Γράφει η Αλεξάνδρα Αθανασίου *
Η ψηφιακή μαστογραφία είναι αναμφίβολα ένα από τα μεγάλα όπλα μας στη μάχη κατά του καρκίνου του μαστού. Από τα τέλη της δεκαετίας του ΄60, όταν πρωτοξεκίνησε στην Νέα Υόρκη η καμπάνια της αναλογικής τότε μαστογραφίας, έως σήμερα, με τις νεώτερες εξελιγμένες τεχνικές ψηφιακής μαστογραφίας και ψηφιακής τομοσύνθεσης, η μείωση της θνητότητας από καρκίνο μαστού υπήρξε θεαματική, με μελέτες να την υπολογίζουν έως και 35%.
Η ψηφιακή μαστογραφία βέβαια είναι μορφολογική εξέταση, δηλαδή μας δίνει πληροφορίες καταρχάς για το αν υπάρχει κάποια αλλοίωση στο εσωτερικό του μαστού και εν συνεχεία μας δίνει πληροφορίες για το σχήμα, το μέγεθος και το περίγραμμα της αλλοίωσης.
Εξ΄ορισμού στη μαστογραφία δεν μπορούμε (ή μάλλον δεν μπορούσαμε έως τώρα) να λάβουμε πληροφορίες για την αγγείωση των απεικονιζόμενων αλλοιώσεων, παράμετρο πολύ σημαντική για τον χαρακτηρισμό τους. Κατεξοχήν αυτές οι συνδυαστικές πληροφορίες μορφολογίας και αγγείωσης των αλλοιώσεων του μαστού παρέχονται από την μαγνητική μαστογραφία, εξέταση όμως πιο χρονοβόρα, κοστοβόρα και όχι πάντα εύκολα διαθέσιμη.
Επαναστατική εξέλιξη η χρήση σκιαγραφικού στη μαστογραφία
Η ιδέα και εφαρμογή χρήσης σκιαγραφικού στη ψηφιακή μαστογραφία άλλαξε σχεδόν με επαναστατικό τρόπο το βλέμμα όλων ημών των εξειδικευμένων ακτινοδιαγνωστών μαστού ανά τον πλανήτη. Η τεχνική βασίζεται σε μια απλή έγχυση ιωδιούχου σκιαγραφικού από μια περιφερική φλέβα, κατά τον ίδιο τρόπο όπως για μια απλή αξονική τομογραφία.
Ποια είναι η διαδικασία;
Η ασθενής τοποθετείται στο μηχάνημα του μαστογράφου κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως και για μία απλή ψηφιακή μαστογραφία. Εν συνεχεία λαμβάνονται εικόνες μετά την έγχυση του σκιαγραφικού σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές που μας επιτρέπουν την εκτίμηση και ανάλυση της αγγείωσης τόσο του φυσιολογικού μαστού όσο και τυχόν υποκείμενων αλλοιώσεων αυτού. Έτσι, έχουμε πλέον πρόσβαση και σε δυναμικές πληροφορίες που συμπληρώνουν ιδανικά τις μορφολογικές πληροφορίες και ενισχύουν την διαγνωστική μας ακρίβεια.
Οι πρώτες ερευνητικές μελέτες για την εν λόγω τεχνική ξεκίνησαν την δεκαετία του 2000, με αποκορύφωση τους στα μέσα της δεκαετίας του 2010, όπου και η τεχνική τελειοποιήθηκε και πέρασε πλέον στην καθημερινή κλινική πράξη σε πολλά μεγάλα κέντρα του εξωτερικού.
Ο χρόνος διενέργειας έχει βελτιστοποιηθεί και δεν ξεπερνά τα 6-8’ ενώ είναι πολύ καλά ανεκτή από τις ασθενείς. Το όφελος είναι ιδιαιτέρως σημαντικό από όσες γυναίκες πάσχουν από κλειστοφοβία και δεν μπορούν να προσέλθουν για μαγνητική μαστογραφία. Οι αναφερόμενες δυσκολίες ή ανεπιθύμητα συμβάματα είναι ελάχιστα.
Η ψηφιακή μαστογραφία με έγχυση σκιαγραφικού χρησιμοποιείται για να δώσει απάντηση σε συγκεκριμένα και συχνά κλινικά ερωτήματα που αφορούν στον περαιτέρω χαρακτηρισμό αλλοιώσεων που αναδεικνύονται στη ψηφιακή μαστογραφία, όπως στην τοπική σταδιοποίηση σε πρωτοδιάγνωση κακοήθειας στο μαστό, στην εκτίμηση ανταπόκρισης στην προεγχειρητική θεραπεία, στον προσυμπτωματικό έλεγχο γυναικών με προφίλ υψηλού ρίσκου που έχουν αντένδειξη διενέργειας μαγνητικής μαστογραφίας ενώ υπάρχουν μελέτες που αξιολογούν την εν λόγω τεχνική για τον έλεγχο των αυξημένης πυκνότητας μαστών.
Τέλος, υπό βελτιστοποίηση και αξιολόγηση βρίσκονται και ειδικά συστήματα καθοδήγησης υπό ψηφιακή μαστογραφία με σκιαγραφικό για διαδερμική βιοψία αλλοιώσεων ορατών μόνο με αυτή την τεχνική.
Στις μέχρι σήμερα πολυκεντρικές μελέτες, η ψηφιακή μαστογραφία με σκιαγραφικό αναδεικνύεται ως έχουσα μεγαλύτερη διαγνωστική ευαισθησία από την μαστογραφία και κατά περίπτωση μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια απ΄ ότι ο συνδυασμός μαστογραφίας και υπερηχογραφήματος. Αποτελεί, λοιπόν πλέον, άλλο ένα εργαλείο λίαν χρήσιμο και πολλά υποσχόμενο σε συγκεκριμένες κλινικές ενδείξεις όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, που έρχεται να ενισχύσει τη διαγνωστική μας φαρέτρα στον απεικονιστικό έλεγχο του μαστού.
* Η Αλεξάνδρα Αθανασίου είναι, MD, MSc Ακτινοδιαγνώστρια, Διευθύντρια Κέντρου Απεικόνισης Μαστού ΜΗΤΕΡΑ, Executive Board Member of European Society of Breast Imaging
