Το νομοσχέδιο για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ είναι γεγονός. Παρά τις όποιες αντιρρήσεις είχν εκφράσεις οι κυβερνητικοί βουλευτές, τελικά ψήφισαν τον σχετικό νόμο και πλέον το μόνο που απομένει είναι να γίνει επιτυχώς ο διαγωνισμός πώλησης, κάτι που με τα σημερινά δεδομένα μόνο ως σίγουρο δεν μπορεί να θεωρηθεί.
Σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό θα πρέπει να προηγηθεί η απόσχιση των δύο προς πώληση κομματιών, μέχρι το τέλος Μαίου και εν συνεχεία να γίνει ο διαγωνισμός. Πάντα σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε η όλη διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο 2018.
Ο κ. Παναγιωτάκης φαίνεται ότι είναι πεισμένος ότι η έγκαιρη και επιτυχής ολοκλήρωση της διαδικασίας, θα δώσει την ευκαιρία στη ΔΕΗ να προχωρήσει στην «επόμενη μέρα» με βάση τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται, σύμφωνα με τα οποία η ΔΕΗ θα είναι μεν μικρότερη αλλά ισχυρότερη. «Η ΔΕΗ έχει συμφέρον να πετύχει η πώληση των λιγνιτών» είπε άλλωστε ρητά ο πρόεδρός της στη Βουλή, εξηγώντας ότι έτσι «θα γυρίσουμε σελίδα, θα τελειώσουμε με τις υποχρεώσεις και θα αλλάξουμε το ενεργειακό μείγμα».
Αντίθετα, εάν δεν επιτύχει η διαδικασία της αποεπένδυσης του 40% του λιγνιτικού δυναμικού, θεωρείται πολύ πιθανό να ανοίξει για τα καλά το κεφάλαιο «πώληση υδροηλεκτρικών μονάδων» το οποίο, τόσο ο κ. Σταθάκης, όσο βεβαίως και η διοίκηση της ΔΕΗ, θέλουν να αποφύγουν πάση θυσία. Πρόκειται για τα περίφημα «δομικά μέτρα» που αναφέρονται στο μνημόνιο, χωρίς να επεξηγούνται, ως εναλλακτική προοπτική στην περίπτωση που δεν επιτευχθούν οι δεσμευτικοί στόχοι που έχουν τεθεί, όσον αφορά τα μερίδια της ΔΕΗ στην παραγωγή και στην προμήθεια ρεύματος.
Συμμετοχή και τίμημα
Το κρίσιμο ζήτημα και ταυτόχρονα ο φόβος που υπάρχει, όσον αφορά την επιτυχία ή όχι του διαγωνισμού για τις λιγνιτικές μονάδες σχετίζεται πλέον με το αν θα προσέλθουν ισχυρές ενεργειακές εταιρείες για να διεκδικήσουν τις προς πώληση υποδομές και βεβαίως, εάν προσέλθουν, ποιο τίμημα θα δώσουν.
Επιτυχία, σύμφωνα με τον ίδιο τον κ. Παναγιωτάκη είναι να επιτευχθεί ένα εύλογο τίμημα, έγκαιρα μέσα στο χρονοδιάγραμμα. Για το ποιο είναι το εύλογο τίμημα δεν υπάρχει κάποια αναφορά στο νόμο (σε εκείνον για τη λεγόμενη μικρή ΔΕΗ υπήρχε κατώτατο όριο) και αναμένεται να προκύψει από αξιολόγηση ανεξάρτητου αποτιμητή.
Σύμφωνα πάντως με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς αυτό είναι και το δυσκολότερο πρόβλημα. Ο ανεξάρτητος εκτιμητής θα ορίσει μια τιμή για υποδομές που εκ των πραγμάτων και λόγω των χρημάτων που έχουν επενδυθεί, έχουν υψηλή αξία.
Από την άλλη, οι λιγνιτικές μονάδες σε όλη την Ευρώπη, με βάση την πολιτική της αποανθρακοποίησης, βρίσκονται σε δύσκολη θέση και οι προοπτικές τους επιβαρύνονται από τα σημερινά, αλλά και τα μελλοντικά κόστη που συνοδεύουν τις υψηλές εκπομπές αερίων ρύπων.
Ως εκ τούτου το τίμημα που μπορεί να προκύψει από τους ενδιαφερόμενους παίχτες είναι αμφίβολο αν θα «πιάσει» το όριο που θα θέσει ο ανεξάρτητος αποτιμητής. Ενδεικτική άλλωστε, για το τίμημα που μπορεί να περιμένει η ΔΕΗ, είναι η πρόσφατη ευρωπαϊκή εμπειρία, σύμφωνα με τη οποία όποιες αγοραπωλησίες λιγνιτικών μονάδων πραγματοποιήθηκαν, κινήθηκαν σε πολύ χαμηλές τιμές.
Το θέμα αυτό έχουν θέσει με επιμονή και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στη ΔΕΗ, οι οποίοι θεωρούν ότι δεν προβλεφθεί δικλείδες ασφάλειας και ότι η ίδια η επιχείρηση δεν θα μπορεί να συμμετάσχει ενεργά στη διαμόρφωση του εύρους του τιμήματος, τουλάχιστον στο μέτρο που αυτό έγινε με την περίπτωση της πώλησης του ΑΔΜΗΕ.
Προαπαιτούμενα
Σε κάθε περίπτωση, και πριν φθάσει η ώρα των προσφορών και του τιμήματος, για να προχωρήσει η διαδικασία πρέπει να λυθούν μια σειρά «προαπαιτουμένων», τα οποία δεν αφορούν μόνον την πολύ μεγάλου εύρους προεργασία που χρειάζεται να κάνει η ΔΕΗ σε συνεργασία με τους συμβούλους που έχει προσλάβει για να πραγματοποιηθεί η απόσχιση κλάδων και να βγεί η προκήρυξη των διαγωνισμών εντός χρονοδιαγραμμάτων.
Αφορούν επίσης – και κυρίως – την κάλυψη των αβεβαιοτήτων και των γκρίζων ζωνών, οι οποίες, όσο υπάρχουν, δεν επιτρέπουν στους όποιους ενδιαφερόμενους να «μετρήσουν» τις δυνατότητες που δίνει η διαγωνιστική διαδικασία.
Ποιοι θα ενδιαφερθούν
Όσον αφορά, τέλος, τους πιθανούς ενδιαφερόμενους, το μόνο που είναι γνωστό είναι η διατυπωμένη αισιοδοξία του κ. Σταθάκη αλλά και του κ. Παναγιωτάκη ότι «θα υπάρξει ενδιαφέρον και από την Ελλάδα και από το εξωτερικό».
Ο πρόεδρος της ΔΕΗ μιλώντας πρόσφατα στους δημοσιογράφους εκτίμησε ότι υπάρχει αντικειμενική βάση για να συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς οι εγχώριοι ηλεκτροπαραγωγοί. Ο κ. Παναγιωτάκης υποστήριξε μάλιστα ότι κατά τις συζητήσεις που έχει με μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις υπήρξαν κάποιες από αυτές που έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Όσο για το ενδιαφέρον από ξένους μνηστήρες, ο κ. Παναγιωτάκης ανέφερε ότι είναι υπαρκτό, κυρίως από εταιρείες της Κίνας. Μεταξύ αυτών είναι η CMEC, SPIC και Shenhua.
Στην ίδια συνομιλία με δημοσιογράφους ο κ. Παναγιωτάκης είχε αναφέρει ότι το ποσοστό συμμετοχής του λιγνίτη στο ενεργειακό μίγμα της χώρας θα πρέπει να είναι της τάξης του 25-27%. Σε μια τέτοια περίπτωση ο πρόεδρος της ΔΕΗ θεωρεί ότι η επένδυση στη λιγνιτική παραγωγή είναι βιώσιμη. Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμά ότι μπορεί να είναι συμφέρουσα, για παράδειγμα, η επένδυση στις δυο μονάδες της Μεγαλόπολης παρά το γεγονός ότι η μονάδα 3 σβήνει το 2025 και η μονάδα 4 το 2032 καθώς εξαντλείται το κοίτασμα του λιγνίτη. «Ακόμα και με αύξηση της τιμής των ρύπων, οι μονάδες αυτές μπορούν να είναι βιώσιμες, όπως δείχνουν τα σενάρια, που έχει τρέξει η ΔΕΗ, με τιμές ρύπων στα 20, στα 25 και στα 30 ευρώ ανά τόνο διοξειδίου του άνθρακα» είχε πεί ο κ. Παναγιωτάκης.