Διδύναμα mRNA εμβόλια COVID-19: Να μας βρει το επόμενο κύμα προετοιμασμένους!

Γράφει ο Δημήτριος Καραπιπέρης * 

Αν και η πανδημία δεν έχει ακόμη τελειώσει, η φετινή χρονιά φαίνεται ότι θα μπορούσε να είναι μια άσκηση επιστροφής στην πλήρη κανονικότητα.

Η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού και ειδικά των ευπαθών ομάδων και των ηλικιωμένων με τις πρώτες αναμνηστικές δόσεις, η ύπαρξη αντιικών φαρμάκων σε χάπι με πολύ υψηλή αποτελεσματικότητα για την πρόληψη νοσηλείας και η επικράτηση παραλλαγών που δεν προκαλούν τόσο βαριά νόσηση όσο οι προηγούμενες είναι παράγοντες που μας επιτρέπουν να είμαστε αισιόδοξοι. Ακόμα μεγαλύτερη αισιοδοξία μας προκαλεί το γεγονός ότι έχουμε στη διάθεσή μας πλέον επικαιροποιημένα διδύναμα mRNA εμβόλια που στοχεύουν το αρχικό στέλεχος του ιού και την παραλλαγή Omicron ΒΑ.4-5 που είναι αυτή τη στιγμή η κυρίαρχη στην Ευρώπη και στη χώρα μας.

Για πρώτη φορά έχουμε την ευκαιρία να προλάβουμε μια επόμενη έξαρση του ιού και να προστατευτούμε από την πιθανότητα σοβαρής νόσου και νοσηλείας, προστατεύοντας παράλληλα και το σύστημα υγείας από έναν δύσκολο χειμώνα με πιθανή συνύπαρξη του κορονοϊού και του ιού της γρίπης. Τα προηγούμενα χρόνια είχαμε με μεγάλες εξάρσεις το φθινόπωρο και το χειμώνα που ξεκινούσαν περίπου στο τέλος Οκτώβρη με αρχές Νοέμβρη. Αυτό φαίνεται να συμβαίνει και φέτος, καθώς ήδη παρατηρούμε αυξήσεις στις εβδομαδιαίες εκθέσεις του ΕΟΔΥ τόσο στα κρούσματα, όσο και στις νοσηλείες σε απλές κλίνες. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με πιο ψυχρά κλίματα οι αυξήσεις της τελευταίας εβδομάδας είναι μεγαλύτερες και παρατηρείται και αύξηση των θανάτων, που αφορούν κυρίως τους ηλικιωμένους και τους συνανθρώπους μας με ένα ή περισσότερα υποκείμενα νοσήματα. Η γρίπη ενώ δεν απασχόλησε και δεν πίεσε τα τελευταία τρία έτη το εθνικό σύστημα υγείας έχει κάνει την εμφάνισή της φέτος νωρίτερα από ότι συνήθως συνέβαινε  τα προηγούμενα έτη. Η ευρεία χρήση μάσκας και τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης συνέβαλαν στον περιορισμό της δραστηριότητας της γρίπης. Καθώς η κοινωνία βγαίνει από την περίοδο της ευρείας χρήσης μάσκας και των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης και οδεύουμε προς το χειμώνα, η πιθανότητα έξαρσης των αναπνευστικών λοιμώξεων είναι αναμενόμενη.

Κάνοντας τώρα την αναμνηστική δόση με τα επικαιροποιημένα εμβόλια μπορούμε να προετοιμαστούμε, ώστε να αποφύγουμε την επόμενη έξαρση. Οι ομάδες για τις οποίες συστήνεται η αναμνηστική δόση με τα επικαιροποιημένα εμβόλια πρέπει να εμβολιαστούν χωρίς καθυστέρηση, καθώς βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσο COVID-19 (ηλικιωμένοι άνω των 60, έγκυες, άτομα από 12 ετών με χρόνιες παθήσεις, επαγγελματίες υγείας). Τα άτομα 30-59 ετών μπορούν να λάβουν μια αναμνηστική δόση του επικαιροποιημένου εμβολίου με τη σύμφωνη γνώμη του/ της ιατρού τους.  Επίσης, για όλα τα άτομα από 18 ετών που έχουν κάνει μόνο 2 δόσεις, η 1^η τους αναμνηστική δόση γίνεται με τα νέα επικαιροποιημένα διδύναμα εμβόλια. 

Οδεύοντας προς το τέλος της πανδημίας, ελπίζουμε αυτός ο εμβολιασμός να είναι ο ετήσιος εμβολιασμός που θα χρειαστεί να κάνουμε φέτος για τον κορονοϊό, όπως κάνουμε κάθε χρόνο και για τη γρίπη. Φυσικά, κάτι που μας έχει μάθει αυτός ο ιός είναι ότι δεν μπορούμε να κάνουμε προβλέψεις και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την ανάδυση μιας νέας παραλλαγής. Το γεγονός όμως ότι τα νέα εμβόλια είναι διδύναμα, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μπορεί  να συμβάλλει στην επαγωγή ευρείας ανοσίας για τις υπάρχουσες και πιθανώς και τις μελλοντικές παραλλαγές του ιού: οι επόμενες παραλλαγές θα έχουν κοινά χαρακτηριστικά είτε με το αρχικό στέλεχος και παλιότερες παραλλαγές είτε με την Όμικρον είτε και με τις δυο, επομένως περιμένουμε το ανοσοποιητικό σύστημα των εμβολιασμένων να τις αναγνωρίζει.

Προγραμματίζουμε λοιπόν άμεσα το ραντεβού μας για την αναμνηστική δόση με τα επικαιροποιημένα διδύναμα mRNA εμβόλια τα οποία αποδεδειγμένα προσφέρουν επιπρόσθετη προστασία , παράλληλα με τον αντιγριπικό εμβολιασμό, και ελπίζουμε να καταφέρουμε αυτή τη χρονιά να βρεθούμε ένα βήμα μπροστά από τον ιό.

* Ο Δημήτριος Καραπιπέρης είναι Γενικός Αρχίατρος, Παθολόγος-Λοιμωξιολος, Διευθυντής τμήματος λοιμώξεων και Βιοπροστασιας 424 ΓΝΣΕ

Βιβλιογραφία

1. Strategy considerations for severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) and other respiratory viruses in the WHO European Region during autumn and winter 2022/23: protecting the vulnerable with agility, efficiency, and trust. Copenhagen: WHO Regional Office for Europe; 2022 Διαθέσιμο στο https://www.who.int/europe/publications/i/item/WHO-EURO-2022-5851-45616-65461

2. Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας. Εβδομαδιαίες εκθέσεις COVID-19. Διαθέσιμο στο https://eody.gov.gr/epidimiologika-statistika-dedomena/ektheseis-epidimiologikis-epitirisis-loimoxis-apo-ton-sars-cov-2/evdomadiaies-ektheseis-covid-19/
3. ECDC Communicable disease threats report 16-22 October 2022, week 42. Διαθέσιμο στο: https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/communicable-disease-threats-report-16-22-october-2022-week-42
4. Συστάσεις Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών για τη χορήγηση αναμνηστικής δόσης με τα επικαιροποιημένα διδύναμα εμβόλια έναντι του κορονοϊού. Διαθέσιμο στο: https://www.moh.gov.gr/articles/ministry/grafeio-typoy/press-releases/10782-systash-eee-gia-th-xorhghsh-anamnhstikhs-doshs-me-ta-epikairopoihmena-didynama-embolia-enanti-toy-korwnoioy
5. WHO Interim statement on the composition of current COVID-19 vaccineς. Διαθέσιμο στο: https://www.who.int/news/item/17-06-2022-interim-statement-on–the-composition-of-current-COVID-19-vaccines