Λιγοστεύουν οι χώρες οι οποίες κάνουν δεκτές συναλλαγές με τις ρωσικές κάρτες “Mir”. Μετά την πρόσφατη ακύρωση της Αρμενίας, οι περισσότερες τράπεζες στο Κιργιστάν έχουν επίσης σταματήσει να δέχονται τις κάρτες από την περασμένη Παρασκευή (05.04.24).Το Κρεμλίνο αποδίδει την ευθύνη σε δευτερογενείς κυρώσεις που επέβαλαν οι ΗΠΑ.
Ο οικονομικός αντίκτυπος των τελευταίων αποχωρήσεων είναι απίθανο να είναι καταστροφικός για τη Ρωσία, σχολιάζει η Handelsblatt. Παρ’ όλα αυτά, οι ειδικοί τις θεωρούν ως επιτυχία των δυτικών κυρώσεων. Ο πολιτικός οικονομολόγος και ειδικός σε θέματα Ρωσίας, Σεμπάστιαν Χοπ (Sebastian Hoppe) από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, για παράδειγμα, βλέπει την εξέλιξη αυτή ως «ένδειξη της φθίνουσας οικονομικής ελκυστικότητας της χώρας».
Η ρωσική κεντρική τράπεζα είχε ήδη δημιουργήσει το σύστημα “Mir” ως απάντηση στις διεθνείς κυρώσεις που ακολούθησαν την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου.
Ακόμη και τότε, η Ρωσία είχε προσπαθήσει να δημιουργήσει το δικό της σύστημα πληρωμών και να συμπεριλάβει όσο το δυνατόν περισσότερες άλλες χώρες.
Όταν οι δύο μεγαλύτεροι πάροχοι πιστωτικών καρτών στον κόσμο, η Visa και η Mastercard, ανέστειλαν τις δραστηριότητές τους στη Ρωσία λίγο μετά την έναρξη της ρωσικής επίθεσης σε ολόκληρη την Ουκρανία, η σημασία των καρτών “Mir” αυξήθηκε ραγδαία.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, κάθε δεύτερος κάτοικος της Ρωσίας διαθέτει πλέον μια τέτοια κάρτα. Χάρη στο σύστημα, οι Ρώσοι μπορούν να πληρώνουν με ευκολία με κάρτα όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας αλλά και σε άλλες χώρες της “Mir”.
Ωστόσο, ο κατάλογος των χωρών αυτών μειώνεται και πάλι. Το πακέτο των κυρώσεων που επέβαλαν οι ΗΠΑ κατά τη δεύτερη επέτειο της εισβολής στην Ουκρανία στοχεύει, μεταξύ άλλων, στην εταιρεία NSPK, η οποία διαχειρίζεται το “Mir” και ανήκει στη ρωσική κεντρική τράπεζα. Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, το “Mir” διαδραματίζει “βασικό ρόλο” στις οικονομικές συναλλαγές εντός της Ρωσίας και μεταξύ της Ρωσίας και ξένων χωρών και βοηθά τη Ρωσία να παρακάμπτει τις κυρώσεις.
Οι συνέπειες δεν άργησαν να έρθουν: στα μέσα Μαρτίου, η Μπερέκε Μπανκ (Bereke Bank) στο Καζακστάν σταμάτησε να λειτουργεί με τις κάρτες “Mir”, ενώ στις 30 Μαρτίου ακολούθησε το αρμενικό σύστημα ArCa, με τις περισσότερες τράπεζες της χώρας να εγκαταλείπουν τον κύκλο των αποδεκτών του “Mir”. Και τώρα το Κιργιστάν έχει επίσης εγκαταλείψει. Όπως ανακοίνωσε η εθνική τράπεζα της χώρας της Κεντρικής Ασίας, το δικό της εθνικό σύστημα πληρωμών, το Elcart, σταμάτησε να δέχεται κάρτες “Mir” την Παρασκευή (05.04.24).
Η Ρωσία θεωρεί υπεύθυνες γι’ αυτό τις ΗΠΑ: ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι πολλές χώρες υφίστανται «πρωτοφανή πίεση από τις ΗΠΑ» με τη μορφή απειλούμενων κυρώσεων ή δευτερογενών κυρώσεων. Όπως είναι φυσικό, οι οικονομικές αρχές, οι εταιρείες, οι τράπεζες και άλλα ιδρύματα λαμβάνουν τώρα μέτρα για την αντιστάθμιση των κινδύνων, είπε.
Η Τουρκία έχει ήδη ακυρώσει το 2022
Ωστόσο, υπάρχουν δυσκολίες με το σύστημα πληρωμών εδώ και χρόνια. Ήδη από το φθινόπωρο του 2022, οι ΗΠΑ κατέστησαν σαφές ότι οι νέες ή διευρυμένες συμφωνίες για τη χρήση του “Mir” θα αντιμετωπίζονταν ως πιθανή υποστήριξη για την αποφυγή κυρώσεων.
Ως αποτέλεσμα, διάφορες τράπεζες, για παράδειγμα στο Καζακστάν, το Τατζικιστάν και την Τουρκία, είχαν απομακρυνθεί από το σύστημα.
Εκείνη την εποχή, η επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας, Ελβίρα Ναμπιολίνα (Elvira Nabiullina) δήλωσε ότι συνεργάζονταν με τις ρυθμιστικές αρχές σε πολλές χώρες για την επέκταση της χρήσης των τραπεζικών καρτών “Mir”, αλλά «αντιμετώπιζαν δυσκολίες».
Οι ξένες τράπεζες διστάζουν να ενταχθούν στο σύστημα, καθώς «προσπαθούν να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο (πιθανών) κυρώσεων εναντίον τους», δήλωσε η Nabiullina.
Σύμφωνα με τον Βασίλι Αστρόφ (Vasily Astrov), οικονομολόγο και εμπειρογνώμονα για τη Ρωσία στο Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Μελετών της Βιέννης, οι πιο πρόσφατες ανατροπές «αποδίδονται σαφώς στις κυρώσεις», οι οποίες θα μπορούσαν επομένως να θεωρηθούν ως επιτυχία. Ο πολιτικός οικονομολόγος Χοπ πιστεύει επομένως ότι ο φόβος για δευτερογενείς κυρώσεις σε χώρες που συνεχίζουν να συναλλάσσονται με τη Ρωσία είναι δικαιολογημένος. «Γίνονται τώρα προσπάθειες να καλυφθούν τα κενά στο υφιστάμενο καθεστώς κυρώσεων και να ασκηθεί πιο έμμεση πίεση μέσω τρίτων χωρών», λέει ο Hoppe.
Περισσότερες χώρες θα μπορούσαν να γυρίσουν την πλάτη στον “Mir”
Υπάρχουν επίσης περαιτέρω περιορισμοί στη χρήση του “Mir” εντός της Ρωσίας. Από την περασμένη Τετάρτη (03.04.24), οι κάτοχοι κινητών τηλεφώνων Samsung δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν τις κινητές συσκευές τους εκεί για να πληρώνουν με την κάρτα “Mir”.
Οι υπηρεσίες Apple Pay και Google Pay είχαν ήδη διακόψει τη δυνατότητα χρήσης τους και η ρωσική αντιμονοπωλιακή αρχή FAS κατηγορεί τώρα την Apple για παραβίαση της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας σε αντάλλαγμα.
Η ρωσική λέξη “Mir” μπορεί να σημαίνει τόσο «κόσμος» όσο και «ειρήνη», και το όνομα μπορεί επίσης να εκληφθεί ως αναφορά στη γεωπολιτική έννοια του “Russkij Mir” («ρωσικός κόσμος»), η οποία αποτελεί σημαντικό πυλώνα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής.
Ο Ολεξάντρ Ζαμπίρκο (Oleksandr Zabirko) από το Ινστιτούτο Σλαβικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Ρέγκενσμπουργκ θεωρεί ότι πρόκειται για μια ενοποίηση «ρευμάτων της αντιδυτικής, αντιφιλελεύθερης και νεοϊμπεριαλιστικής ρωσικής σκέψης», η οποία στην πιο πρόσφατη ερμηνεία της παρέχει επίσης «μια βάση νομιμοποίησης για την εισβολή στην Ουκρανία».
Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της ρωσικής εφημερίδας Kommersant, και άλλες χώρες, όπως το Τατζικιστάν και η Λευκορωσία, θα μπορούσαν σύντομα να αποχωρήσουν. Ταυτόχρονα, η Μόσχα προσπαθεί να πείσει και άλλα κράτη να συμμετάσχουν, αλλά η διαδικασία αυτή προχωράει πιο αργά, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα της Ρωσίας, Χοπ. Παρ’ όλα αυτά, οι κάτοχοι της κάρτας “Mir” μπορούν να πληρώνουν με κάρτα στις κουβανικές πόλεις Βαραδέρο και Αβάνα από τον Δεκέμβριο του 2023.