Πώς επηρεάζει η κλιματική αλλαγή τα αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα

Η παγκόσμια κλιματική αλλαγή ενέχει τεράστιο κίνδυνο για τη μελλοντική υγεία του γενικού πληθυσμού, σύμφωνα με  εκτενή  βιβλιογραφία των τελευταίων ετών. Οι συγκεκριμένες συνέπειες αφορούν ειδικότερα τους ασθενείς με αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα.

«Τόσο η αυτοανοσία, όσο και τα αυτοάνοσα νοσήματα, αυξάνονται δραματικά σε πολλά μέρη του κόσμου, πιθανότατα, ως αποτέλεσμα αλλαγών στην έκθεσή μας σε περιβαλλοντικούς παράγοντες: τρόφιμα, ατμοσφαιρική ρύπανση, λοιμώξεις, τρόπος ζωής, άγχος και κλιματική αλλαγή.

Τα αυτοάνοσα νοσήματα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους πάσχοντες και τις οικογένειές τους, ενώ επηρεάζουν την κοινωνία και το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης», επισημαίνει η Ελένη Κομνηνού Ρευματολόγος, Διευθύντρια Κλινικής Αυτοάνοσων Ρευματικών Παθήσεων Μetropolitan General και συνεχίζει, «έχει σημειωθεί, όμως, μεγάλη πρόοδος στην κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους το περιβάλλον μπορεί να επηρρεάσει διάφορες ανοσολογικές αντιδράσεις, έτσι:

Οι ατμοσφαιρικοί ρύποι μπορούν να διεγείρουν τα ανοσοκύτταρα (κύτταρα του Ανοσοποιητικού Συστήματος) μέσω ανοσολογικών οδών που περιλαμβάνουν ειδικούς υποδοχείς των κυττάρων, αντιδραστικά τμήματα οξυγόνου ή ειδικούς υποδοχείς υδρογονανθράκων για την ενεργοποίηση προφλεγμονωδών σημάτων και την υποστήριξη της φλεγμονώδους απόκρισης μέσω συνεργιστικών επιδράσεων.

Υπάρχει έρευνα για την ατμοσφαιρική ρύπανση που δείχνει ότι οι εξάρσεις της νόσου σε ασθενείς με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο συνδέονται με αυξημένα σωματίδια που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα, ιδίως σε περιοχές με αυξημένη ρύπανση, καθώς και από αυξημένα σωματίδια που προέρχονται από μεγάλες δασικές πυρκαγιές.

Ωστόσο, ορισμένοι από τους παράγοντες κινδύνου για κακή έκβαση των νοσημάτων  που περιγράφονται στον γενικό πληθυσμό, όπως οι αναπνευστικές και καρδιακές παθήσεις, συναντώνται συχνά σε ασθενείς με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα, Συστηματικό Σκληρόδερμα, Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο και Συστηματικές Αγγειίτιδες.

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα και το σκληρόδερμα έχουν αυξημένο κίνδυνο διάμεσης πνευμονοπάθειας και πνευμονικής ίνωσης.

Υπάρχει αυξημένη συχνότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου στη ρευματοειδή αρθρίτιδα και στον συστηματικό ερυθηματώδη λύκο. Η αγγειίτιδα που σχετίζεται με τα ANCA συχνά εμφανίζεται με πνευμονικές εκδηλώσεις.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν συσχετιστεί, επίσης, με σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. Οι μεγάλες πλημμύρες και οι τυφώνες αναμένεται να αυξηθούν σε συχνότητα με την υπερθέρμανση του πλανήτη. Οι τροπικοί κυκλώνες έχουν συσχετιστεί με υψηλά ποσοστά νοσηλείας. Τα κύματα καύσωνα αναμένεται επίσης να αυξηθούν σε συχνότητα τις επόμενες δεκαετίες.

Αυτό θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τους ασθενείς με αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις – σχετιζόμενες πνευμονικές ή καρδιακές συννοσηρότητες. Η διάμεση πνευμονοπάθεια εντοπίζεται σε ποσοστό έως και 50% των ασθενών με σκληρόδερμα και στο 10% των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα. Αύξηση στην πρόωρη καρδιαγγειακή νόσο έχει βρεθεί στη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα και στον Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο με προσαρμοσμένες αναλογίες πιθανοτήτων 1,72 και 1,69 αντίστοιχα».

Η κ. Κομνηνού προσθέτει ότι «τα κύματα καύσωνα έχουν επίσης συσχετιστεί με αύξηση κατά 10% στις εισαγωγές για νεφρική νόσο και οξεία νεφρική ανεπάρκεια. Αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο ασθενείς με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο και σχετιζόμενες με ANCA ασθενείς με αγγειίτιδες, δεδομένης της κοινής συννοσηρότητας της νεφρικής προσβολής σε ποσοστό έως και 50% και 80% αυτών των ασθενειών αντίστοιχα.

Επίσης, μια σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας και/ή της υγρασίας περιβάλλοντος θα μπορούσε να έχει δυσμενείς επιπτώσεις σε ασθενείς με αρθρίτιδα. Πολλές γεωγραφικές περιοχές παρουσιάζουν σταδιακή άνοδο της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην υγρασία είναι πιο περίπλοκη. Ο ζεστός αέρας μπορεί να περιέχει περισσότερη υγρασία, με αποτέλεσμα χαμηλότερη υγρασία στον κρύο αέρα, παρά την υψηλότερη περιεκτικότητα σε υδρατμούς.

Η υψηλότερη υγρασία, παρά η θερμοκρασία, φαίνεται να προκαλεί περισσότερο πόνο στις αρθρώσεις στην οστεοαρθρίτιδα και τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.

Στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής υπάρχει μια πολύπλοκη σχέση μεταξύ της επίδρασης των αερίων του θερμοκηπίου στην έκθεση στην UV-B. Οι ασθενείς με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο αναπτύσσουν φωτοευαισθησία και αυξημένη συστηματική δραστηριότητα της νόσου -με την έκθεση σε ακτινοβολία UV-B», εξηγεί η ειδικός.

Εκδηλώσεις κλιματικής αλλαγής και πιθανές δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία που σχετίζονται με ρευματικά νοσήματα:

«Η ταχεία άνοδος των αυτοάνοσων νοσημάτων σε όλο τον κόσμο έχει σημαντικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και οι οποίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται χωρίς παρέμβαση και αλλαγή.

Απαιτείται επειγόντως περισσότερη έρευνα για την κατανόηση των δυσμενών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής στην υγεία που μπορεί να είναι μοναδικές για τους ασθενείς με Αυτοάνοσα Ρευματικά Νοσήματα», καταλήγει η κ. Κομνηνού.