Ξέφυγαν οι δανειστές! Ζητούν την πώληση και των εξυπηρετούμενων δανείων στα “αρπακτικά”!

Ραγδαίες ανατροπές στο χώρο των «κόκκινων» δανείων με τη δημιουργία μιας νέας, δευτερογενούς, αγοράς και ριζικές ανακατατάξεις στον επιχειρηματικό χάρτη, αναμένονται τους επόμενους μήνες. «Η «βόμβα» των ληξιπρόθεσμων χορηγήσεων σε ιδιώτες, μικρομεσαίες ή μεγάλες επιχειρήσεις πρέπει να απασφαλιστεί το συντομότερο δυνατό», λένε στελέχη της κυβέρνησης αλλά και τραπεζικοί κύκλοι.

Το θέμα των «κόκκινων» δανείων, αποτελεί ένα από τα μεγάλα μέτωπα της διαπραγμάτευσης με τους δανειστές. Η διάσταση απόψεων είναι σημαντική αλλά εκφράζεται η αισιοδοξία ότι θα υπάρξει συμφωνία το συντομότερο έτσι ώστε να τεθούν σε εφαρμογή μια σειρά από ρυθμίσεις και κανονιστικά πλαίσια που θα αλλάξουν τα πάντα και στις τράπεζες και στον επιχειρηματικό τομέα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, μια από τις προτάσεις που έπεσε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης με τους Θεσμού είναι και η ελεύθερη πώληση όλων των δανείων, όχι μόνο των «κόκκινων» δηλαδή αλλά και όσων εξυπηρετούνται κανονικά, των «πράσινων». Πληροφορίες της «Ημερησίας» αναφέρουν ότι η πλευρά των δανειστών έριξε την ιδέα αυτή η οποία, όμως, απορρίφθηκε από την ελληνική πλευρά. 

Στο σκεπτικό των Θεσμών είναι ορισμένα «πράσινα» δάνεια, επιχειρηματικά και όχι στεγαστικά ή καταναλωτικά, να μπουν σε ένα «πακέτο» με άλλα «κόκκινα» δάνεια ώστε να γίνουν πιο ελκυστικά προς πώληση σε ξένα funds. Οπως τονίζουν γνώστες της αγοράς, αυτό θα μπορούσε να γίνει μόνο για επιχειρηματικά δάνεια, αλλά και πάλι, υπάρχουν πολλές δυσκολίες στο εγχείρημα. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αίτημα των Θεσμών ετέθη σε πρόσφατη επίσκεψή τους στην Αθήνα με το υπουργείο Οικονομικών να απαντά αρνητικά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Οπως εξηγούν στελέχη της αγοράς που έχουν γνώση της διεθνούς πρακτικής: «Γιατί μια τράπεζα να θέλει να πουλήσει δάνεια που εξυπηρετούνται κανονικά. Θα προτιμήσει να ξεφορτωθεί όσα δεν έχουν υψηλές εξασφαλίσεις».

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η ελληνική πλευρά αποκλείει μεν το σενάριο της πώλησης των λεγόμενων «πράσινων» δανείων, αλλά δεν αποκλείει την εκχώρηση των λεγόμενων NPE, δηλαδή των «non permforming exposures». Πρόκειται για δάνεια τα οποία δεν είναι «κόκκινα», εξυπηρετούνται κανονικά δηλαδή, όμως, είναι «κόκκινος» ο δανειολήπτης, εν προκειμένω μια επιχείρηση.

Στο εξωτερικό η κατηγορία των NPE είναι διαδεδομένη καθώς οι τράπεζες τα έχουν κατηγοριοποιήσει σχετικά. Π.χ. αν ένα δάνειο πληρώνεται κανονικά αλλά ο δανειολήπτης είναι άνεργος θεωρείται ότι είτε έχει «στοκάρει» χρήματα, είτε έχει περιουσία. Πρόκειται δηλαδή για «πράσινα» δάνεια ενός δυνητικά «κόκκινου» δανειολήπτη. Εφόσον ένα δάνειο καθυστερήσει για διάφορους λόγους από 1 έως 90 ημέρες θεωρείται… «πορτοκαλί» ή NPE.

Η πλευρά των δανειστών φέρεται να ζητά την πώληση των NPE τα οποία θα μπορούσαν να είναι και στεγαστικά – καταναλωτικά αλλά και επιχειρηματικά, πρόταση που απέρριψε (προς το παρόν) η κυβέρνηση. Βεβαίως υπάρχει και η πιο σκληρή πρόταση της πλήρους απελευθέρωσης της πώλησης όλων των δανείων, που φέρεται να έχει κάνει το ΔΝΤ.

Από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών έχει κατατεθεί συγκεκριμένα πρόταση ώστε να υπάρξει προσέγγιση. «Θα μπορούσαμε να τα βρούμε κάπου στη μέση. Δηλαδή σταδιακή απελευθέρωση, κατηγοριοποίηση των δανείων και απελευθέρωση κάθε έξι μήνες με εξαιρέσεις φυσικά όσα συνδέονται με την πρώτη κατοικία αδύναμων κοινωνικών ομάδων», τονίζει αρμόδια κυβερνητική πηγή. 

Ειδικά για τα επιχειρηματικά δάνεια, μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων, αναμένεται να ακολουθηθούν διαφορετικές διαδικασίες που περιγράφονται και στον Κώδικα Δεοντολογίας τηςΤτΕ. Ενα από τα σενάρια είναι και η μετοχοποίηση του χρέους των εταιρειών, δηλαδή είσοδος των τραπεζών στο μετοχικό κεφάλαιο έναντι μέρους του δανείου, είτε αυτό εξυπηρετείται είτε όχι. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τα υπόλοιπα δάνεια η κυβέρνηση έχει προτείνει:

– Οριζόντια απαγόρευση της πώλησης όλων των δανείων που έχουν ως υποθήκη ή προσημείωση την πρώτη κατοικία των δανειοληπτών.
– Απαγόρευση πώλησης δανείων έως 500.000 ευρώ που έχουν λάβει μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
– Απαγόρευση της πώλησης δανείων ελεύθερων επαγγελματιών για δάνεια έως 250.000 ευρώ.
– Απαγόρευση της πώλησης καταναλωτικών δανείων έως 20.000 ευρώ.

Οι δανειστές είναι σφόδρα αντίθετοι στο σενάριο αυτό φοβούμενοι ότι θα δημιουργηθεί νέα γενιά ληξιπρόθεσμων δανείων και ζητούν την πλήρη απελευθέρωση της πώλησής τους.
Το υπουργείο Οικονομίας είναι αντίθετο σε μια τέτοια προοπτική και επιδιώκει να θεσπιστούν κριτήρια προστασίας για τα στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας, τα καταναλωτικά και τα επιχειρηματικά δάνεια μέχρι κάποιο ύψος ή ένα ποσοστό κύκλου εργασιών της επιχείρησης. Από την πλευρά τους οι τραπεζίτες δεν θέλουν προς το παρόν να πουλήσουν τα “κόκκινα” δάνεια εκτιμώντας η μπορεί να αποκτήσουν μεγαλύτερη αξία μόλις η οικονομία σταθεί στα πόδια της και αρχίσει η αποπληρωμή τους. Σε κάθε περίπτωση δεν επιθυμεί η κυβέρνηση να απελευθερώσει πλήρως την πώληση των δανείων και για πολιτικούς λόγους.

Το πρόγραμμα επιχειρηματικής δραστηριότητας των εταιρειών διαχείρισης θα περιλαμβάνει: Την πλήρη και λεπτομερή καταγραφή όλων των εργασιών διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, περιγραφή τυχόν άλλων δραστηριοτήτων της εταιρείας, αλλά και στοιχεία για τη δομή του ομίλου (ασφαλιστικός, όμιλος επενδυτικών υπηρεσιών, χρηματοοικονομικός κ.λπ.), στον οποίο η εταιρεία πιθανόν να συμμετέχει.
Εκτός από το επιχειρηματικό τους πλάνο, οι εταιρείες θα πρέπει να λάβουν έγκριση για τις μεθόδους διαχείρισης, τα κριτήρια ιεράρχησης και κατηγοριοποίησης του χαρτοφυλακίου που αναλαμβάνουν, των διαδικασιών χειρισμού των δανειοληπτών με κοινούς πιστωτές, τα κριτήρια αξιολόγησης της ικανότητας αποπληρωμής του φυσικού ή του νομικού προσώπου και την πολιτική επικοινωνίας με τους πελάτες.

Μεταξύ των στοιχείων που θα ελέγχει η εποπτική αρχή είναι η μετοχική σύνθεση της κάθε εταιρείας διαχείρισης, οι πηγές χρηματοδότησής της, η προέλευση των διαθεσίμων κεφαλαίων για την απόκτηση τυχόν συμμετοχής, καθώς και ο σκοπός της, δηλαδή εάν πρόκειται για στρατηγική επένδυση ή επενδυτικό χαρτοφυλάκιο.
Το ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο που απαιτείται ανέρχεται σε 100.000 ευρώ, προκειμένου μία τέτοια εταιρεία να πραγματοποιεί διαχείριση και αγορά δανείων. Ενώ προκειμένου να προβαίνει και σε επαναχρηματοδοτήσεις το κεφάλαιο ανέρχεται σε αυτό που κάθε φορά ισχύει για την ίδρυση εταιρείας πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων.

Το ενδεχόμενο να αλλάξουν χέρια μεγάλες επιχειρήσεις είναι η αιτία για την οποία οι εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, οι μέτοχοί τους και το επιχειρηματικό τους πλάνο τίθενται υπό την αυστηρή εποπτεία της ΤτΕ, η οποία πριν από τη χορήγηση άδειας θα προχωρεί σε εξονυχιστικό έλεγχο των φυσικών ή νομικών προσώπων που συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο και στη διοίκηση αυτών των εταιρειών.

Υπό εξαντλητικό έλεγχο θα περνούν και τα φυσικά πρόσωπα, μέτοχοι των εταιρειών, ελέγχοντας εισοδηματικά και περιουσιακά στοιχεία, τυχόν επαγγελματικές ή συγγενικές σχέσεις με πρόσωπα που κατέχουν πολιτικά αξιώματα, συνεργασίες που τυχόν υπήρξαν με πιστωτικά ιδρύματα κ.λπ. Από την άλλη πλευρά θα πρέπει να σημειωθεί ότι σε πλήρη λειτουργία βρίσκονται οι μονάδες διαχείρισης των NPL’s των ίδιων των τραπεζών, οι οποίες κινούνται υπό τη στενή παρακολούθηση των θεσμών και στις περισσότερες περιπτώσεις με εξαιρετικά ικανοποιητικά αποτελέσματα.

Για την αναχρηματοδότηση ενός δανείου απαιτείται η γνωστοποίηση στην ΤτΕ. Αν το χρηματοδοτικό άνοιγμα υπερβεί το 15% σε σχέση με την καθαρή θέση της εταιρείας γνωστοποιείται εντός 15 ημερών. Ομοίως αν το σύνολο των ανοιγμάτων υπερβεί το 7πλάσιο της καθαρής θέσης της εταιρείας. Επίσης οι εταιρείες διαχείρισης που αδειοδοτούνται θα πληρώνουν 3.000 ευρώ στην ΤτΕ ως τέλος για την κάλυψη των δαπανών εποπτείας.

Νέο τοπίο δημιουργείται στον τραπεζικό κλάδο με την ίδρυση και λειτουργία εταιρειών διαχείρισης δανείων. Θα πρόκειται για εταιρείες ειδικού σκοπού που θα ανοίξουν το «παιχνίδι» δημιουργώντας μια δευτερογενή αγορά στην οποία θα μπορούν να χορηγήσουν και οι ίδιες δάνεια σε προβληματικές επιχειρήσεις ενισχύοντας τη ρευστότητά τους, και συμμετέχοντας στο μετοχικό τους κεφάλαιο.

Η αναδιάρθρωση μπορεί να πραγματοποιείται είτε με εξαγορά του δανείου από την εταιρεία διαχείρισης, είτε μέσω απλής αναδιάρθρωσης, οπότε το δάνειο παραμένει στην κατοχή της τράπεζας που συναινεί στη χορήγηση νέου δανείου με ανάληψη ποσοστού του μετοχικού κεφαλαίου από την ίδια την εταιρεία διαχείρισης εν είδει εγγύησης.

Οι πλατφόρμες ενεργητικής διαχείρισης σε συνεργασία με εταιρείες επιχειρηματικών συμμετοχών (private equity funds) μπορούν να στηρίξουν την επιχειρηματική αναδιάρθρωση μιας εταιρείας ή και ενός κλάδου συνολικά παρέχοντας το απαιτούμενο κεφάλαιο ή μέρος αυτού για την υλοποίηση του σχεδίου επαναφοράς στην κερδοφορία μιας βιώσιμης επιχείρησης της οποίας η διοίκηση έχει εκχωρηθεί στο νέο διαχειριστή. Τη δυνατότητα της ρύθμισης εταιρικών δανείων, χωρίς να απαιτείται η πώλησή τους από τις τράπεζες θεσμοθετεί η ΤτΕ με Πράξη που θα ρυθμίζει και το συνολικό καθεστώς αδειοδότησης σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων, ακόμη και τη μεταβίβαση της διοίκησης των υπό εξυγίανση επιχειρήσεων στις τελευταίες σε περιπτώσεις που δεν είναι συνεργάσιμος ο επιχειρηματίας.

Η εταιρεία διαχείρισης και οι πιστώτριες τράπεζες μπορούν να συμφωνήσουν ότι μια υπερχρεωμένη επιχείρηση είναι βιώσιμη, αλλά χρειάζεται χορήγηση ρευστότητας και αναδιάρθρωση σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα του υφιστάμενου δανεισμού της, για να τρέξει ένα νέο business plan. Πρόκειται για δέλεαρ προς τις ενδιαφερόμενες εξειδικευμένες πλατφόρμες και τα private equity funds που δραστηριοποιούνται διεθνώς στη διαχείριση προβληματικών επιχειρηματικών δανείων, καθώς στις προμήθειες διαχείρισης και στην αμοιβή επιτυχίας προστίθεται η δυνατότητα αποδόσεων ως δανειστής από την ολική επαναφορά της εταιρείας.

Ήδη ένα κοινοπρακτικό σχήμα που δραστηριοποιείται στη συγκεκριμένη αγορά και απαρτίζεται από τις PWC, τη σουηδική τράπεζα Hoist και την ελληνικών συμφερόντων Qualco ανέλαβαν το ρόλο του εκκαθαριστή των δώδεκα bad banks, που έκλεισαν στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις και οδήγησαν στην συγκέντρωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος σε 4 τράπεζες.

Εκτιμάται ότι όταν ολοκληρωθεί η διαβούλευση πάνω στην Πράξη του διοικητή της ΤτΕ, Γιάννη Στουρνάρα, θα αρχίσει να εκδηλώνεται το ενδιαφέρον από εταιρείες που θα θελήσουν να διαχειριστούν τα «κόκκινα» δάνεια σε συνεργασία με τις τράπεζες. Ολο το σχέδιο για τα ληξιπρόθεσμα δάνεια άνω των 108 δισ. ευρώ θα «κουμπώσει» μόλις συσταθεί και η ειδική Γραμματεία του υπουργείου Οικονομίας η οποία ωστόσο θα εποπτεύεται από 4 υπουργούς. Συγκεκριμένα τους κ. Γ. Σταθάκη, τον υπουργό Εργασίας, Γ. Κατρούγκαλο, τον υπουργός Δικαιοσύνης, Ν. Παρασκευόπουλο και τον υπουργό Οικονομικών Ευκλ. Τσακαλώτο.

Πηγή: Ημερησία