Το κάπνισμα αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για την υγεία στην ΕΕ. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι η σημαντικότερη αιτία πρόωρων θανάτων στην ΕΕ, καθώς ευθύνεται για περίπου 700.000 θανάτους τον χρόνο, με το περίπου 50% των καπνιστών να πεθαίνει πρόωρα (κατά μέσο όρο 14 χρόνια νωρίτερα). Αν και έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια, όπως επισημαίνεται, το ποσοστό των καπνιστών στην ΕΕ εξακολουθεί να είναι υψηλό: το 28% του συνολικού πληθυσμού και το 29% των νεαρών Ευρωπαίων ηλικίας 15-24 ετών καπνίζουν.
Ειδικότερα, στο ενημερωτικό δελτίο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με τα μέτρα κατά του καπνίσματος, γίνεται ιδιαίτερη μνεία στις κανονιστικές ρυθμίσεις των προϊόντων καπνού στην αγορά της ΕΕ (π.χ. συσκευασία, επισήμανση και συστατικά), στους περιορισμούς στη διαφήμιση των προϊόντων καπνού, στη δημιουργία χώρων όπου απαγορεύεται το κάπνισμα, στα φορολογικά μέτρα και δράσεις κατά του παράνομου εμπορίου και στις αντικαπνιστικές εκστρατείες.
Όσον αφορά τη δημόσια υγεία, ορίζεται πως τα μέτρα αποσκοπούν στην προστασία των πολιτών από τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος και άλλων μορφών κατανάλωσης καπνού, όπως το παθητικό κάπνισμα. Κυρίως, έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τους καπνιστές να κόψουν το κάπνισμα, και όσους δεν καπνίζουν να μην το αρχίσουν. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στους νέους, επειδή ο καπνός είναι ένα εθιστικό προϊόν και το 94% των καπνιστών αρχίζουν να καπνίζουν πριν από τα 25.
Σε ό,τι αφορά τα προϊόντα καπνού, η θέσπιση κανόνων σε επίπεδο ΕΕ θεωρείται απαραίτητη λόγω του σημαντικού διασυνοριακού εμπορίου και του κινδύνου αποκλίσεων μεταξύ των εθνικών νομοθεσιών. Οι κανόνες αυτοί αποσκοπούν στο να διασφαλίσουν την ίδια προστασία για όλους τους καταναλωτές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η νέα οδηγία για τα προϊόντα καπνού που διέπει την παραγωγή, παρουσίαση και πώληση των προϊόντων καπνού και των συναφών προϊόντων άρχισε να ισχύει στα κράτη μέλη από τις 20 Μαΐου του 2016, υπενθυμίζεται.
Τέλος, σημειώνεται πως η ΕΕ συνεργάζεται με τους διεθνείς εταίρους της για τη μείωση της κατανάλωσης καπνού σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ, από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως επισημαίνεται, είναι ενεργοί εταίροι στη Σύμβαση-πλαίσιο του ΠΟΥ για την καταπολέμηση του καπνίσματος, μιας νομικά δεσμευτικής διεθνούς συνθήκης που έχει ως στόχο να μειώσει τις επιπτώσεις της κατανάλωσης καπνού στην υγεία και την οικονομία.
