Οι ελλείψεις στα φάρμακα – σε πάνω από 500 κωδικούς – δημιουργούν «πονοκέφαλο» σε κυβέρνηση, ΕΟΦ και φαρμακοποιούς, αλλά κυρίως στους πολίτες. Οι εμπλεκόμενοι κάνουν λόγο για παγκόσμιο πρόβλημα, ενώ εκπρόσωποι φαρμακοβιομηχανιών και φαρμακαποθηκών εκτιμούν ότι θα λυθεί σε 2 με 3 χρόνια.
Οι τεράστιες ελλείψεις φαρμάκων σε εποχή έξαρσης γρίπης και ιώσεων, τέθηκαν επί τάπητος στη συνάντηση που έγινε το μεσημέρι της Δευτέρας (2/1/23) στην οδό Αριστοτέλους, μεταξύ του Υπουργού Υγείας, Θάνου Πλεύρη και όλων των συναρμόδιων φορέων που συμβάλλουν στην τροφοδοσία της αγοράς με φάρμακα.
Παρόντες ήταν, οι επικεφαλής του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ, του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας & Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ), αλλά και οι εκπρόσωποι των Φαρμακοβιομήχανων (ΣΦΕΕ, ΠΕΦ), Φαρμακαποθηκαρίων (ΠΣΦ) και Φαρμακοποιών (ΠΦΣ), οι οποίοι συμφώνησαν σε 10 βασικά μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Αρχές του προηγούμενου μήνα η κυβέρνηση προχώρησε σε έλεγχο στις φαρμακαποθήκες για αποθέματα και απαγόρευση των παράλληλων εξαγωγών σε 260 σκευάσματα από τα 500 που έχουν εξαφανιστεί από τα ράφια των φαρμακείων.
Ωστόσο, κρίθηκε ότι τα μέτρα αυτά δεν επαρκούν. Έτσι, ο Υπουργός Υγείας ανακοίνωσε νεότερες παρεμβάσεις και μεταξύ αυτών, την υποχρεωτική συνταγογράφηση σε συγκεκριμένους κωδικούς φαρμάκων που λείπουν από τα φαρμακεία (αντιβηχικά, κορτιζονούχα, εισπνεόμενα κ.α.), ώστε να γίνεται λελογισμένη διακίνηση και να διατίθενται εκεί όπου οι γιατροί κρίνουν ότι υπάρχει ανάγκη.
Παγκόσμιο πρόβλημα οι ελλείψεις πρώτων υλών
Το θέμα των ελλειπτικών φαρμάκων είναι χρόνιο και οι αιτίες του πολυσύνθετες, όπως ειπώθηκε στη σύσκεψη της Δευτέρας.
Πέρα από τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα στην αγορά του φαρμάκου, ωστόσο, στον “πυρήνα” του προβλήματος κρύβεται η εξαφάνιση των πρώτων υλών από Αμερική και Ευρώπη, ένα πρόβλημα που έχει παγκόσμιες και όχι “τοπικές” διαστάσεις, όπως αναφέρθηκε.
Μιλώντας στο iatropedia.gr, o Γενικός Γραμματέας του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκαρίων, Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος συμμετείχε στη σύσκεψη με τον Θάνο Πλεύρη, αναφέρει:
“Για πρώτη φορά που συμμετέχω σε τέτοιες συσκέψεις δεν μας είπαν ότι φταίνε οι παράλληλες εξαγωγές. Γιατί δεν εξάγουμε εμείς τα φάρμακα που λείπουν”, τονίζει ο ίδιος και περιγράφει τους λόγους:
“Υπάρχει αυξημένη ζήτηση λόγω εποχικών λοιμώξεων, και παράλληλα και το παγκόσμιο πρόβλημα στην παραγωγική αλυσίδα, που σημαίνει μειωμένη παραγωγή δραστικών υλών. Άρα έχουμε αυξημένη ζήτηση και μειωμένη παραγωγή. Αυτό, όμως, είναι παγκόσμιο και όχι ελληνικό πρόβλημα”, λέει.
Σε σχετική παρουσίαση των στοιχείων από την πλευρά του Υπουργείου Υγείας, αποδείχθηκε πως στην Ελλάδα βρισκόμαστε σε καλύτερη “μοίρα” από πολλές άλλες προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως π.χ. η Γερμανία.
“Εμείς στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε ελλείψεις στα εποχικά σκευάσματα, δηλαδή πρωτίστως στα αντιπυρετικά, αντιβιοτικά και αντιβηχικά. Τη στιγμή που η Γερμανία αντιμετωπίζει πρόβλημα και σε φάρμακα χρονίων παθήσεων, π.χ. καρδιολογικά, αντιυπερτασικά, αλλά και σε πολλά παλιά φάρμακα. Εμείς τουλάχιστον για την ώρα αντέχουμε κι οι ασθενείς χρονίων παθήσεων έχουν τα φάρμακά τους”, σημειώνει ο κ. Σκυλακάκης.
Για την προμήθεια φαρμάκων με δραστικές ουσίες που παρουσιάζουν παγκόσμια έλλειψη, το Υπουργείο Υγείας αποφάσισε την αύξηση των παραγγελιών από το εξωτερικό, μέσω του αρμόδιου ΙΦΕΤ.
“Αρκετά από αυτά που λείπουν θα μπορέσει να τα βρει σε κάποιες ποσότητες το ΙΦΕΤ, γιατί το “λείπουν” μπορεί να σημαίνει ότι παράγουν 100.000 αντί για 200.000 κουτιά. Τουλάχιστον στα εποχικά φάρμακα, πιστεύω ότι θα λυθεί το πρόβλημα”, τονίζει ο εκπρόσωπος των Φαρμαποθηκαρίων.
Θεόδωρος Σκυλακάκης: «Το πρόβλημα θα λυθεί σε 2 με 3 χρόνια»
Στη σύσκεψη επισημάνθηκε πως η ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία επιχειρεί πλέον την επιστροφή στην Ευρώπη της παραγωγής των φαρμάκων, αλλά και πρώτων υλών, ώστε να μειώσει την εξάρτηση της από την Ινδία και την Κίνα, οι οποίες κρατούν τα σκήπτρα της παραγωγής πρώτων υλών.
Η στρατηγική αυτή, ωστόσο, θέλει χρόνο και επενδύσεις και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, σημειώνουν τα μέλη του ΣΦΕΕ.
“Οι ενέργειες που θα γίνουν, αν με ρωτάτε σαν επαγγελματία, πιστεύω ότι θα αποδώσουν σε δύο με τρία χρόνια”, σημειώνει ο Γεν. Γραμματέας των Φαρμακαποθηκαρίων, κ. Σκυλακάκης και προσθέτει:
“In the long run, πρέπει να αρχίσει να αποδίδει ένα σχέδιο που έχει βγάλει η Ευρώπη για επαναπατρισμό της παραγωγής δραστικών από την Κίνα και την Ινδία. Θα αποδώσουν μόνο όταν αποκλιμακωθεί το ενεργειακό κόστος και αποκατασταθεί η τάξη στην εφοδιαστική αλυσίδα, η οποία έχει διαλυθεί από τον COVID και τον πόλεμο. Για να αρχίσει να αποδίδει αυτό θέλει δύο ή τρία χρόνια”, λέει.
«Πέπλο προστασίας» ρίχνει η ελληνική φαρμακοβιομηχανία
Βασικός λόγος για τον οποίο η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει τις τρομερές ελλείψεις του εξωτερικού, είναι η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου, η οποία καλύπτει σημαντικά κενά με την παραγωγή γενοσήμων.
Τα 42 ελληνικά εργοστάσια παράγουν νυχθημερών μεγάλα αποθέματα φαρμάκων και εφοδιάζουν την ελληνική αγορά, περιορίζοντας το φαινόμενο των μεγάλων ελλείψεων που παρατηρούνται παγκόσμια.
Από την Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), σημειώνεται μάλιστα, ότι μεταξύ Σεπτεμβρίου και Νοεμβρίου 2022, τα ελληνικά εργοστάσια παρήγαγαν περισσότερες από 25 εκατ. συσκευασίες φαρμάκων κάθε μήνα.
“Πολλές πολυεθνικές αποσύρουν φάρμακα, για λόγους ενεργειακού κόστους καθαρά. Για παράδειγμα, αν ένα φάρμακο για λόγους κόστους δεν αποδίδει, πολύ απλά η εταιρεία δεν θα το παράξει. Οι ελληνικές βιομηχανίες, όμως, έχουν καταφέρει και συντηρούν τις παραγωγές τους τουλάχιστον στα φάρμακα χρονίων παθήσεων”, τονίζει ο Γεν. Γραμματέας των Φαρμακαποθηκαρίων.
“Εάν δεν είχε γίνει αυτό, σήμερα θα αντιμετωπίζαμε τεράστιες ελλείψεις ακόμη και σε φάρμακα χρονιών παθήσεων όπως αντιλιπιδαιμικά, αντιυπερτασικά και φάρμακα για την καρδιακή ανεπάρκεια”, προσέθεσαν μετά τη σύσκεψη στο Υπουργείο Υγείας, οι έλληνες φαρμακοβιομήχανοι (ΠΕΦ).
Το υπουργείο Υγείας ζήτησε από την ΠΕΦ να εξαντλήσει τις δυνατότητες αύξησης παραγωγής των γενοσήμων και από τις πολυεθνικές εταιρίες, να εντείνουν την εισαγωγή των ελλειπτικών φαρμάκων.
Παρακινεί δε τους πολίτες να προχωρούν άφοβα σε “υποκατάσταση”, στα φάρμακα που λείπουν και αντί συγκεκριμένου επώνυμου φαρμάκου να γνωρίζουν ότι μπορούν να προμηθευτούν γενόσημο αντίστοιχης αποτελεσματικότητας.
Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ), ο οποίος εκπροσωπεί κυρίως τις πολυεθνικές εταιρίες, συστήνει την πρακτική αυτή, όμως, “πάντα με την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού ή και του φαρμακοποιού”.
Προσθέτει επίσης, πως θα πρέπει να αποφεύγεται η δημιουργία “αποθεμάτων” από τους καταναλωτές, αφού εντείνει τα προβλήματα και στερεί φάρμακα από συμπολίτες μας που τα χρειάζονται.
Φθηνά φάρμακα αποσύρονται ή εξάγονται γιατί είναι ασύμφορα
Σημαντική αναφορά έγινε στο γεγονός ότι πάνω από 1300 φάρμακα βρίσκονται -σε ασυμφωνία με την ισχύουσα νομοθεσία- κάτω από την χαμηλότερη τιμή της Ευρωζώνης και είναι ασύμφορα για διάθεση στην Ελλάδα.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται οι παράλληλες εξαγωγές, “όχι από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις, αλλά από κύκλους της αλυσίδας εμπορίας φαρμάκου, λόγω διαφοράς τιμής”, σημειώνει επίσης ο ΣΦΕΕ και προειδοποιεί την κυβέρνηση πως εάν δεν επανεξεταστούν οι τιμές, τα φθηνά αυτά φάρμακα θα αποσυρθούν και θα αντικατασταθούν με άλλα πολύ πιο ακριβά.
Λαμβάνοντας υπόψη τις διαμαρτυρίες αυτές, το Υπουργείο Υγείας ανάμεσα στα 10 νέα μέτρα, ενέταξε και τον εξορθολογισμό των τιμών στα ελλειπτικά φάρμακα, τα οποία είναι πολύ χαμηλής κοστολογικής αξίας.
Άλλο πρόβλημα που εντοπίστηκε, είναι οι υποχρεωτικές εκπτώσεις και επιστροφές (rebate και clawback) που καταβάλλει η φαρμακοβιομηχανία στο κράτος, με αποτέλεσμα αυτή με τη σειρά της, όπως λέει με τη σειρά του ο εκπρόσωπος των Φαρμακαποθηκαρίων κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης, να “υποεφοδιάζει” την αγορά:
“Λόγω του clawback και του rebate κάποιες φαρμακοβιομηχανίες πολυεθνικές -το έχουμε πει κατ’ επανάληψη αυτό- υποεφοδιάζουν την αγορά. Να σας το πω πιο απλά: αν είχατε μια εταιρεία και σας λέγανε ότι “πρέπει να πουλήσεις φάρμακα μέχρι δύο δις”, εσύ δεν θα έβαζες τότε στα δύο δις και ένα εκατομμύριο, “κόφτη”; Αυτό γίνεται”, τονίζει και καταλήγει:
“O υπουργός μας είπε ότι έχουν εντοπιστεί κάποια τέτοια φαινόμενα και θα πέσουν πρόστιμα. Η φαρμακοβιομηχανία δεν θα το παραδεχτεί ποτέ ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο”, σημειώνει με έμφαση ο Γενικός Γραμματέας των Φαρμακαποθηκαρίων.
Της Γιάννας Σουλάκη / Πηγή: iatropedia.gr