Το καφέ λίπος νικά την παχυσαρκία

βάρους, αλλά αντίθετα, συμβάλλει σημαντικά στην καύση και γενικά στην απώλεια θερμίδων. Μέχρι πριν από μερικά χρόνια οι επιστήμονες νόμιζαν ότι υπάρχει μόνο στα ζώα και τα μωρά.

Πρόσφατα, όμως, χάρη στην αλματώδη πρόοδο της μοριακής βιολογίας και της ιατρικής τεχνολογίας, ανακαλύφθηκε πως το καφέ λίπος παραμένει και στους ενηλίκους, αν και όχι σε όλους. Η έρευνα, αυτή τη στιγμή επικεντρώνεται  στους τρόπους και της μεθόδους για να αυξηθεί η ποσότητά του σε όσους το έχουν και να το δημιουργήσουν εξαρχής σε όσους δεν το έχουν. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί είτε με νέα φάρμακα ή μέσω της μετατροπής του λευκού συμβατικού λίπους σε καφέ λίπος.  Αν αναλογιστούμε πως 100 γραμμάρια καφέ λίπους είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν και να κάψουν περί τις 900 θερμίδες την ημέρα, χωρίς άσκηση, χωρίς κόπο, χωρίς, ουσιαστικά,  να κάνουμε τίποτα απολύτως, γίνεται αντιληπτό πόσο σπουδαίο ρόλο παίζει.

Κάθε φορά που καταναλώνεται τροφή,  προστίθενται μεν στον οργανισμό θερμίδες, αλλά συγχρόνως αποβάλλεται ένα μέρος αυτών των προσληφθέντων θερμίδων. Αυτό γίνεται διότι η κατανάλωση τροφής αυξάνει τις ενεργειακές απαιτήσεις του μεταβολισμού και ο οργανισμός υποχρεώνεται να πραγματοποιήσει  αυξημένες καύσεις. Οι περισσότερες, όμως, καύσεις διεγείρουν τη θερμογένεση, την δημιουργία, δηλαδή θερμότητας από το σώμα, και έτσι, προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, κατάσταση την οποία ο εγκέφαλος εκλαμβάνει ως «απειλή». Για να επαναφέρει τη θερμοκρασία στα φυσιολογικά της επίπεδα, ενεργοποιεί τον αντισταθμιστικό μηχανισμό της θερμόλυσης και αποβάλλει θερμότητα μέσω της καύσης θερμίδων από το σώμα προς το περιβάλλον.

Μία πρωτεΐνη των μιτοχονδρίων, που υπάρχει άφθονη στο καφέ λίπος, και η οποία ονομάζεται θερμογενίνη, κάνει ακριβώς αυτήν την εργασία. Μετατρέπει, δηλαδή, την ενέργεια που παράγεται από τις τροφές σε θερμότητα. Έτσι, προκαλεί άνοδο της σωματικής θερμοκρασίας και «υποχρεώνει» τον εγκέφαλο να κινήσει τη διαδικασία απώλειας θερμίδων.

Αυτό ήταν γνωστό για τα θηλαστικά και για τα μωρά, στα οποία το καφέ λίπος βοηθά στο να προστατεύονται από το κρύο και να μην κρυώνουν. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν, ότι καφέ λίπος έχουν και οι ενήλικοι, αλλά, δυστυχώς, σε μειωμένες ποσότητες. Η συγκεκριμένη απεικονιστική μέθοδος (PET-CT), μέσω της οποίας τυχαία, ανακαλύφθηκε η ιδιότητα αυτή του καφέ λίπους χρησιμοποιεί ακτίνες Χ σε συνδυασμό με μία ραδιενεργό ουσία που εντοπίζει όγκους σε μικρό μέγεθος. Σε πολλές εξετάσεις, οι ειδικοί έβλεπαν συγκεντρώσεις φωτεινών σημείων γύρω από τον λαιμό στο μπροστινό μέρος, στους ώμους και την πλάτη των ασθενών.

Οι ασθενείς που έμπαιναν στον τομογράφο φορούσαν μόνο μία ελαφριά νοσοκομειακή μπλούζα. Όταν στην αίθουσα της εξέτασης επικρατούσε ψύχος, εμφανιζόταν αυτά τα φωτεινά σημάδια στην απεικόνιση. Όταν η θερμοκρασία ήταν κανονική, τα σημάδια εξαφανιζόταν. Οι ειδικοί συμπέραναν πως επρόκειτο για συγκεντρώσεις καφέ λίπους που ενεργοποιούντο, μόνον, όταν επικρατούσε ψύχος. Από τότε ξεκίνησαν πολλές έρευνες σχετικά με το εκπληκτικό αυτό θέμα, τα αποτελέσματα των οποίων εμφανίστηκαν, πρόσφατα,  με επιστημονικές ανακοινώσεις.

Ένας από τους λογους που το καφέ λίπος δεν εμφανίζεται σε όλους, φαίνεται πως είναι η ηλικία. Όσο αυξάνεται η ηλικία, τόσο μειώνεται το καφέ λίπος. Σε μία έρευνα, ο καφέ λιπώδης ιστός βρέθηκε στο 50% των ατόμων ηλικίας 20- 35 και μόνο σε δύο άτομα, από τα 25 άτομα, ηλικίας 38- 65 ετών που εξετάστηκαν. Επίσης, βρέθηκε πως,  όσοι είχαν λιγότερο καφέ λίπος, είχαν μεγαλύτερο σωματικό βάρος.
Είναι δεδομένο πιά πως πολλοί ενήλικοι διαθέτουν καφέ λίπος. Πώς μπορεί, όμως, να χρησιμοποιηθεί για να υποστηριχθεί η προσπάθεια των παχύσαρκων για απώλεια περιττών κιλών;

Αυτό θα ήταν δυνατόν να συμβεί με δύο τρόπους:

Πρώτα να αυξήσουν την ποσότητα καφέ λίπους, και κατόπιν να προκαλέσουν την ενεργοποίησή του σε κανονικές θερμοκρασίες και όχι μόνο σε συνθήκες ψύχους.

Πρέπει, όμως, πρωτίστως, να βρεθεί, ένας τρόπος που να μην επιτρέπει τη μείωση του θαυματουργού καφέ λίπους στους ενήλικες. Αν, για παράδειγμα, η αιτία της μείωσης είναι η απώλεια μίας ορμόνης, πρέπει να αντικατασταθεί αυτή η ορμόνη.

Διαφορετικό μονοπάτι ακολουθούν δύο ερευνητικές ομάδες, οι οποίες επιχειρούν να δημιουργήσουν κύτταρα καφέ λίπους στο εργαστήριο και να τα εμφυτεύσουν στον άνθρωπο με χειρουργική επέμβαση. Μία ερευνητική ομάδα στο Κάνζας των Ηνωμένων Πολιτειών, με την συμμετοχή και ελλήνων μοριακών βιολόγων ετοιμάζεται να πειραματισθεί  και σε ανθρώπους.

Με τη μέθοδο της λιποαναρρόφησης θα αφαιρέσουν λευκό λίπος από τους ασθενείς, θα το εμπλουτίσουν με την πρωτεΐνη και το καφέ λίπος που θα προκύψει θα το εμφυτεύσουν στον αρχικό δότη.

Η ενεργοποίηση του καφέ λίπους, είτε από το κρύο είτε -μελλοντικά- με κάποιο χάπι, θα μπορούσε να αυξήσει τις καύσεις ενός ενήλικα κατά 400-10000 θερμίδες την ημέρα, εκτιμά ο Ααρον Σάιπρες του Κέντρου Διαβήτη Joslin στη Βοστόνη, ο οποίος συνεργάστηκε με το Χάρβαρντ σε μια από τις τρεις μελέτες. «Πενήντα γραμμάρια ενεργοποιημένου καφέ λίπους αντιστοιχούν στο 20% της ενεργειακής δαπάνης σε κατάσταση ηρεμίας» δήλωσε ο ερευνητής  στο Reuters

Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας σχετικά με το καφέ λίπος:

    * Τα αδύνατα άτομα έχουν περισσότερο καφέ λίπος από τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, ιδιαίτερα στις μεγάλες ηλικίες.
    * Οι γυναίκες είναι πιθανότερο να διαθέτουν μεταβολικά ενεργές αποθέσεις καφέ λίπους.
    * Το καφέ λίπος γίνεται μεταβολικά ενεργό σε χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος και αντιδρά παράγοντας μεγάλες ποσότητες θερμότητας.
    * Η τελευταία αυτή διαπίστωση ίσως αποδειχθεί χρήσιμη για όσους θέλουν να χάσουν βάρος -ίσως θα μπορούσαν να αυξήσουν τις καύσεις τους απλά χαμηλώνοντας το θερμοστάτη του σπιτιού τους.