Γιατί οι κάμπιες των πεύκων μας προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις

Κάθε χρόνο στην άνοιξη, κάνουν παντού την εμφάνισή τους οι κάμπιες. Ποιες αντιδράσεις του οργανισμού μπορούν να προκαλέσουν;

Συνήθως οι κάμπιες εμφανίζονται στα πεύκα και… πέριξ αυτών. Κάθε άνοιξη άνθρωποι κάθε ηλικίας μπορεί να εμφανίσουν εξανθήματα ή άλλα αλλεργικά συμπτώματα.

Οι ενοχλήσεις συνήθως αφορούν το δέρμα, αλλά μπορεί να εκδηλωθούν και στα μάτια και στο αναπνευστικό σύστημα. Επιπλέον, δεν οφείλονται πάντοτε στην άμεση επαφή με τις κάμπιες.

Όπως έχει αναφέρει η παιδίατρος Άννα Παρδάλη, αντιπρόεδρος της Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Αττικής, η κάμπια των πεύκων (ή πιτυοκάμπη ή κάμπια λιτανεύουσα) είναι ένα νυκτόβιο λεπιδόπτερο της οικογένειας thaumetopoeidae.

Αποτελεί ένα από τα πλέον κοινά, αλλά και βλαβερά ζωικά είδη στη χώρα μας. Ζει όλο το χρόνο, αλλά κάνει την εμφάνισή της με την μορφή που γνωρίζουμε κυρίως από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο.

Η κάμπια συνήθως τρέφεται με πευκοβελόνες, φτιάχνει το κουκούλι της και γεννά τα αυγά της, για να μεταμορφωθεί σε νυχτοπεταλούδα (thaumatopoea pityicampa).

Οι κάμπιες των πεύκων, στους ανθρώπους (και στα ζώα) προκαλούν αντιδράσεις, εκτοξεύοντας στον αέρα μικροσκοπικά τριχίδια τα οποία περιέχουν τοξίνη. Τα τριχίδια αυτά μεταδίδονται τόσο με την άμεση επαφή με τις κάμπιες, όσο και μέσω του αέρα. Είναι, δε, τόσο λεπτά, ώστε μπορεί να διαπεράσουν τα ρούχα, προκαλώντας συμπτώματα στα μη-εκτεθειμένα σημεία του δέρματος.

Οι επιπτώσεις στον άνθρωπο

Όταν τα τριχίδια από τις κάμπιες έρθουν σε επαφή με το δέρμα, εισδύουν εύκολα στην επιδερμίδα, απελευθερώνοντας τις τοξικές ουσίες τους.

Το επακόλουθο μπορεί να είναι αντιδράσεις υπερευαισθησίας:

• Είτε άμεσα (κνίδωση εξ επαφής)
• Είτε μετά από κάποιες ώρες (δερματίτιδα εξ επαφής)
• Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή αλλεργία (αναφυλακτική αντίδραση).

Οι δερματικές εκδηλώσεις εξελίσσονται σε 3-4 ημέρες και μπορεί να αφήσουν καφέ χρώμα κατά την αποδρομή τους. Το χρώμα αυτό μπορεί να χρειασθεί λίγο καιρό για να υποχωρήσει (έως 1-2 εβδομάδες).

Οι κάμπιες μπορεί επίσης να προκαλέσουν εξάνθημα, που εντοπίζεται κυρίως:

• Στην περιοχή του τραχήλου (αυχένας)
• Στην έσω επιφάνεια των χεριών
• Στον κορμό
• Σε περίπτωση τριψίματος των ματιών με χέρια που έχουν ακουμπήσει κάμπιες ή τη φωλιά τους, μπορεί να εμφανισθεί ερυθρότητα στα μάτια και πρήξιμο στα βλέφαρα.

Αν τα χέρια έρθουν σε επαφή με τη μύτη ή εισπνεύσει ένα άτομο τα αερομεταφερόμενα τριχίδια, μπορεί να εκδηλωθεί βήχας. Επιπλέον, «στην σπάνια περίπτωση της αναφυλακτικής αντίδρασης, ο ασθενής μπορεί να εκδηλώσει εκτός από βήχα και δύσπνοια», επισημαίνει η Άννα Παρδάλη.

«Η αναφυλακτική αντίδραση όμως είναι επείγον περιστατικό. Επομένως, αν κατοικείτε κοντά σε πεύκα ή πάτε σε περιοχή με πεύκα και παρουσιάσει το παιδί τέτοια συμπτώματα, πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με τον γιατρό».

Η αντιμετώπιση

Αν ένα παιδί έρθει σε επαφή με κάμπιες ή με τη φωλιά τους, ή αν εκδηλώσει συμπτώματα, όπως φαγούρα, ερυθρότητα, εξάνθημα μετά από παιχνίδι σε περιοχή όπου υπήρχαν κάμπιες, πρέπει να κάνετε τα εξής:

• Καλό πλύσιμο της προσβεβλημένης περιοχής με άφθονο νερό
• Αφαίρεση και άμεσο πλύσιμο των ρούχων (αν δεν πλυθούν αμέσως τα ρούχα, πρέπει να παραμείνουν εκτός σπιτιού)
• Απομάκρυνση των τριχιδίων, εάν είναι εφικτό, με σελοτέιπ ή λεπτό τσιμπιδάκι
• Χορήγηση αντισταμινικού φαρμάκου από το στόμα, για να μειωθεί ο κνησμός (τα αντισταμινικά δεν επηρεάζουν τον κύκλο του εξανθήματος και της δερματικής αντίδρασης)
• Τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων ή λοσιόν με αντικνησμώδη δράση (μενθόλη ή φαινόλη)
• Σε δερματικές βλάβες που επιμένουν, χρήση τοπικών κορτικοστεροειδών.

Πως να προστατευθείτε

Για να αποφύγετε τις κάμπιες και τους κινδύνους που κρύβουν:

• Μην αγγίζετε τις κάμπιες ή τις φωλιές τους, ούτε τα προσβεβλημένα πεύκα, ειδικά κατά τον πρώτο μήνα της άνοιξης
• Να φροντίζετε να μην παίζουν τα παιδιά κοντά σε χώρους που έχουν πεύκα ή/και κάμπιες
• Μην απλώνετε τα ρούχα σε εξωτερικούς χώρους όταν υπάρχουν πολλά κρούσματα ερεθισμών από κάμπιες ή βλέπετε πολλές κάμπιες
• Αν πρέπει να ασχοληθείτε με κηπουρικές εργασίες, να φοράτε μακριά ρούχα, προστατευτικά γυαλιά και χοντρά γάντια
• Να κόβετε στις αρχές του χειμώνα τα κλαδιά από τα πεύκα που φέρουν φωλιές από κάμπιες ή να συμβουλεύεστε ειδικούς (π.χ. γεωπόνους).