Το τέλος των καλοκαιρινών διακοπών και η επιστροφή στην καθημερινή ρουτίνα δίνει ευκαιρία για έναν προληπτικό έλεγχο της υγείας (τσεκαπ), ειδικά μετά τους παρατεταμένους καύσωνες και τις μεγάλες δασικές πυρκαγιές που επιβάρυναν σημαντικά την ατμόσφαιρα και τον οργανισμό μας.
Η ανάγκη για ένα τσεκάπ ώστε να ξέρουμε πως είναι η υγεία μας, είναι ακόμα μεγαλύτερη για όσους αρρώστησαν από τον νέο κορωνοϊό, τα κρούσματα του οποίου είναι αυξημένα τις τελευταίες εβδομάδες, εξαιτίας κυρίως της νέας υποπαραλλαγής Eris (EG.5).
«Η υγεία μας δεν χρειάζεται έλεγχο μόνο όταν έχουμε συμπτώματα. Είναι προτιμότερο να γίνεται ένας προληπτικός έλεγχος για να εντοπιστούν τυχόν ασυμπτωματικά προβλήματα, που ενδέχεται να αντιμετωπίζονται πιο εύκολα πριν εκδηλωθούν.
Οι ασυμπτωματικοί ταξιδιώτες μπορεί π.χ. να έχουν μολυνθεί με κάποιο βακτήριο ή παράσιτο και να μην το γνωρίζουν ακόμα. Αν μάλιστα έχουν ταξιδέψει στο εξωτερικό, μπορεί να φέρουν παθογόνα που είναι σπάνια στην πατρίδα τους», επισημαίνει η Ειδική Παθολόγος δρ Χρυσούλα Λιάκου, MD, PhD. «Οι ακριβείς εξετάσεις που χρειάζεται κάθε άτομο καθορίζονται κατά περίπτωση από τον οικογενειακό γιατρό, αφού πρώτα γίνει λήψη λεπτομερούς ιστορικού. Υπάρχουν όμως μερικές βασικές που συνιστώνται στους περισσότερους ενήλικες».
Η πρώτη προληπτική εξέταση που συνιστάται μετά την επιστροφή από τις διακοπές είναι ο αυτοδιαγνωστικός έλεγχος (self-test) για τον νέο κορωνοϊό. Αυτός είναι σημαντικός ειδικά αν συγκατοικείτε ή έρχεστε συχνά σε επαφή με τους ηλικιωμένους γονείς σας, με μικρά παιδιά ή με πάσχοντες από χρόνιες παθήσεις.
Αν όμως επιστρέψετε από τις διακοπές σας με συμπτώματα (π.χ. βήχας, φτάρνισμα, συνάχι, πονόλαιμος, πυρετός), ο έλεγχος με self-test ή rapid test είναι απαραίτητος. Αν νοσήσατε από κορωνοϊό στη διάρκεια του καλοκαιριού, ο γιατρός σας θα σας πει αν χρειάζεστε εξειδικευμένο έλεγχο (π.χ. για την καρδιά) μετά την COVID-19.
Εάν στις διακοπές σας ήσασταν χαλαροί με τη διατροφή σας, την άσκηση και με την κατανάλωση αλκοόλ, καλό θα ήταν να κάνετε επίσης βασικές εξετάσεις αίματος και ούρων. Αν έχετε χρόνια να κάνετε αυτές τις εξετάσεις, είναι ευκαιρία να δείτε σε τι κατάσταση βρίσκεται ο οργανισμός σας, πριν έρθετε αντιμέτωποι με τις ιώσεις του χειμώνα, οι οποίες τα τελευταία χρόνια γίνονται ολοένα πιο πολύπλοκες.
Εξίσου σημαντικό είναι να κάνετε δερματολογικό έλεγχο, κυρίως αν στις διακοπές σας περπατούσατε ξυπόλητοι, καθόσασταν στην άμμο ή/και μένατε πολλές ώρες στην παραλία. Υπάρχει πάντα ενδεχόμενο, λ.χ., να ήταν η άμμος μολυσμένη με ακαθαρσίες και λύματα, ειδικά στις περιοχές χωρίς αποχέτευση. Είναι επίσης σημαντικό να ελέγχονται μία φορά τον χρόνο οι σπίλοι (ελιές) στο δέρμα σας, για τυχόν αλλοιώσεις που συνήθως προκαλούνται από την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV).
Ειδικά οι γυναίκες, καλό θα ήταν να υποβληθούν και σε προληπτικό γυναικολογικό έλεγχο, καθώς ο συνδυασμός της ζέστης με την συχνή επαφή με την άμμο, τις καθιστά επιρρεπείς στις μολύνσεις (π.χ. κολπίτιδες).
Εξειδικευμένες εξετάσεις για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως τα χλαμύδια, μπορεί να χρειασθούν οι παραθεριστές που είχαν εφήμερες επαφές, χωρίς προφυλάξεις με έναν ή περισσότερους ερωτικούς συντρόφους.
Πριν από την επιστροφή στην καθημερινή ρουτίνα καλό είναι επίσης να γίνει ο ετήσιος οφθαλμολογικός και οδοντιατρικός έλεγχος, ούτως ώστε αν εντοπιστεί κάποιο πρόβλημα να υπάρχει δυνατότητα να διορθωθεί, πριν ξαναγίνει «ασφυκτικό» το ημερήσιο πρόγραμμα. Ειδικά η οφθαλμολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει και συστηματικά νοσήματα, όπως η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης.
Όσοι εξάλλου πρόκειται να αρχίσουν μία αθλητική δραστηριότητα, καλό είναι να υποβληθούν σε προαθλητικό καρδιολογικό έλεγχο», συνεχίζει η δρ Λιάκου. Αυτός συνήθως αποτελείται από λήψη ατομικού και οικογενειακού ιστορικού, κλινική εξέταση (συμπεριλαμβάνει ακρόαση της καρδιάς, μέτρηση παλμών και αρτηριακής πίεσης), ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) και, αν κριθεί απαραίτητο, έγχρωμο υπερηχογράφημα καρδιάς (triplex).
Ωστόσο «η αξιολόγηση του οργανισμού μετά το καλοκαίρι και η προετοιμασία για τις αυξημένες απαιτήσεις του χειμώνα δεν τελειώνει με τις προληπτικές εξετάσεις», τονίζει. «Πολύ σημαντικό είναι να βεβαιωθείτε ότι έχετε κάνει τους βασικούς εμβολιασμούς που συνιστώνται (αναλόγως με την ηλικία και άλλους παράγοντες κινδύνου) για νοσήματα όπως η γρίπη, ο τέτανος και ο νέος κορωνοϊός».
Το εμβόλιο της γρίπης είναι ετήσιο. Το τριπλό εμβόλιο διφθερίτιδας-τετάνου-κοκκύτη (ή το διπλό εμβόλιο τετάνου-διφθερίτιδας) συνιστάται ανά 10ετία μετά την ηλικία των 25 ετών, σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων του Υπουργείου Υγείας. Οι συστάσεις για τον εμβολιασμό εναντίον του νέου κορωνοϊού για την περίοδο 2023-2024 δεν έχουν εκδοθεί ακόμα.
«Τα πιθανά προβλήματα μετά τις διακοπές εξαρτώνται από τον προορισμό, τη διάρκεια των διακοπών και τη συμπεριφορά μας. Και τίποτα να μην βρεθεί, όμως, ο προληπτικός έλεγχος επιτρέπει αξιολόγηση της γενικής υγείας, συμπεριλαμβανομένου του ανοσοποιητικού συστήματος το οποίο ταλαιπωρείται πολύ τα τελευταία χρόνια από την πανδημία αλλά και την κλιματική αλλαγή», υπογραμμίζει η δρ Λιάκου.
«Παγκοσμίως βλέπουμε την επιστροφή παλαιών ασθενειών και την ανάδυση νέων, οι οποίες δοκιμάζουν τις αντοχές του οργανισμού μας. Αλλαγή προς το καλύτερο δεν διαφαίνεται στο εγγύς μέλλον, επομένως όσο περισσότερο προσέχουμε προληπτικά την υγεία μας τώρα, τόσο πιθανότερο είναι να την διατηρήσουμε στα χρόνια που έρχονται», καταλήγει.
