Η κεφαλαλγία (πονοκέφαλος) αποτελεί ένα από τα πιο συχνά προβλήματα υγείας, καθώς θα απασχολήσει το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια της ζωής του.
«Οι κεφαλαλγίες, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά και την αιτιολογία τους διακρίνονται σε πρωτοπαθείς και δευτεροπαθείς. Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 90% αφορούν πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες», αναφέρει ο Δημήτριος Αναστασόπουλος MD, MSc Παθολόγος, Αναπληρωτής Διευθυντής Ζ’ Παθολογικής Κλινικής του Metropolitan General, ο οποίος εξηγεί όλα όσα αφορούν στους πονοκεφάλους, από τα είδη, τους παράγοντες πρόκλησης αλλά και τη θεραπευτική αντιμετώπισή τους.
Πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες
«Κεφαλαλγία τάσης: Αποτελεί τη συνηθέστερη μορφή κεφαλαλγίας. Χαρακτηρίζεται από το αίσθημα ότι κάτι πιέζει το κεφάλι του ασθενούς αμφοτερόπλευρα. Δεν είναι τόσο έντονο ώστε να επηρεάσει τη δραστηριότητά του, ενώ εμφανίζει σταδιακή επιδείνωση. Ως εκλυτικοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί το άγχος, οι ορμονικές μεταβολές, η μεταβολή του καιρού, διάφορα οπτικά ερεθίσματα, το αλκοόλ, η κόπωση, η νηστεία, οι διαταραχές ύπνου, η κακή στάση σώματος, η ασπαρτάμη και η μειωμένη λήψη ύδατος.
Ως θεραπεία για την κεφαλαλγία τάσης χορηγούνται τα κοινά αναλγητικά, όπως παρακεταμόλη 1.000mg ανά 6 ώρες ή ιβουπροφαίνη 600mg ανά 8ωρο μετά το φαγητό επί εντονότερων συμπτωμάτων. Η ασπιρίνη είναι αποτελεσματική στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, αλλά δεν συνιστάται. Επίσης, συστήνεται η αποφυγή ή η προσπάθεια επίλυσης των παραπάνω εκλυτικών παραγόντων.
Ημικρανία: Αποτελεί την πιο συχνή κεφαλαλγία, για την οποία οι ασθενείς αναζητούν βοήθεια στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες και αφορά σε διαταραχή έντονων, υποτροπιαζόντων, συνήθως, επεισοδίων άλγους στο ήμισυ της κεφαλής (ετερόπλευρη) που συχνά συνοδεύεται από ναυτία, τρόμο, φωτοφοβία και φωνοφοβία. Υπάρχουν περιπτώσεις που η κρίση ημικρανίας διαρκεί 3-5 ημέρες.
Διάφοροι τύποι ημικρανίας είναι:
1) Η ημικρανία χωρίς αύρα που συνοδεύεται κατά κύριο λόγο, από ναυτία και φωτοφοβία
2) Η ημικρανία με αύρα. Η αύρα χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένα συμπτώματα που συνήθως προηγούνται του πόνου. Παραδείγματα αποτελούν η οπτική αύρα (φωτεινές γραμμές ή θαμπά σημεία σε οπτικό πεδίο) και η αισθητική αύρα (αίσθηση αιμωδίας σε συγκεκριμένο μέρος του σώματος)
3) Ημικρανική αύρα χωρίς κεφαλαλγία. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής βιώνει για ένα χρονικό διάστημα την αύρα χωρίς να εμφανίζει κεφαλαλγία
4) Χρόνια ημικρανία, που αφορά σε κρίσεις ημικρανίας συχνότητας 15 ή και περισσότερων ημερών τον μήνα
Θεραπευτικά, εκτός από τα κοινά αναλγητικά, χορηγούνται και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τριπτάνες και παράγωγα εργοταμίνης. Ως προφυλακτική θεραπεία συνιστάται η αποφυγή πιθανών εκλυτικών παραγόντων και η λήψη προπρανολόλης, αμιτριπτυλίνης και τοπιραμάτης πάντα μετά από ιατρική εκτίμηση και αξιολόγηση» τονίζει.
«Αθροιστική κεφαλαλγία που αφορά σε ετερόπλευρα, υποτροπιάζοντα έντονα επεισόδια άλγους με συνοδά αυτόνομα συμπτώματα, όπως δακρύρροια, επιπεφυκίτιδα, ρινόρροια, εφίδρωση προσώπου και ρινική συμφόρηση. Παρότι αξιολογούνται κάποιες φορές ως επικίνδυνα, συνήθως είναι παροδικά και υφίενται εντός 3 ωρών.
Η αντιμετώπισή τους σε επείγουσα βάση αφορά σε χορήγηση οξυγόνου με ρινική κάνουλα και αναλγητικά σε ενέσιμη μορφή.
Δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες
Οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες σχετίζονται με πολύ σοβαρές διαταραχές και χρήζουν επείγουσας διερεύνησης από γιατρό. Διάφορα, συνοδά με την κεφαλαλγία, σημεία και συμπτώματα, όπως πάρεση ημίσεος σώματος, άλγος οφθαλμών με διαταραχή όρασης, κεφαλαλγία σε συγκεκριμένη θέση ή μετά από άσκηση, βήχα ή σεξουαλική επαφή ή συνοδό άλγος τραχήλου καθώς και η λήψη αντιπηκτικών ή αντιαιμοπεταλιακών φαρμάκων πρέπει να εκτιμηθούν από παθολόγο ή νευρολόγο άμεσα για να αποκλειστεί το ενδεχόμενο δευτεροπαθούς κεφαλαλγίας.
Πιθανές αιτίες δευτεροπαθούς κεφαλαλγίας αποτελούν όγκοι εγκεφάλου, λοιμώξεις, αυτοάνοσα νοσήματα, ρήξη ανευρύσματος εγκεφάλου καθώς και υπαραχνοειδής αιμορραγία.
Η πιο ακριβής διαγνωστική εξέταση είναι η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και συνιστάται, κυρίως όταν:
• Εμφανίζεται για πρώτη φορά πολύ έντονη κεφαλαλγία
• Η κεφαλαλγία έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως επιδείνωση κατά την κατάκλιση
• Πρόκειται για νέα κεφαλαλγία σε άνθρωπο ηλικίας >50 ετών ή σε περίοδο εγκυμοσύνης
Η θεραπεία των δευτεροπαθών κεφαλαλγιών είναι και η θεραπεία του υποκείμενου αιτίου.
Η κεφαλαλγία αποτελεί, κυρίως, ένα παροδικά έντονο, αλλά συνήθως αθώο σύμπτωμα το οποίο οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Οποιαδήποτε αλλαγή από τη συνήθη εμφάνισή του ή η εμφάνιση συνοδών συμπτωμάτων πρέπει να αποτελέσει αιτία αναζήτησης ιατρού για έγκυρη και έγκαιρη αξιολόγησή του», καταλήγει ο κ. Αναστασόπουλος.
