Δύο νέες επιστημονικές μελέτες, μία ισραηλινή και μια ελληνική, δείχνουν ότι τα εμβόλια τύπου mRNA κατά του κορονοϊού μπορεί να έχουν μειωμένη αποτελεσματικότητα σε ανθρώπους με δύο καρκίνους του αίματος, τη χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία και το πολλαπλό μυέλωμα.
Η ισραηλινή μελέτη, η οποία -όπως και η ελληνική- δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Blood” της Αμερικανικής Εταιρείας Αιματολογίας, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή αιματολογίας Γιαΐρ Χερισάνου του Ιατρικού Κέντρου Σουράσκι του Τελ Αβίβ, ανέλυσε στοιχεία για 167 ασθενείς με μέση ηλικία 71 ετών και με χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία, οι οποίοι εμβολιάσθηκαν και με τις δύο δόσεις του εμβολίου των Pfizer/BioNTech κατά της Covid-19. Μόνο οι τέσσερις στους δέκα (40%) είχαν θετική ανοσιακή απόκριση στο εμβόλιο, ενώ γενικά είχαν χαμηλότερα επίπεδα αντισωμάτων από τους ασθενείς χωρίς καρκίνο του αίματος.
Σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά ανοσίας
Ιδίως όσοι ασθενείς βρίσκονταν σε φάση ενεργού αντικαρκινικής θεραπείας, είχαν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά ανοσιακής αντίδρασης (μόνο το 16% όσων εμβολιάσθηκαν), σε σχέση με όσους η λευχαιμία τους βρισκόταν σε φάση ύφεσης (79%). Μεταξύ όσων η νόσος παρακολουθείτο χωρίς θεραπεία, το ποσοστό ανάπτυξης ανοσιακής απόκρισης έφθασε το 55,5%. Σε όσους εμβολιασμένους η αντικαρκινική θεραπεία είχε σταματήσει τουλάχιστον πριν ένα έτος, το ποσοστό που ανέπτυξαν αντισώματα, έφθασε το 90%.
«Συνολικά ο βαθμός ανοσιακής ανταπόκρισης στο εμβόλιο ήταν σημαντικά μικρότερος από ό,τι στο γενικό πληθυσμό, κάτι που πιθανότατα οφείλεται στην παρουσία του ίδιου του καρκίνου αλλά και ορισμένων θεραπειών κατά της χρόνιας λεμφοκυτταρικής λευχιαμίας», ανέφερε ο δρ Χερισάνου, ο οποίος εκτίμησε ότι κάτι ανάλογο αναμένεται να ισχύει και για το άλλο mRNA εμβόλιο, της Moderna.
Καλύτερη ανταπόκριση και ανάπτυξη ανοσίας μετά το εμβόλιο, πέρα από όσους δεν κάνουν αντικαρκινική θεραπεία, έχουν οι γυναίκες, οι νεότερης ηλικίας ασθενείς και όσοι έχουν φυσιολογικά επίπεδα ανοσοσφαιρίνης τη στιγμή του εμβολιασμού. Δεν υπάρχουν επίσης σημαντικές διαφορές στις αναφερόμενες παρενέργειες μεταξύ αυτών των εμβολιαζόμενων ασθενών και του υγιούς γενικού πληθυσμού.
Οι Ισραηλινοί ερευνητές τόνισαν ότι οι άνθρωποι με καρκίνους του αίματος αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσo Covid-19 με επιπλοκές, γι’ αυτό, παρόλο που η ανοσιακή απόκριση τους στο εμβόλιο δεν είναι ιδανική, θα πρέπει να εμβολιάζονται και πιθανώς θα χρειαστούν μια πρόσθετη ενισχυτική δόση, αν και αυτό πρέπει να επιβεβαιωθεί στο μέλλον. Παράλληλα, σύμφωνα με τον Χερισάνου, πρέπει να παίρνουν αυξημένα μέτρα προφύλαξης (χρήση μάσκας, αποφυγή συνωστισμού, τήρηση φυσικών αποστάσεων, εμβολιασμός συγγενικών προσώπων).
Η ελληνική μελέτη
Οι Έλληνες ερευνητές, με επικεφαλής τoυς καθηγητές αιματολογίας Ευάγγελο Τέρπο και Μελέτιο Δημόπουλο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ανέφεραν παρόμοια ευρήματα μετά την πρώτη δόση του ίδιου εμβολίου (Pfizer/BioNTech) σε 48 ηλικιωμένους ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα, σε σύγκριση με 104 υγιείς εμβολιασμένους, με μέση ηλικία 83 ετών, στο νοσοκομείο «Αλεξάνδρα».
Διαπιστώθηκε ότι, τρεις εβδομάδες μετά τον πρώτο εμβολιασμό τους και τη μέτρηση των αντισωμάτων τους, οι ασθενείς με το πολλαπλό μυέλωμα είχαν χαμηλότερη ανοσιακή απόκριση σε εξουδετερωτικά αντισώματα (20,6%) έναντι της υγιούς ομάδας ελέγχου (32,5%).
Τη στιγμή της πρώτης δόσης του εμβολίου, οι 35 ασθενείς (73%) έκαναν θεραπεία κατά του μυελώματος, οι τέσσερις βρίσκονταν σε ύφεση χωρίς να κάνουν θεραπεία, ενώ οι εννέα είχαν προκαρκινικό μυέλωμα. Με βάση τα ευρήματα τους, οι ερευνητές εκτιμούν ότι η θεραπεία για το μυέλωμα φαίνεται να επιδρά αρνητικά στην παραγωγή εξουδετερωτικών αντισωμάτων κατά του κορονοϊού μετά από μία δόση εμβολίου, αν και χρειάζεται μεγαλύτερος αριθμός ασθενών για να κατανοηθεί αυτή η επίπτωση καλύτερα. Επίσης ανέφεραν ότι είναι σημαντική ή έγκαιρη χορήγηση της δεύτερης δόσης στους ηλικιωμένους με πολλαπλό μυέλωμα, ώστε να αναπτύξουν επαρκή ανοσιακή απόκριση. Υπό διερεύνηση επίσης βρίσκεται αν είναι μειωμένη η ανοσιακή απόκριση μετά το εμβόλιο και στους νεαρότερης ηλικίας ασθενείς με μυέλωμα.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, η Covid-19 προκαλεί μέτρια έως σοβαρή αναπνευστική δυσκολία στο 77% των ασθενών με πολλαπλό μυέλωμα και οδηγεί σε κρίσιμη κατάσταση το 8%. Πάνω από το 80% των ασθενών αυτών που μολύνονται από τον κορονοϊό, έχουν ανάγκη νοσηλείας, ενώ το ένα τρίτο (33%) μπορεί να πεθάνουν από τη νόσο.