Κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την παγκόσμια υγεία κήρυξε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λόγω του ξεσπάσματος του ιού της Ευλογιάς των πιθήκων στην Αφρική.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συγκάλεσε την επιτροπή έκτακτης ανάγκης για τον ιό της Ευλογιάς των Πιθήκων καθώς πληθαίνουν οι φόβοι ότι ένα πιο θανατηφόρο στέλεχος του ιού, το Clade Ib, είχε φτάσει σε τέσσερις επαρχίες της Αφρικής οι οποίας δεν είχαν μέχρι τώρα πρόβλημα.
Το στέλεχος αυτό είχε προηγουμένως περιοριστεί στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Οι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες της επιτροπής συνεδρίασαν σήμερα (14/8/24) για να συμβουλεύσουν τον γενικό διευθυντή του ΠΟΥ Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγιέσους για τη σοβαρότητα της κατάστασης. Στη συνέχεια ανακοινώθηκε ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας διεθνούς ενδιαφέροντος – το υψηλότερο επίπεδο συναγερμού σύμφωνα με το διεθνές υγειονομικό δίκαιο.
Τέτοιες επιδημίες μπορεί να απαιτούν συντονισμένη διεθνή αντίδραση, σύμφωνα με τον οργανισμό.
Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής κήρυξαν την προηγούμενη ημέρα την επιδημία ως έκτακτη ανάγκη δημόσιας υγείας ηπειρωτικής ασφάλειας – η πρώτη τέτοια κήρυξη από τον οργανισμό από την ίδρυσή του το 2017.
Πάνω από 17.000 κρούσματα στην Αφρική το 2024
Από τις αρχές του 2024 έχουν αναφερθεί περισσότερα από 17.000 κρούσματα και περισσότεροι από 500 θάνατοι σε 13 χώρες της Αφρικής, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων της Αφρικής, τα οποία χαρακτηρίζουν την επιδημία ως «γεγονός πολύ υψηλού κινδύνου».
Ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων, περισσότερα από 14.000, βρίσκεται στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η οποία ανέφερε το 96% των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων αυτόν τον μήνα.
Ο τρόπος μετάδοσης και τα συμπτώματα
Η Ευλογιά των Πιθήκων είναι μια ιογενής ασθένεια που μπορεί να μεταδοθεί εύκολα μεταξύ των ανθρώπων και από μολυσμένα ζώα. Μπορεί να μεταδοθεί μέσω στενής επαφής, όπως το άγγιγμα, το φιλί ή το σεξ, καθώς και μέσω μολυσμένων υλικών, όπως σεντόνια, ρούχα και βελόνες, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Μεταξύ των συμπτωμάτων είναι πυρετός, επώδυνο εξάνθημα, πονοκέφαλος, οσφυαλγία, χαμηλή ενέργεια και διογκωμένοι λεμφαδένες.
Επί δεκαετίες, η ασθένεια είχε εντοπιστεί σε μεγάλο βαθμό στην Κεντρική και Δυτική Αφρική, αλλά άρχισε να εξαπλώνεται στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική το 2022.
Αύξηση 160%
Συνολικά έχουν καταγραφεί 38.465 κρούσματα σε 16 χώρες της Αφρικής από τον Ιανουάριο του 2022. Από αυτούς τους ασθενείς οι 1.456 πέθαναν. Φέτος, παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων κατά 160%, σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με τα δεδομένα που έδωσαν στη δημοσιότητα τα αφρικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων την προηγούμενη εβδομάδα.
Στην ήπειρο εξαπλώνεται ένα νέο στέλεχος που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό τον Σεπτέμβριο του 2023 και ονομάστηκε Clade Ib. Το στέλεχος αυτό είναι πιο θανατηφόρο και μεταδίδεται ευκολότερα από τα προηγούμενα.
Αν κάποιος προσβληθεί από το Clade Ib μπορεί να εμφανίσει δερματικά εξανθήματα σε όλο το σώμα, ενώ με τα προηγούμενα στελέχη τα εξανθήματα περιορίζονταν στο στόμα, το πρόσωπο ή τα γεννητικά όργανα.
Το πρώτο κρούσμα της ευλογιάς των πιθήκων σε ανθρώπους εντοπίστηκε το 1970 στη ΛΔ του Κονγκό (το πρώην Ζαΐρ), όπου είχε εξαπλωθεί ο υποτύπος Clade I.
Έκτοτε, η ασθένεια παρέμενε περιορισμένη στις χώρες τις δυτικής και της κεντρικής Αφρικής και οι περισσότεροι άνθρωποι μολύνονταν από την επαφή τους με ζώα. Το 2022 ξέσπασε επιδημία που επεκτάθηκε σε σχεδόν 100 χώρες όπου η ασθένεια δεν ήταν ενδημική.
Η ασθένεια προσέβαλε κυρίως ομοφυλόφιλους και αμφιφυλόφιλους άνδρες. Τον Ιούλιο του 2022 ο ΠΟΥ κήρυξε παγκόσμιο συναγερμό αλλά περίπου έναν χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 2023, τον ήρε. Καταγράφηκαν περίπου 90.000 κρούσματα και 140 θάνατοι.
Τώρα, αξιωματούχοι του ΠΟΥ δήλωσαν προηγουμένως ότι ο ιός μπορεί να περιοριστεί «αρκετά απλά, αν κάνουμε τα σωστά πράγματα τη σωστή στιγμή». Ζητούν επιπλέον διεθνή συνεργασία για τη χρηματοδότηση και την οργάνωση των προσπαθειών για την καταστολή της επιδημίας.
Ο οργανισμός έχει ήδη υπογράψει τη διαδικασία καταχώρισης του καταλόγου επείγουσας χρήσης και για τα δύο εμβόλια mpox και έχει αναπτύξει ένα περιφερειακό σχέδιο αντιμετώπισης που απαιτεί 15 εκατομμύρια δολάρια, με 1,45 εκατομμύρια δολάρια να έχουν ήδη αποδεσμευτεί από το Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης του ΠΟΥ για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.