Με τον εμίρη του Κατάρ, Ταμίμ μπιν Χαμάντ Αλ Θανί -που έρχεται για πρώτη φορά στην Αθήνα- θα συναντηθεί σήμερα (29.05.24), ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Στην ατζέντα των δύο ηγετών αναμένεται να είναι οι επενδύσεις, η ενέργεια και ο τουρισμός, αλλά ενδεχομένως και η άμυνα.
Είναι η πρώτη φορά που ο εμίρης του Κατάρ έρχεται στην Αθήνα και έρχεται ως συνέχεια της συνάντησης των δύο ηγετών στην Ντόχα το Φεβρουάριο. Θα συνοδεύεται στην Αθήνα, μεταξύ άλλων από τους υπουργούς Μεταφορών, Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Πολιτισμού, τον υφυπουργό Εξωτερικών, τον διευθυντή σπουδών και έρευνας και τον διευθύνοντα σύμβουλο της αρχής επενδύσεων του Κατάρ.
Που βαδίζει η οικονομία του Κατάρ
Ενδιαφέρον έχει, όμως, να δει κανείς που βαδίζει η οικονομία του Κατάρ. Αρκετά διαφωτιστική για την κατάσταση της καταριανής οικονομίας είναι η πιο πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ (17.05.24).
Tα βασικά σημεία της έκθεσης του ΔΝΤ προβλέπουν τα ακόλουθα:
- Το Κατάρ εγκαινίασε την Τρίτη Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης (NDS3) με τολμηρές πρωτοβουλίες, με στόχο την ενίσχυση της παραγωγικότητας εκτός υδρογονανθράκων, την ανάπτυξη με γνώμονα τον ιδιωτικό τομέα και την ενίσχυση της κλιματικής βιωσιμότητας. Η έμφαση που δίνει η στρατηγική είναι σύμφωνη με τις προηγούμενες συμβουλές του ΔΝΤ και είναι πολύ ευπρόσδεκτη.
- Η ομαλοποίηση της ανάπτυξης μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο αναμένεται να φτάσει στο κατώτατο σημείο της βραχυπρόθεσμα. Οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές είναι πιο ευνοϊκές, καθώς η μέση ανάπτυξη αναμένεται να ανυψωθεί σε περίπου 4½% από τη σημαντική επέκταση της παραγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου και τα πρώτα κέρδη από την εφαρμογή της τρίτης Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης
- Η συνεχής σύνεση στις πολιτικές του μακροοικονομικού και του χρηματοπιστωτικού τομέα θα ενισχύσει περαιτέρω την ανθεκτικότητα του Κατάρ εν μέσω αυξημένης παγκόσμιας αβεβαιότητας και γεωπολιτικών εντάσεων. Η επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, με γνώμονα την τρίτη Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης, θα απελευθερώσει το αναπτυξιακό δυναμικό του Κατάρ και θα ενισχύσει τη βιωσιμότητα του κλίματος.
Πιο αναλυτικά, η δήλωση των στελεχών του ΔΝΤ επισημαίνει πως:
«Αξιοποιώντας την πρόσφατη μεταρρυθμιστική δυναμική και την προβολή που έφερε το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 2022, το Κατάρ εγκαινίασε την Τρίτη Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης (NDS3) τον Ιανουάριο του 2024 για να επιταχύνει το ταξίδι μετασχηματισμού του προς το Εθνικό Όραμα 2030 του Κατάρ. Η τρίτη Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης παρέχει ένα σχέδιο που προσδιορίζει τις στρατηγικές προτεραιότητες και τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται τα επόμενα χρόνια (2024 – 2030).
Η στρατηγική βασίζεται σε μια ειλικρινή αξιολόγηση της προόδου και των διδαγμάτων του παρελθόντος, υπογραμμίζοντας την ανάγκη μετάβασης από ένα δαπανηρό μοντέλο ανάπτυξης που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση σε ένα πιο δυναμικό μοντέλο ανάπτυξης που καθοδηγείται από τον ιδιωτικό τομέα, με το κράτος να γίνεται αρωγός. Προτείνονται τολμηρές πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση της διαφοροποίησης, την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση της κλιματικής βιωσιμότητας. Αυτή η ολοκληρωμένη και φιλόδοξη στρατηγική είναι ευπρόσδεκτη και η στρατηγική της έμφαση είναι σύμφωνη με τις προηγούμενες συμβουλές του ΔΝΤ.
«Το Κατάρ συνεχίζει να επιδεικνύει σημαντική ανθεκτικότητα απέναντι στην παγκόσμια αβεβαιότητα και τις γεωπολιτικές εντάσεις. Η σύγκρουση Ισραήλ-Γάζας δεν είχε ορατό αντίκτυπο στο Κατάρ και η ένταση στην Ερυθρά Θάλασσα είχε καθυστερήσει την εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου από το Κατάρ μόνο προσωρινά λόγω επαναδρομολόγησης. Το Κατάρ ξεχωρίζει ως μία από τις λίγες χώρες όπου η κρατική πιστοληπτική αξιολόγηση αναβαθμίστηκε και από τους τρεις οίκους αξιολόγησης τους τελευταίους μήνες. Οι δείκτες της χρηματοπιστωτικής αγοράς υψηλής συχνότητας επιβεβαίωσαν την ανθεκτικότητα του Κατάρ.
«Η ομαλοποίηση της ανάπτυξης μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο συνεχίστηκε, με την αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ το 2023 να εκτιμάται σε 1,3%. Η ανάπτυξη είναι πιθανό να πιάσει πάτο στο εγγύς μέλλον και να αυξηθεί σταδιακά στο 1¾% το 2024-25, με την αύξηση της παραγωγής εκτός υδρογονανθράκων να υποστηρίζεται από τις επενδύσεις του δημόσιου τομέα, τις δευτερογενείς επιδράσεις από το εν εξελίξει έργο επέκτασης του ΥΦΑ και τον ισχυρό τουρισμό.
Οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές είναι πιο ευνοϊκές, με τη μέση ανάπτυξη να αναμένεται να φθάσει περίπου το 4½%, λόγω της σημαντικής επέκτασης της παραγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου καθώς ολοκληρώνονται τα έργα North Field East και South, καθώς και της πιο ζωηρής ανάπτυξης εκτός υδρογονανθράκων καθώς η εφαρμογή της τρίτης Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης αρχίζει να αποδίδει καρπούς.
Το έργο North Field West, που ανακοινώθηκε πρόσφατα, θα αυξήσει την παραγωγή LNG κατά άλλο 20% έως το 2030, βελτιώνοντας περαιτέρω τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης. Ο γενικός πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί στο 2½ τοις εκατό το 2024 και να συγκλίνει σταδιακά στο 2% μεσοπρόθεσμα. Το εξωτερικό και το δημοσιονομικό ισοζύγιο θα παραμείνουν πιθανότατα πλεονασματικά μεσοπρόθεσμα, υπό την προϋπόθεση αυξημένων τιμών υδρογονανθράκων και συνεχιζόμενης δημοσιονομικής σύνεσης. Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι.
«Διατηρήθηκε ευρεία δημοσιονομική πειθαρχία και βρίσκονται σε εξέλιξη πολυάριθμες δημοσιονομικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Το δημοσιονομικό πλεόνασμα του 2023 εκτιμάται στο 5½% του ΑΕΠ, με το πρωτογενές ισοζύγιο εκτός υδρογονανθράκων να βελτιώνεται κατά περισσότερες από 2 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.) του ΑΕΠ εκτός υδρογονανθράκων, γεγονός που υποδηλώνει συνεχή δημοσιονομική εξυγίανση. Το χρέος της κεντρικής κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα έχει μειωθεί κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες και θα είναι κάτω από το 40% του ΑΕΠ έως το τέλος του 2023.
Ο προϋπολογισμός του 2024 προβλέπει περαιτέρω περικοπές των δαπανών σε σχέση με το αποτέλεσμα του 2023, οι οποίες προέρχονται από τις κεφαλαιουχικές δαπάνες. Ο μεσοπρόθεσμος προϋπολογισμός (2024-26) έχει επικαιροποιηθεί ώστε να αντικατοπτρίζει τη χρηματοδότηση των μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της τρίτης Εθνικής Στρατηγικής Ανάπτυξης. Επιπλέον, βρίσκονται σε εξέλιξη ορισμένες δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις, μεταξύ άλλων για τη βελτίωση της διαδικασίας κατάρτισης του προϋπολογισμού, την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δαπανών και την προώθηση της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
«Η νομισματική πολιτική ήταν συνεπής με τη σύνδεση του νομίσματος με το δολάριο ΗΠΑ. Η Κεντρική Τράπεζα του Κατάρ (QCB) βελτίωσε τη διαχείριση της ρευστότητας μέσω προσεκτικά διαβαθμισμένης έκδοσης T-bills, συμβάλλοντας στη μεγαλύτερη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής. Με την υποστήριξη της τεχνικής βοήθειας του ΔΝΤ, η QCB επιδιώκει να αναβαθμίσει περαιτέρω το πλαίσιο διαχείρισης της ρευστότητάς της.
Οι τράπεζες παραμένουν καλά κεφαλαιοποιημένες, ρευστοποιήσιμες και κερδοφόρες.
Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs) αυξήθηκαν στο 3,8% το β’ τρίμηνο του 2023 (από 3,6% στο τέλος του 2022), αλλά έχουν καλές προβλέψεις. Οι δείκτες κάλυψης ρευστότητας και καθαρής σταθερής χρηματοδότησης ήταν υψηλοί (στο 174% και 140%, αντίστοιχα, το α’ τρίμηνο του 2024). Τα μέτρα της QCB για τη μείωση των βραχυπρόθεσμων αναντιστοιχιών μεταξύ των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού των τραπεζών στο εξωτερικό ενθάρρυναν την εγχώρια χρηματοδότηση μεγαλύτερης διάρκειας.
Η πρόσφατα δρομολογημένη Τρίτη Στρατηγική για τον χρηματοπιστωτικό τομέα στοχεύει στην εμβάθυνση των χρηματοπιστωτικών αγορών, την προώθηση της αποταμίευσης, την προσφορά μεγαλύτερων ευκαιριών δανεισμού και επενδύσεων, την ανάπτυξη του ασφαλιστικού τομέα, την προώθηση της fintech και την επίτευξη μεγαλύτερης χρηματοπιστωτικής ένταξης.
«Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις συνέχισαν να προχωρούν. Το Κατάρ στοχεύει να προσελκύσει ταλέντα και να ενισχύσει μια πιο δυναμική αγορά εργασίας με την εισαγωγή νέων προγραμμάτων θεωρήσεων, την υιοθέτηση ευέλικτων ωρών εργασίας και την έναρξη προγραμμάτων επανεκπαίδευσης. Διάφορες πρωτοβουλίες βρίσκονται σε εξέλιξη για την προώθηση της καινοτομίας, τη στήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων και την ενθάρρυνση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα.
Η δρομολόγηση της Εθνικής Στρατηγικής του Κατάρ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναδεικνύει τη φιλοδοξία του Κατάρ να επενδύσει και να αξιοποιήσει τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το ψηφιακό θεματολόγιο 2030 που κυκλοφόρησε πρόσφατα καθορίζει φιλόδοξους στόχους και στρατηγικές προτεραιότητες για την επίτευξη περαιτέρω ψηφιακού μετασχηματισμού του έθνους, ευθυγραμμισμένο με τους στόχους της τρίτης Εθνικής Στρατηγική Ανάπτυξης.
Η ίδρυση του Εθνικού Συμβουλίου Σχεδιασμού και του Εθνικού Στατιστικού Κέντρου αποτελούν ευπρόσδεκτα βήματα για την ενίσχυση του στρατηγικού σχεδιασμού και της παρακολούθησης, υποστηριζόμενα από πιο ολοκληρωμένα δεδομένα. Το ΔΝΤ είναι έτοιμο να στηρίξει την προσπάθεια του Κατάρ να αναβαθμίσει τη συλλογή και τη διάδοση δεδομένων για τον μακροοικονομικό και τον χρηματοπιστωτικό τομέα.