσα που χρησιμοποιεί ο υπουργός Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
Η υποχρέωση POS ισχύει για πολλές εκατοντάδες επαγγέλματα από πέρυσι. Τώρα οι οδηγοί ταξί, οι υποδηματοποιοί και οι ράφτες είναι μεταξύ των νέων προσθηκών. Κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους, τα τερματικά που θα συνδέονται στο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας θα δικτυωθούν όχι μόνο με τις τράπεζες, αλλά και με τις φορολογικές αρχές, οι οποίες θα μπορούν έτσι να καταγράφουν όλες τις πληρωμές σε πραγματικό χρόνο. Θεωρείται ως μία από τις αιτίες της ελληνικής κρίσης δημόσιου χρέους της δεκαετίας του 2010. Μέχρι στιγμής, δεν είναι μόνο στις εβδομαδιαίες αγορές που πολλές συναλλαγές έχουν παρακάμψει τις φορολογικές αρχές. Μελέτη της ελληνικής Eurobank ανεβάζει το μέγεθος της παραοικονομίας στο 30% του επίσημα υπολογιζόμενου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ)».
Επίσης, η Handelsblatt τονίζει πως «σύμφωνα με εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το ελληνικό κράτος έχασε 3,2 δισ. ευρώ μόνο από τον ΦΠΑ το 2021. Αυτό αντιστοιχεί σχεδόν στο ένα πέμπτο των οφειλόμενων φόρων.
Οι απώλειες στον φόρο εισοδήματος είναι πολύ μεγαλύτερες. Μια σαφής ένδειξη αυτού είναι η απόκλιση μεταξύ του δηλωθέντος εισοδήματος, το οποίο ανήλθε σε 84,2 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022, και της ιδιωτικής κατανάλωσης ύψους 132 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι εισοδήματα ύψους τουλάχιστον 48 δισεκατομμυρίων ευρώ πρέπει να έχουν παρακάμψει την εφορία. Ο φόρος εισοδήματος που χάνει το κράτος ως αποτέλεσμα είναι πιθανό να ανέλθει σε περίπου δώδεκα δισεκατομμύρια ευρώ.
Ένας νέος φορολογικός νόμος, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου, στοχεύει κυρίως στους αυτοαπασχολούμενους, όπως οι γιατροί, οι δικηγόροι και οι τεχνίτες. Με ποσοστό 27,3%, το μερίδιό τους στο ελληνικό εργατικό δυναμικό είναι διπλάσιο από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 13,8%. Ωστόσο, ενώ οι αυτοαπασχολούμενοι στην ευρωζώνη αντιστοιχούν στο 5,2% των φορολογικών εσόδων, στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι μόλις 2,1%».
Δηλωθέντα κέρδη κάτω από το όριο της φτώχειας
Η Handelsblatt επισημαίνει πως «πέντε στους δέκα Έλληνες αυτοαπασχολούμενους δήλωσαν ζημίες ή μηδενικά κέρδη στην εφορία το 2022 και κατά συνέπεια δεν πλήρωσαν καθόλου φόρο εισοδήματος. Το υπόλοιπο 46% δήλωσε κέρδη, τα περισσότερα από τα οποία ήταν πολύ κάτω από το όριο της φτώχειας: Οι Έλληνες ιδιοκτήτες ταξί δήλωσαν μέσο κέρδος 307,70 ευρώ το μήνα το 2022, οι υδραυλικοί 500 ευρώ και οι ηλεκτρολόγοι 574 ευρώ.
Τα ελληνικά αρτοποιεία προφανώς πωλούν επίσης πολλές φραντζόλες ψωμιού χωρίς απόδειξη: οι ζαχαροπλάστες δήλωσαν μέσο μηνιαίο κέρδος 280 ευρώ, ενώ οι κομμωτές έβγαλαν κατά μέσο όρο μόνο 162 ευρώ».
Η γερμανική εφημερίδα επισημαίνει πως «ο νέος νόμος ορίζει ότι οι αυτοαπασχολούμενοι πρέπει να καταβάλλουν φόρο για ένα τεκμαρτό ελάχιστο εισόδημα. Αυτό ανέρχεται μεταξύ 10.920 και 14.196 ευρώ ετησίως, ανάλογα με τη δραστηριότητα και τα έτη εργασίας. Για παράδειγμα, ένας επιτηδευματίας που προηγουμένως δήλωνε ετήσιο εισόδημα 3.000 ευρώ και πλήρωνε γι’ αυτό φόρο 920 ευρώ, θα πρέπει τώρα να πληρώσει φόρο εισοδήματος 1.830 ευρώ. Όποιος δεν αποδέχεται το πλασματικό εισόδημα που υποθέτουν οι φορολογικές αρχές θα πρέπει να υποβληθεί σε φορολογικό έλεγχο.
Ο υπουργός Οικονομικών θέλει επίσης να περιορίσει περαιτέρω τις συναλλαγές με μετρητά. Οι πληρωμές άνω των 500 ευρώ απαγορεύονται ήδη στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση ήθελε να μειώσει το όριο των μετρητών στα 300 ευρώ, αλλά απέτυχε λόγω των αντιρρήσεων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Αντ’ αυτού, οι παραβάσεις τιμωρούνται πολύ αυστηρότερα από τις αρχές Ιανουαρίου: Στο μέλλον, οι ποινές θα είναι διπλάσιες του ποσού της συναλλαγής που υπερβαίνει τα 500 ευρώ. Οι συναλλαγές ακινήτων που μπορούσαν προηγουμένως να πραγματοποιηθούν εξ ολοκλήρου με μετρητά πρέπει πλέον να πραγματοποιούνται εξ ολοκλήρου με τραπεζικό έμβασμα».
Τεχνητή νοημοσύνη για τη σύλληψη φοροφυγάδων
«Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) πρόκειται να αποτελέσει σημαντικό όπλο στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής», σημειώνει η Handeslblatt, συμπληρώνοντας πως «ο Γιώργος Πιτσιλής, επικεφαλής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), θέλει να τη χρησιμοποιήσει για τη δημιουργία προφίλ κινδύνου που παρέχουν ενδείξεις για την πιθανότητα φορολογικών παραβάσεων. Για παράδειγμα, η τεχνητή νοημοσύνη θα πρέπει να βοηθήσει στην «αναγνώριση ασυνήθιστων συναλλαγών και δυναμικών σχέσεων μεταξύ φορολογουμένων», λέει ο κος Πιτσιλής. Τα δεδομένα αυτά θα πρέπει στη συνέχεια να επιτρέπουν στοχευμένους φορολογικούς ελέγχους.
Οι φορολογικές αρχές θέλουν επίσης να χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη για τον εντοπισμό αποκλίσεων μεταξύ του δηλωθέντος εισοδήματος και του τρόπου ζωής, χρησιμοποιώντας δεδομένα από εξωτερικές πηγές, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Έτσι, όποιος στην Ελλάδα παρουσιάζει τον εαυτό του στο Instagram με το σπορ αυτοκίνητό του ή δίπλα στη δική του πισίνα, θα πρέπει να σκεφτεί αν αυτό ταιριάζει με τη φορολογική του δήλωση στο μέλλον», καταλήγει το δημοσίευμα.