Κορονοϊός – Μετάλλαξη ΒQ.1: «Καμπανάκι» των ειδικών από την ταχύτατη εμφάνιση στην Ελλάδα – «Θα έχουμε πολλές επαναμολύνσεις»

Ανησυχία των ειδικών για την πορεία της πανδημίας του κορονοϊού, καθώς δεκαπέντε (15) κρούσματα των υποπαραλλαγών της Όμικρον 5, BQ.1 και ΒQ.1.1 εντόπισε το αρμόδιο Δίκτυο Επιτήρησης του ΕΟΔΥ σε Αττική και Κρήτη, σχεδόν τρεις μέρες μετά τη σχετική προειδοποίηση από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Λοιμώξεων (ΕCDC). «Η ταχύτητα αυτής της παραλλαγής είναι πραγματικά γρήγορη», λένε στο iatropedia.gr, oι Καθηγητές Γιώργος Σουρβίνος και Νίκος Τζανάκης από το Πανεπιστήμιο Κρήτης. 

Δεν πρόλαβε να περάσει ούτε μια εβδομάδα από την περασμένη Παρασκευή (21/10), οπότε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC) εξέδωσε προειδοποιητική ανακοίνωση για την πορεία της πανδημίας του κορονοϊού και την πιθανότητα επικράτησης της υποπαραλλάγής της Όμικρον 5, ΒQ.1 (και της συγγενικής της BQ.1.1) στην Ευρώπη, με κρούσματα που αναμένεται να φτάσουν σε ποσοστό άνω του 50% έως τον Δεκέμβριο και έως 80% μέχρι τον Φεβρουάριο του 2023.

Ωστόσο, χθες Τρίτη (25/10) ανακοινώθηκε από τον ΕΟΔΥ πως απομονώθηκαν ήδη 15 κρούσματα στην Ελλάδα, η πλειοψηφία των οποίων εντοπίστηκε στην Αττική και το Ηράκλειο της Κρήτης.

Συγκεκριμένα, ταυτοποιήθηκαν 10 κρούσματα BQ.1 και 5 κρούσματα ΒQ.1.1 (υπο-παραλλαγές και οι δύο της ΒΑ.5).

Ταυτόχρονα εντοπίστηκε απότομη αύξηση της παραλλαγής «Κένταυρος» (BA.2.75), που αποτελεί υποπαραλλαγή της BA.2. Συγκεκριμένα εντοπίστηκαν 35 κρούσματα ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό της συγκεκριμένης υποπαραλλαγής στα 66.

Ανήσυχος εμφανίζεται ο Καθηγητής Κλινικής Ιολογίας, Γιώργος Σουρβίνος, ο οποίος είναι επικεφαλής του Εργαστηρίου του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι ο επιστήμονας, που με τη βοήθεια της ομάδας του ταυτοποιεί έγκαιρα τις νέες παραλλαγές του SARS-CoV-2, διευκολύνοντας την επιδημιολογική επιτήρηση του ιού:

“Προσωπικά με εξέπληξε, επειδή την Παρασκευή εξέδωσε οδηγία το ECDC για την ΒQ.1 και αυτήν την εβδομάδα τη βρήκαμε στη χώρα μας. Ενώ συνήθως η ανίχνευση τέτοιων παραλλαγών, έχει μια καθυστέρηση στην Ελλάδα σε σχέση με τις ανακοινώσεις του ECDC. Που σημαίνει πως η ταχύτητα αυτής της παραλλαγής είναι πραγματικά πολύ γρήγορη”, σημειώνει.

Παρόμοιους προβληματισμούς διατυπώνει και ο Καθηγητής Πνευμονολογίας, Νίκος Τζανάκης. 

Βρήκαμε στην Ελλάδα, όπως λέει, σχεδόν όλες τις υποπαραλλαγές που περιελάμβανε στις προειδοποιήσεις του το ECDC: “Τις βλέπουμε πλέον να αναπτύσσονται στην Ελλάδα, μέσα στην εβδομάδα αυτή. Αυτές οι καινούργιες, μάλιστα, (σ.σ. BQ.1 και BQ.1.1) φαίνεται να εμφανίστηκαν πολύ γρήγορα. Και αυτό συνιστά ένα προβληματισμό”, σημειώνει.

«Στο 50% των κρουσμάτων ίσως και νωρίτερα από τον Δεκέμβριο»

Παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις για την πιθανότητα η νέα παραλλαγή BQ.1 (και το παρακλάδι της BQ.1.1, με το οποίο εμφανίζει μικρές διαφορές) να είναι υπερ-μεταδοτικές και εξαιρετικά επιθετικές ως προς τη διασπορά, δεν υπάρχουν σημάδια μεγαλύτερης νοσηρότητας.

Ωστόσο, δεν αποκλείεται να κυριαρχήσουν πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι περιμένουμε. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Τζανάκη, ωστόσο, δεν θα υπάρχει ο ίδιος ρυθμός διασποράς σε όλες τις χώρες:

“Θα επικρατήσουν, αλλά εξαρτάται από χώρα σε χώρα. Η γνώμη μου είναι πως μπορεί να επικρατήσουν και γρηγορότερα από τον Δεκέμβριο, που λέει το ECDC. Μπορεί να δούμε ποσοστά 30-40-50% επικράτησης αυτών των παραλλαγών στον πληθυσμό, πολύ σύντομα”.

Ο Καθηγητής Σουρβίνος αναφέρει πως οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι καθοριστικές:

“Θα δούμε αν θα κυριαρχήσει ή όχι κάποια από αυτές. Η πρόβλεψη του ECDC αναφέρει την υποπαραλλαγή BQ.1 και την BQ.1.1. Αυτό είναι μοντέλο. Θα το δούμε που θα πάει. Φαίνεται, όμως, να έχει πολύ μεγάλη βάση και πιθανόν να το δούμε αυτό και στη χώρα μας. Πρέπει, όμως, να περιμένουμε δύο με τρεις εβδομάδες να δούμε στις επόμενες αναλύσεις του Δικτύου Γονιδιωματικής Επιτήρησης εάν θα επιβεβαιωθεί η διασπορά και αν η ταχύτητα μεταδοτικότητας θα παραμένει υψηλή”, τονίζει.

Θα έχουμε πολλές επαναμολύνσεις BQ.1 και BQ.1.1

Ως προς τη βαρύτητα νόσου, οι μέχρι τώρα ενδείξεις για τις νέες παραλλαγές λένε πως κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται. Ωστόσο, η μεγάλη διαφυγή από την ανοσία αναμένεται να φέρει πολλές μολύνσεις και ακόμη περισσότερες επαναμολύνσεις:

“Το μεγάλο πρόβλημα με όλες αυτές τις μεταλλάξεις είναι ότι ξεφεύγουν από την μέχρι τώρα επικρατούσα ανοσία. Έτσι μετά τη νόσηση, που νομίζεις για δύο, τρεις μήνες ακόμη και τέσσερις πως δεν κινδυνεύεις να κολλήσεις, με αυτές τις μεταλλάξεις μπορείς να ξαναμολυνθείς. Ακόμα και με τα εμβόλια, που λες εμβολιάστηκα και για δύο ή τρεις μήνες «την έχω καθαρή», φαίνεται όλα αυτά να μην ισχύουν και αναμένεται να έχουμε πολλές αναμολύνσεις”, σημειώνει ο Νίκος Τζανάκης, ο οποίος τονίζει τη σημασία να εμβολιαστούν άμεσα, οι ομάδες πολιτών στους οποίους έχει συσταθεί ο εμβολιασμός.

Ένας άλλος άμεσος κίνδυνος είναι, η υψηλή διαφυγή από την ανοσία στις συγκεκριμένες παραλλαγές. Κάτι που ενδέχεται να πλήξει ευθέως τις προληπτικές θεραπείες με μονοκλωνικά αντισώματα, προσθέτει ο Καθηγητής Γιώργος Σουρβίνος:

“Υπάρχουν δύο μελέτες που λένε ότι οι νέες υποπαραλλαγές μπορεί να εξουδετερώνουν τη δράση των μονοκλωνικών. Κι αν συμβαίνει κάτι τέτοιο αυτό θα είναι πολύ άσχημο γιατί θα θέσει εκτός, ένα πολύ σημαντικό όπλο. Χάνουμε όπλα έτσι στη μάχη κατά της πανδημίας”, σημειώνει.

Ωστόσο, τα αντιιικά φάρμακα, όπως όλα δείχνουν, θα εξακολουθήσουν να παραμένουν ισχυρά!

«Πολλές παραλλαγές αναπτύσσονται ταυτόχρονα»

Οι επιστήμονες είναι, όμως, διπλά προβληματισμένοι και για έναν ακόμη λόγο. Εντοπίζεται ταχύτατη εξέλιξη και πρόοδος πολλών υποπαραλλαγών του ιού SARS-CoV-2 ταυτόχρονα.

Έτσι δεν αποκλείεται να μην επικρατήσει εύκολα μία από αυτές έναντι των άλλων, αλλά να κυκλοφορούν πολλές ταυτόχρονα, περιπλέκοντας τη δυνατότητα εύστοχων προβλέψεων και στοχευμένων παρεμβάσεων.

Ο κ. Σουρβίνος, εξηγεί: “Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι ότι υπάρχει μια αυξητική τάση διασποράς, όχι μόνο μιας υποπαραλλαγής, αλλά αρκετών ταυτόχρονα σε διαφορετικά σημεία του πλανήτη. Ο ρυθμός μεταλλαξογένεσης του ιού έχει αυξηθεί πάρα πολύ. Και ο στόχος του πλέον είναι ξεκάθαρος: Είναι η διαφυγή από το ανοσοποιητικό σύστημα. Δεν είναι τυχαίο ότι περιγράφηκαν πολλές νέες υποπαραλλαγές: η BQ.1, BQ.1.1, BF.7, XBB”, τονίζει ο επιστήμονας.

Ο Νίκος Τζανάκης, σημειώνει πως ο ιός αντιδρά έτσι γιατί είναι εξαιρετικά “πιεσμένος” από το τείχος ανοσίας του εμβολιασμού και της φυσικής νόσησης.

Έτσι, δημιουργεί γρήγορα και πολλές μεταλλάξεις για να διαφύγει, να επιβιώσει και να διασπαρεί.

“Όμως, δεν δίνει μία μετάλλαξη, που να κάνει πολύ μεγάλη επιδημιολογική διαφορά στη μεταδοτικότητα από τα προηγούμενα στελέχη. Με αποτέλεσμα να υπάρχει αυτό το ποτ πουρί από στελέχη ταυτόχρονα. Φαίνεται ότι όλες αυτές οι μεταλλάξεις δείχνουν τη δυναμικότητα του ιού να προσπαθήσει να ξεφύγει. Αλλά τα στελέχη που εντέλει διαμορφώνονται, δεν έχουν πολύ μεγάλο πλεονέκτημα το ένα έναντι του άλλου στο να κυριαρχήσουν. Γι’ αυτό βλέπουμε αυτό το παζλ, το μωσαϊκό των διαφόρων στελεχών”, καταλήγει ο Καθηγητής Πνευμονολογίας, Νίκος Τζανάκης.

Γιάννα Σουλάκη / Πηγή: iatropedia.gr