Για πρώτη φορά στην Ευρώπη «πάτησε» η ευλογιά των πιθήκων, επιβεβαιώνοντας τους φόβους για εξάπλωσή της και εκτός Αφρικής, στον απόηχιο του παγκόσμιου συναγερμού που σήμανε ο ΠΟΥ.
Μόλις λίγα 24ωρα μετά το προειδοποιητικό «καμπανάκι» του ΠΟΥ έγινε γνωστό πως εντοπίστηκε το πρώτο κρούσμα της ευλογιάς των πιθήκων στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Σουηδία.
Γιατί όμως το νέο στέλεχος της νόσου ανησυχεί περισσότερο τους ειδικούς;
Τις διαφορές ανάμεσα στην παρούσα έξαρση της νόσου mpox (πρώην ευλογιά των πιθήκων) και την προγενέστερη της περιόδου 2022-2023 για την οποία πάλι είχε κηρυχθεί παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης, αποτυπώνει σε ανακοίνωσή του ο Οργανισμός Δημοσίας Υγείας (PHAS) της Σουηδίας.
Στην ανακοίνωση παραθέτει μερικές πληροφορίες και για το πρώτο κρούσμα στην Ευρώπη από την επιθετική μορφή που εξαπλώνεται σε αρκετές αφρικανικές χώρες.
Όπως αναφέρει, πρόκειται για άτομο που ζήτησε ιατρική φροντίδα στην περιοχή της Στοκχόλμης. Μολύνθηκε στη διάρκεια της παραμονής του σε χώρα της Αφρικής όπου υπάρχει μεγάλη έξαρση της mpox από τον κλάδο 1 (clade 1) του ιού που την προκαλεί.
Ο κλάδος 1 προκαλεί την ίδια νόσο με τον κλάδο 2b – το στέλεχος που προκάλεσε την προγενέστερη παγκόσμια έξαρση. Η διαφορά είναι ότι ο κλάδος 1 πιθανώς σχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο σοβαρής νόσου. Φαίνεται επίσης να έχει υψηλότερη θνησιμότητα.
Επιπλέον, παρατηρείται διαφορά και στον τρόπο μετάδοσης. Στην προγενέστερη παγκόσμια έξαρση με τον κλάδο 2b, η μετάδοση γινόταν πρωτίστως με την σεξουαλική επαφή. Ο κλάδος 1 όμως εξαπλώνεται συνηθέστερα με άλλους τρόπους επαφής. Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι η στενή επαφή εντός της οικογένειας και συχνά στα παιδιά.
Ο ασθενής της Σουηδίας είναι μολυσμένος με τον κλάδο 1. Είναι το στέλεχος της mpox (για την ακρίβεια το στέλεχος clade 1b) για το οποίο ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κήρυξε προχθές την νέα παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Η κατάσταση στην Αφρική
Σύμφωνα με δεδομένα από τα Αφρικανικά Κέντρα Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (Africa CDC), η mpox έχει θεριέψει στην Αφρική τα τελευταία χρόνια. Από τις αρχές του 2022 έως και τις 28 Ιουλίου 2024 σε 15 χώρες είχαν αναφερθεί συνολικώς:
37.583 κρούσματα
1.451 θάνατοι (μέση θνησιμότητα: 3,9%).
Από αυτά, τα 14.957 κρούσματα και οι 739 θάνατοι (θνησιμότητα 4,9%) αφορούν το 2023. Ο αριθμός των κρουσμάτων ήταν αυξημένος κατά 78,5% σε σύγκριση με το 2022.
Η κατάσταση εφέτος είναι ακόμα χειρότερη. Από τις αρχές του 2024 και έως τις 28 Ιουλίου 2024 είχαν αναφερθεί:
14.250 κρούσματα (2.745 επιβεβαιωμένα και 11.505 ύποπτα)
456 θάνατοι (θνησιμότητα 3,2%)
Ο αριθμός των κρουσμάτων ήταν αυξημένος κατά 160% έναντι του 2023. Αντίστοιχα, ο αριθμός των θανάτων ήταν αυξημένος κατά 19,3%.
Έως εκείνη την ημερομηνία τα κρούσματα εντοπίζονταν σε 10 αφρικανικές χώρες. Ήταν οι εξής: Μπορούντι, Καμερούν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Κονγκό, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Γκάνα, Λιβερία, Νιγηρία, Ρουάντα, Νότιος Αφρική.
Το 96,3% των εφετινών κρουσμάτων και το 97% των θανάτων είχαν καταγραφεί στην ΛΔ του Κονγκό. Σε αυτή τη χώρα πολλά από τα κρούσματα αλλά όχι όλα, οφείλονται στον κλάδο 1b της mpox.
Ωστόσο, από τις 28 Ιουλίου έως σήμερα έχουν αναφερθεί πολλά ακόμα κρούσματα και θάνατοι. Πλέον τα κρούσματα έχουν ξεπεράσει τις 17.000. Οι δε θάνατοι ήταν 517 πριν από τρεις ημέρες, όταν τα CDC της Αφρικής κήρυξαν την ήπειρό τους σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Η ανακήρυξη αυτή έγινε μία ημέρα πριν ο ΠΟΥ αποφανθεί ότι υπάρχει κίνδυνος για την παγκόσμια δημόσια υγεία.
Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση των Africa CDC στις 13 Αυγούστου 2024, τα επιβεβαιωμένα κρούσματα ήταν πλέον 2.863. Τα υπόλοιπα ήταν ύποπτα. Επιπλέον, οι χώρες όπου αναφέρθηκαν ήταν «τουλάχιστον 12» (προστέθηκαν η Κένυα και η Ουγκάντα). Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και ορισμένες που έως πρότινος δεν είχαν mpox.
Αυτές είναι:
Το Μπουρούντι
Η Κένυα
Η Ρουάντα
Η Ουγκάντα
Ύποπτα κρούσματα έχει και το Τσαντ, αλλά ακόμα δεν έχει επιβεβαιωθεί κάποιο, διευκρινίζεται.
Πόσο κινδυνεύουμε
Ο κίνδυνος για τον γενικό πληθυσμό παραμένει προς το παρόν πάρα πολύ χαμηλός, τονίζει ο Οργανισμός Δημοσίας Υγείας της Σουηδίας. Την ίδια άποψη είχε εκφράσει και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Προλήψεως Ασθενειών (ECDC), προσθέτει. Αυτό όμως είχε γίνει πριν ανακοινωθεί το πρώτο κρούσμα της επιθετικής mpox εκτός Αφρικής. Έτσι αναμένεται νέα ανακοίνωση.
Εκτιμάται πάντως ότι θα υπάρξουν και άλλα εισαγόμενα κρούσματα της νόσου από τον κλάδο 1, ανακοίνωσε χθες το ευρωπαϊκό γραφείο του ΠΟΥ (WHO Europe). «Η επιβεβαίωσε του κλάδου 1 της mpox στην Σουηδία αντανακλά ξεκάθαρα τη διασύνδεση του κόσμου μας», αναφέρει σε ανακοίνωσή του. «Είναι πιθανό να υπάρξουν περαιτέρω εισαγόμενα κρούσματα του κλάδου 1 στην ευρωπαϊκή περιοχή τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες».
Ο ασθενής της Σουηδίας έλαβε την απαιτούμενη ιατρική περίθαλψη και οδηγίες, δήλωσε ο Dr. Magnus Gisslén, επικεφαλής επιδημιολόγος του PHAS. Η Σουηδία έχει την ετοιμότητα να ανιχνεύει, να απομονώνει και να αντιμετωπίζει τους ασθενείς με ασφάλεια, τόνισε.
Στην προγενέστερη παγκόσμια έξαρση της mpox η Σουηδία είχε καταγράψει σχεδόν 300 κρούσματα, σύμφωνα με το ECDC. Η Ελλάδα είχε 99, τα επτά εκ των οποίων αναφέρθηκαν από τον Απρίλιο έως και τον Ιούνιο 2024. Όλ’ αυτά τα κρούσματα είχαν προκληθεί από τον κλάδο 2b του ιού της νόσου, αφού ο κλάδος 1 δεν υπήρχε έως πρότινος στην Ευρώπη.
Το εμβόλιο
Επισημαίνεται πως όπως γνωστοποίησε χθες, Πέμπτη (15.08.24) ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, το εμβόλιο για την ευλογιά των πιθήκων είναι διαθέσιμο από τις 22 Ιουλίου.
Συνιστάται για άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό ευλογιάς mpox και ανήκουν στις παρακάτω κατηγορίες υψηλού κινδύνου:
-Άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες (MSM), άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες και γυναίκες, και διεμφυλικά άτομα.
-Όλα τα άτομα από τις παραπάνω ομάδες θεωρούνται αυξημένου κινδύνου αν έχουν πρόσφατο ιστορικό πολλαπλών ερωτικών συντρόφων, δηλαδή όσοι έχουν περισσότερους από 5 ευκαιριακούς συντρόφους ή έχουν μολυνθεί από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα (ένα τουλάχιστον) τους τελευταίους 3 μήνες.
-Επαγγελματίες υγείας οι οποίοι εργάζονται σε χώρους με υψηλό κίνδυνο έκθεσης στον ιό της ευλογιάς mpox (π.χ. εργαστήρια, ειδικές μονάδες).
-Άτομα τα οποία έχουν έρθει σε στενή σωματική επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα του ιού της ευλογιάς mpox, σε διάστημα 4 έως και 14 ημερών μετά την έκθεση, εφόσον δεν έχουν αναπτύξει συμπτώματα, ανεξαρτήτως φύλου.
-Άτομα που έχουν συχνή και στενή επαφή με τις προηγούμενες κατηγορίες.
-Μεταξύ των ατόμων που ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες, ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο εμβολιασμός των ανοσοκατασταλμένων ατόμων.
