Ο Νοέμβριος είναι μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του πνεύμονα. Σκοπός του μήνα είναι να ευαισθητοποιήσει την πολιτεία και το ευρύτερο κοινό για τη νόσο, που αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο παγκοσμίως (και στην Ελλάδα), δεδομένου ότι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση μπορούν να σώσουν ζωές.
Με αφορμή τον μήνα αυτό, ο παθολόγος-ογκολόγος Αναστάσιος Μπούτης, Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «Θεαγένειο», γενικός γραμματέας Δ.Σ. της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδος (ΕΟΠΕ), εξηγεί τι προσφέρει η έγκαιρη διάγνωση στην αντιμετώπιση της νόσου και την πρόγνωση των ασθενών, καθώς και πως μπορεί αυτή να επιτευχθεί. Εξηγεί επίσης γιατί είναι σημαντική η διαχείριση της θεραπευτικής αντιμετώπισης των ασθενών από ογκολογικά συμβούλια, καθώς και τα βήματα που απαιτούνται από την πολιτεία για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της νόσου.
Υπάρχουν ενδεδειγμένοι και αποτελεσματικοί τρόποι για να προλάβουμε την εμφάνιση της νόσου; Υπάρχουν ομάδες υψηλού κινδύνου;
Ομάδα υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου πνεύμονα αποτελούν τα άτομα ηλικία άνω των 50 ετών με ιστορικό καπνίσματος πάνω από 20 πακέτα-έτη.
Η διεθνής επιστημονική έρευνα έδειξε ότι ο προσυμπτωματικός έλεγχος με ετήσια αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης (LDCT) σε άτομα υψηλού κινδύνου μπορεί να οδηγήσει σε έγκαιρη διάγνωση σε πρωιμότερα στάδια. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να μειώσει αποτελεσματικά τη θνησιμότητα από καρκίνο πνεύμονα.
Ασφαλώς πρέπει να τονιστεί ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος ελάττωσης του κινδύνου είναι η αποφυγή του καπνίσματος και η διακοπή αυτού για τους καπνιστές.
Ποιά είναι η σημασία της έγκαιρης – πρώιμης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα; Ποιά είναι η πρόγνωση των ασθενών με έγκαιρη διάγνωση;
Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μία νόσος, η οποία στα αρχικά στάδια δεν παρουσιάζει συμπτώματα, με αποτέλεσμα να διαφεύγει της προσοχής και να διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο, όπου η αντιμετώπιση είναι δυσχερής και η πρόγνωση επιβαρυμένη.
Αντίθετα η διάγνωσή του σε αρχικό στάδιο επιτρέπει τη ριζική χειρουργική αντιμετώπιση, η οποία σε συνδυασμό με τις επικουρικές θεραπείες μεγιστοποιεί τις πιθανότητες ίασης.
Ποιά είναι η αξία της συνέργειας μεταξύ των διαφόρων ειδικοτήτων για την αποτελεσματικότερη διάγνωση της νόσου και ποιες είναι αυτές οι ειδικότητες;
Η διάγνωση της νόσου αρχίζει από τους γιατρούς πρωτοβάθμιας φροντίδας, που ιδανικά είναι αρμόδιοι για τον προσυμπτωματικό έλεγχο και την ανίχνευση ατόμων υψηλού κινδύνου.
Η διαχείριση της θεραπευτικής αντιμετώπισης δρομολογείται από ογκολογικά συμβούλια, με συμμετοχή παθολόγου ογκολόγου, ακτινοθεραπευτή ογκολόγου, πνευμονολόγου και θωρακοχειρουργού, συνεπικουρούμενων από ακτινοδιάγνωστες, παθολογοανατόμους και μοριακούς βιολόγους.
Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η βέλτιστη έκβαση της αντιμετώπισης εξασφαλίζεται μόνο με την αρμονική συνεργασία όλων των εμπλεκομένων ειδικοτήτων.
Διαθέτει αυτή την στιγμή η ογκολογική κοινότητα τα απαραίτητα μέσα για την διαχείριση του καρκίνου του πνεύμονα; Παραδείγματος χάριν θα βοηθούσε η δημιουργία ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τον Καρκίνο του Πνεύμονα ή και η ύπαρξη προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου;
Είναι προφανές με βάση τα παραπάνω στοιχεία, ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη η κατάρτιση ενός οργανωμένου εθνικού σχεδίου δράσης για τον καρκίνο του πνεύμονα, με εμπλοκή όλων των αρμοδίων φορέων και με σκοπό την καταπολέμηση της νόσου και την άμβλυνση των συνεπειών της.
Η Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ) ως αρμόδια επιστημονική εταιρεία για το συντονισμό της αντιμετώπισης των ασθενών με καρκίνο, από την πρόληψη, τη διάγνωση έως και την αντιμετώπιση, συμμετέχει σε μια προσπάθεια δημιουργίας ενός τέτοιου σχεδίου στηριζόμενου σε τρεις βασικούς άξονες:
- Πρόληψη
- Έγκαιρη διάγνωση
- Εξατομικευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση
Οι προτεινόμενες ενέργειες, ορισμένες εκ των οποίων ήδη έχουν δρομολογηθεί, συμπεριλαμβάνουν ευρεία συνεργασία μεταξύ επιστημονικών εταιρειών, συλλόγων ασθενών και θεσμικών εκπροσώπων της πολιτείας.
Ποιό είναι το ζήτημα που πιστεύετε πως θα έπρεπε να υπογραμμιστεί στον δημόσιο διάλογο για την αποτελεσματικότερη διαχείριση της νόσου; Υπάρχουν ζητήματα που θεωρείτε ότι πρέπει να εξεταστούν άμεσα από την πολιτεία;
Χρειάζεται κεντρικός συντονισμός από την πολιτεία και καθοδήγηση των φορέων Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας με τη βοήθεια των αρμόδιων επιστημονικών εταιρειών. Είναι απαραίτητο να οριστούν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και δείκτες ποιότητας, ώστε να είναι δυνατή η αξιολόγηση και περαιτέρω βελτίωση του συστήματος.
Πρέπει επίσης να προωθηθεί το ασθενοκεντρικό μοντέλο με συμμετοχή συλλόγων ασθενών τόσο στην κατάρτιση των οδηγιών όσο και στη δημιουργία ενός δικτύου ογκολόγων και ογκολογικών κέντρων με την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και διασύνδεση μέσω τηλεϊατρικής, με σκοπό την ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στη βέλτιστη ογκολογική φροντίδα.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163